 |
|
Тлумачальная запiска
Я, Несцяровiч Iван Пятровiч, студэнт I курса гр. Э-12, 29 снежня 1999 года спазнiўся на першую пару заняткаў у сувязi з затрымкай руху цягнiка па маршруце Кiеў – Мiнск на 1 гадзiну.
29.12.1999 г. Несцяровiч
29. Вызначце, да якога стылю – афiцыйна-справавога цi публiцыстычнага - належаць наступныя словы i якiя з прыведзеных слоў маюць станоўчую цi адмоўную эмацыянальную афарбоўку:
Адказчык, перабудова, апазіцыя, невыкананне, заканадаўства, альтэрнатыва, мiласэрнасць, мяшчанскi, ваяж, пазiтыўны, расiзм, вышэйпаказаны, спагнаць, здзяйсненнi, падацель, прэтэнзii, абскардзiць, выканаўчы, самаахвярнасць, iмпульс, сабатаж, радыкальны.
30.Перакладзіце на беларускую мову ўрывак з падручніка па анатоміі або па гісталогіі.
Вусна перакажыце гэты ўрывак.
Паводле перакладзенага тэкста адкажыце на пытанні:
Якiя часцiны мовы выкарыстоўваюцца ў навуковым стылi часцей, якiя – не выкарыстоўваюцца?
Якiя формы дзеясловаў (час) i назоўнiкаў (склон) пераважаюць?
Якія асаблівасці пабудовы сказаў у навуковым стылі (простыя – складаныя (складаназлучаныя, складаназалежныя, бяззлучнiкавыя), двухсастаўныя – аднасастаўныя, развiтыя – неразвiтыя, ускладненыя - неўскладненыя)?
Што агульнага мае навуковы стыль з афiцыйна-справавым?
Вызначце паходжанне (спосаб утварэння) навуковых тэрмінаў у перакладзеным тэксце.
31. Прачытайце прыклады пабочных слоў i выразаў i ўстанавiце iх значэнне:
1) ацэнка (выражэнне ўпэўненасцi, няўпэўненасцi, сумнення, верагоднасцi);
2) эмацыянальная ацэнка (задавальненне, незадавальненне, здзiўленне);
3) крынiца паведамлення;
4) сувязь i парадак думак цi спосаб афармлення думак;
5) выражэнне ветлiвасцi, прыцягванне ўвагi субяседнiка да паведамлення
Калi ласка, нарэшце, на жаль, вiдаць, па-першае, такiм чынам, згадзiцеся, несумненна, верагодна, на шчасце, як паведамлялi, паслухайце, як вiдаць, па-другое, здаецца, cапраўды, адным словам, мусiць, праўда, кажуць, вядома, зразумела, натуральна, па-мойму, безумоўна, наадварот, на маю думку, з аднаго боку.
32. h Перакладзiце на беларускую мову
Мышцы, расширяющие и суживающие зрачок, образованы мионейральной тканью.
Сетчатка и зрительный нерв формируются из нервного и нейроглиального материала в виде глазных пузырей, позднее преобразующихся в глазные яблоки.
Радужная оболочка – пластинка кольцевидной формы с отверстием изменяющегося диаметра; регулирует количество света, падающего на сетчатку.
Орган зрения состоит из глазного яблока, соединенного посредством зрительного нерва с мозгом, и вспомогательного аппарата.
Хрусталик поддерживается в определённом положении посредством ресничного пояска, образованного нитями цинновой связки.
Стекловидное тело – гелеобразное прозрачное вещество, содержащее до 99 % воды.
33.Запоўнiце таблiцу, выбраўшы адпаведныя кожнаму стылю функцыi i моўныя сродкi
| Стыль | Функцыя | Моўныя сродкi | ||
| лексiчныя | марфалагiчныя | сiнтаксiчныя | ||
| Размоўны | ||||
| Публiцыстычны | ||||
| Афiц.-справавы | ||||
| Навуковы | ||||
| Мастацкай лiтаратуры |
Функцыi:
пазнавальная, камунiкатыўная, намiнатыўная, эстэтычная, экспрэсiўная.
Моўныя сродкi:
грамадска-палiтычная лексiка;
складаныя сказы;
частыя паўторы слоў;
тэрмiналагiчная лексiка;
назоўнікі, утвораныя ад дзеясловаў;
вобразна-выяўленчыя сродкi;
загадны лад дзеяслова;
няпоўныя сказы (калi прапушчаны асобныя члены сказа);
абстрактная лексiка;
назоўнікі ў родным склоне;
ацэначная лексiка;
канцылярскiя штампы;
словы з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі;
бытавая лексiка;
выклiчнiкi, часцiцы;
рытарычныя звароты, пытаннi;
пабочныя словы i словазлучэннi;
інфінітыў;
пытальныя, пабуджальныя, клiчныя сказы;
фразеалагiзмы, экспрэсiўна-эмацыянальная лексiка;
не ўжываецца 1 ас. адз. лiку;
дзеепрыслоўныя і дзеепрыметныя звароты.