 |
|
Студенттерді білімін тексеру
Педагогикасы мен психология кафедрасы
БЕКІТЕМІН
Бірінші проректор–оқу-әдістемелік
жұмыстар жөніндегі проректор з.ғ.д.,
______________ Л.Қ.Еркінбаева
«_____»________________2014ж.
Педагогикалық-психологиялық мамандыққа кіріспе пәнінің
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Мамандықтар: 5В010300 Педагогика-психология
Оқу формасы: күндізгі
Талдықорған, 2014 ж.
Оқу - әдістемелік кешенді типтік оқу бағдарламасына сәйкес және МЖМБС
негізінде 5В010300 педагогика-психология мамандығына арнап Ә.Т. Мамекова кұрастырған _____________________
(оқытушының қолы)
Педагогика және психология кафедрасының отырысында қарастырылды
«_____» _________2014 жыл. №___________ хаттама
Кафедра меңгерушісі _______________ пс. ғ.к. Абишева Э.Д.
«______» ________ 2014 жыл. № ________ хаттама
Педагогика және психология факультетінің әдістемелік бюросы мақұлдаған
Әдістемелік бюроның төрайымы: Ахмедиева Г.Н.
| І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті | СМЖ ЖГУ Е/ОӘК. 09-2012 | |||
| САПА МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ ЖҮЙЕСІ | |||||
| Оқу әдістемелік кешені | 2 басылым | ||||
| Ф.4.09-40 |
______________________________________________________
Педагогика және психология факультеті
Педагогикасы және психология кафедрасы
С И Л Л А Б У С
Пән: Психологиялық – педагогикалық мамандыққа кіріспе
Мамандық: 5В010300 Педагогика-психология
Оқыту түрі: қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша
Курс: 1
Семестр: 1
Кредиттер саны: 1
Барлық сағат саны: 45
Лекциялар: 2
Іс- тәжірибелік сағаттар саны: 7
Қашықтықтан оқытылатын сағат саны : 36
СӨЖ: 36
Аралық бақылаулар: 2
Емтихан: 1 семестр
Оқу түрі: қашықтықтан оқыту технологиялары бойынша сырттай
Курс 1
Семестр 1
Кредит саны 1
Барлық сағат саны 45
Барлық аудиториялық сағат 9
Оның ішінде:
Лекциялар
Іс-тәжірибелік сағаттар 2
F2F консультациялары 7
Барлық қашықтықтан оқыту сағаты 36
оның ішінде:
СӨЖ: 21
Лекциялар 10
практикалық 7
ӨЖ 4
Оn-line, off-line консультациялары 15
Аралық бақылау 2
Емтихан 1 семестр
Талдықорған 2014ж.
Оқытушы туралы мәлімет
Педагогикасы және психология кафедрасының
аға оқытушысы
Аты-жөні: Мамекова Әсем Танирбергенқызы Телефон: 262715 8 771 4623219
Сабақ уақыты: күнтізбе кестесімен
Консультация уақыты: сәрсенбі сағат 12- 00 мин.
Е- mail:
Пәннің пререквизиті: бұл пәнді меңгеру үшін студенттердің «Жалпы психология», «Педагогика» пәндері негізі жөнінде мағлұматтары болу керек.
Пәннің постреквизиттері: студенттердің бұл курс бойынша меңгерген білім-іскерліктері психологиялық-педагогикалық пәндерді оқу үшін қажет
Пәнге қысқаша анықтама
«Психологиялық - педагогикалық мамандыққа кіріспе» пәні құрылған МБ-1 молулінде БП болып табылады.
«Психологиялық - педагогикалық мамандыққа кіріспе» пәнінде қазіргі қоғамдағы психолог мамандығының мәні. Психологияның ғылым ретінде қалыптасуы. Жалпы психологиялық категориялар мен түсініктер. Психологиялық құрылым және оның әдістері. Тұрмыстық, ғылыми және практикалық психология. Акадкмиялық психология – білім жүйесімен адам іс-әрекеті туралы ғылым. Психология мамандық ретінде. Психологтың жеке басы. Қолданбалы міндеттерді шешу үшін пундаменталды психологиялық зерттеудің мәні жөнінде білім алады.
«Психологиялық - педагогикалық мамандыққа кіріспе» курсы студенттерге психологиялық дайындық процесінде белгілі болды. Болашақ психологтың практикалық әрекетінің негізгі кәсіби механизмі және өзін-өзі кәсіби анқтаудың саналық қабілеттілігі білім жүйесі мен басқа да қоғамдық әрекеттерде психологиялық білімнің заңдылығымен анықталды.
«Психологиялық мамандыққа кіріспе курсы» студенттерді психологиялық процеске дайындау болып табылады. Психолог мамандығының заңдылықтары болашақ мамандықтың механикалық реализациясы білім алу механизмінің іс-әрекетін қажет етеді. Оқыту курсында студенттер өз мамандықтары туралы оқып біледі. Осыған қосымша олар: оның кезеңдері, психологтың іс-әрекет сферасын, білім беру саласындағы психологтың практикалық іс-әрекетін білу керек. Осы курсты оқығанда студенттер келесі қосымша процесті білу керек: психологиялық циклдық білім деңгейін, мамандықтың студентке қойған білімге деген қабілетін жоғары болу керек. Лекциялық курс та мұғаліммен белсене сөйлесу, диспут және дискуссия өткізу, студенттер көптеген негізгі психологиялық ғылымның анықтамаларымен, мектептегі бағыттаулармен, функциялармен, психологиялық ғылымның әлемдегі құрылымымен, психологтың жеке тұлғаның қасиеттерін білу қажет. Өзіндік жер жұмыс мұғалімімен тығыз байланысты бұл жерде жаңа технологияларымен және бұрын сөзді оқыпбілмеген шеқалықтармен танысады. Мысалы сабаққа шақырып сөйлесу практик-психологтық түрлі әдістер қондырады. Студенттердің өзін-өзі диагностикалау өзін-өзі бағалауды өзіндік жеке қабілетті болып келеді 1-ші курсында оқытылады, оның дұрыс оқылса, арығарай дұрыс меңгеруге болады. Ол үшін студенттердің қажеттелік, қызығушылық, мотив, эффект арман сияқты қасиеттер жоғары болуы керек. Бұл курсқа қосымша жалпы психология анатомия және адам физиологиясы, мәдениеттану, зоопсихология, саясаттану, қосымша оқытылады.
Курстың негізгі мақсаты таңдаған мамандығы туралы теориялық және эмпирикалық таңдауды қалыптастырады, кәсіби эффективті қабілетін өзі анықтайды. Студенттерге психология жөнінде барлық ақпарат беру, болашақ маманды негізгі психология мәселелерін бағдарлай алуын және сол мәселелерді шешудегі өзіндік жолын табуға үйрету, болашақ психолог маманға өзіндік тұлғалық мағынаны анықтауға көмектесу.
Курстың міндеттері:
1. 1-курс студенттерінің кәсіби деңгейін көтеру, олардың ғылыми-зерттеу жұмыстарына қызығушылығын арттыру, психологиялық аумақта өзіндік білімін көтеру.
2. Адамдардың өміріндегі әрекетіне психолог маманның атқаратын мәселелерін терең түсіну.
Қазақстан Республикасының әртүрлі аумағы мен шет елдердің психологтарының мамандықты дайындаудың мінездемелерін, психологиялық мамандықтың көпбейнелілігі және олардың түрлері мен типтерімен танысу.
«Психология мамандығына кіріспе» пәнін оқыту барысында студенттер психика, интроспекция, іс-әрекет субъектісі, тұлғаның танымдылық бағыттары психика үрдістері, тағы сол сияқты ұғымдардың мағынасына тереңнен үңіледі.
Психологияны түсінікті түрде ғылым ретінде қарастырып, психолог-зерттеушімен психолог-тәрбиешінің кәсіптік іс-әрекетінің негізі беріледі. Психологияның ұқсас мамандықтармен қарым-қатынасы қарастырылады. Практикалық сабақтар барысында қызықты психология мағлұматтары арқылы студен,ттерге терең білім беріледі.
Осы курс студенттерге білімділік дағдыларын қалыптастырады.
- Студенттердің өзіндік жұмыстары барысында жан-жақты бағдар беріле отырып, олардың білімдерін тереңдетуге жағдай жасау;
- алған білімінің теориялық негіздерін дұрыс көрсете біліп, болашақ тәжірибе кезінде пайдалануға үйрету;
- психолгия ғылымын зерттеуші психолог ғылымдарын еңбектерімен таныстыру СӨЖЖ және СӨЖ-ге әрбір тақырыпқа берілетін әдебиеттер бойынша дайындалу семестр бойында студенттер келесі жұмыс көлемін атқаруы қажет:
таңдалған тақырып бойынша реферат дайындап, оны қорғау;
· СӨЖ тақырыптары бойынша коллоквиум тапсыру;
· 1 бақылау жұмысын жазу
· Тестілеуден өту;
· Қорытынды емтихан тапсыру (ауызша)
5В010300 - «Педагогика және психология» мамандығы білім бакалаврының құзырлылығына қойылатын талаптар
5В010300 - «Педагогика және психология» мамандығы білім бакалаврының педагогикалық процестің даму заңдылықтары туралы түсінігі болуы қажет.
5В010300– Педагогика және психология мамандығы білім бакалавры Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республиксының «Білім туралы» Заңын, «Қазақстан Республикасындағы балалардың құқығы туралы» және басқа да білім беруге қатысты нормативтік-құқықтық актілерді, педагогика мен психологияның негіздерін білуі керек.
Педагогика мен психологияның теориялық жағдайларын кәсіби іс-әрекетінде тәжірибе жүзінде қолдана білуі қажет.
5В010300– Педагогика және психология мамандығы білім бакалавры білім беру мекемелерінде педагогикалық процесті және психологиялық іс-әрекетті ұйымдастыру, оқу-тәрбие шараларының жоспарларын, жобаларын, бағдарламаларын жасап оларды мектепке дейінгі, жалпы орта, бастапқы кәсіби және орта кәсіби білім беру мекемелерінде жүзеге асыру дағдысын меңгеруі қажет.
Білім беру сапасын жақсарту мен көтеру, психологиялық-педагогикалық мәселелерді шешуде құзыретті болуы қажет.
Қалыптасатын құзыреттіліктері:
- психологиялық-педагогикалық білім берудің мақсаты мен міндеттерін түсіну құзырлылығына ие болуы;
- өзінің міндеттерін орындауға кешенді түрде қарау, ойлау мәдениетін меңгеруі, ойлау операцияларының түрлерін жоғары дәрежеде меңгеруі, өзін –өзі дамыту, өзін-өзі көрсете білу амалдарын меңгеруі;
- педагогикалық және әлеуметтік қарым-қатынас амалдарын меңгеруі;
- ұйымдастыру-басқару іс-әрекеті бойынша теориялық білімдер мен практикалық іскерліктерді меңгеруі;
- менеджмент негізінде оқу-тәрбие процесін басқару мен ұйымдастыру дағдылары
- өзінің педагогикалық іс-әрекетті, педагогикалық қарым-қатынас пен белгілі бір педагогикалық сана мен идеалдардың, құндылықтардың иесі ретіндегі тұлғалық қасиеттерінің қалыптасқандығын анықтайтын пәндік, психологиялық-педагогикалық, әдістемелік білім, білік, дағдылар жүйесін меңгеруі;
- өзінің жұмыс нәтижелерін жақсартуға, жекелік-тұлғалық ерекшеліктері мен кәсіби психологиялық мүмкіндіктерін пайдалану негізінде еңбек тиімділігін көтеруге даярлығы;
- психологиялық, педагогикалық және арнайы теориялық ғылымдарының негіздері бойынша іргелі теориялық дайындығының болуы;
Студенттердің білімін бағалау жүйесі
Семестр бойынша ағымды, аралық және қорытынды бақылау жүргізіледі.
Ағымды бақылау - әр дәріс, сабақ барысында оқытушының жүйелі түрде студент білімін бағалауы.
Аралық бақылау - әр семестрдің 8-ші және 15-ші аптасында студенттердің білім деңгейін (үлгерімін) тексеру. Ол бекітілген академиялық күнтізбе бойынша жүргізіледі.
Қорытынды бақылау-пәнді оқыту аяқталғанда студенттің білім деңгейін тексеру үшін жүргізіледі. Қорытынды бақылаудың түрлері: жазбаша немесе ауызша емтиханды өткізу түрі, тестілеу.
Әр бақылау барысындағы ең жоғарғы балл - 100 ( 7 апта, 15 апта). Бақылаудың барлық түрін және студенттің білім деңгейін бағалауды оқытушы өткізеді. Бұл баға қорытынды бағаның 60% құрайды. 40%-ы қорытынды емтиханда жиналады. Пән бойынша қорытынды бағаға ағымды, аралық және қорытынды бақылаудың бағасы (нәтижесі) кіреді.
Студенттердің білім, білік, дағдылары төменде көрсетілген жүйе бойынша бағаланады. Білімді бағалау балл жинау принципімен жүргізіледі, барлық оқыту және бақылау түрлері ескеріледі .
Студенттердің білім деңгейін бағалау жүйеге
| Бағалық %-дың мазмұны | Әріп бойынша бағалау көрсеткіші | Цифр бойынша көрсеткіші | Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау % |
| 95-100 | А | 4,0 | өте жақсы |
| 90-94 | А- | 3,67 | |
| 85-89 | В+ | 3,33 | Жақсы |
| 80-84 | В | 3,0 | |
| 75-79 | В- | 2,67 | |
| 70-74 | С+ | 2,33 | Қанағаттанарлық |
| 65-69 | С | 2,0 | |
| 60-64 | С- | 1,67 | |
| 55-59 | Д+ | 1,33 | |
| 50-54 | Д | 1,0 | |
| 0-49 | F | Қанағаттанарлықсыз |
Пән білімінің жалпы баллдық бағасының бөлінуі
| Бағаланатын бағдар (позиция) | 1-8 аптадағы бағалау мөлшері | 9-15 аптадағы бағалау мөлшері | Баллдың максималдық (жоғары) мөлшері | Электронды журналға балл қоюдың кезеңі |
| Ағымдық бақылау | Әрбір бағалауға 100 баллдан | Апта сайын (бірінші аптадан басқа) | ||
| СӨЖ | Әрбір СӨЖ –ге 100 баллдан | 4,7,11, 14 апталарда | ||
| Аралық бақылау | Әр аралық бақылауға 100 баллдан | 8 және 15 аптада | ||
| Кіру рұқсатының рейтенгісі | R1 | 8 апта | ||
| Кіру рұқсатының рейтенгісінің | R2 | 15 апта | ||
| Академиялық кезеңдегі кіру рұқсатының рейтенгісі | R= (R1 + R2)/2 | 15 апта | ||
| Емтихан | Е | 16-19 апта | ||
| Қорытынды баға | І = R*0.6+E*0.4 |
Баға қоюдын критерилері
| Бақылау түрі | max баға | Оқытушының журналына балл қойылатын мерзімі |
| Ағымдық бақылау: қатысу: 1 сағ.- 5 балл үй тапсырмасын орындауы практикалықлық сабақтың орындалуы белсеңділігі (лекция барысындағы жауаптары) ӨСӨЖ | Әр сабақта | |
| СӨЖ 1* Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 | СӨЖ тапсырмаларының тапсыру кестесіне сәйкес | |
| СӨЖ 2 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 | СӨЖ тапсырмаларының тапсыру кестесіне сәйкес | |
| СӨЖ 3 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 | СӨЖ тапсырмаларының тапсыру кестесіне сәйкес | |
| СӨЖ 4 Тапсырма 1 Тапсырма 2 Тапсырма 3 | СӨЖ тапсырмаларының тапсыру кестесіне сәйкес | |
| Аралық бақылау 1: Жоба қорғау Жоба идеясы Жоба сипаттамасы Жобаның тұсаукесері | 3 апта 6 апта 8 апта | |
| Аралық бақылау 2:коллоквиум Сұрақ 1- баға 1 Сұрақ 2- баға 2 Сұрақ 3- баға 3 Қорытынды баға: (баға1+баға2+баға3)/3 | 15 апта |
Курс саясаты:
- дәріс және семинар сабағына қатысуға міндетті, сабаққа қатысу жағдайы студенттің рейтингісіне әсер етеді;
- сабаққа кешікпеу, сабақтан қалмау, ауырып қалған күнде анықтама қағазын тексеру;
- сабақ үстінде сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефонын айыру;
- оқу процесіне белсенді қатысу, үй тапсырмасын орындау;
Академиялық тәртіп және этика саясаты:
- шыдамды болу және басқаның ойын, пікірін тыңдай, сыйлай білу;
- әдеп ережелер мен нормаларын ұстану.
- өздігінен білім алуға дағдылану
«Психологиялық-педагогикалық мамандыққа кіріспе» пәні бойынша дәрістердің күнтізбелік-тақырыптық жоспары
| № | Тараулар бойынша лекция тақырыптары | Сағат саны | Апта | Әдебиеттер |
| Мамандыққа жалпы мінездеме. Психология мамандық ретінде. Педагогтың тұлғасы және оның кәсіби іс –әрекеті. Педагогтың тұлғалық сапалары мен кәсіби біліктілігі. | 7 апта | 1, 3, ,5, 24 3, 6, 27 3,5,3 | ||
| Білім беру жүйесіндегі педагог-психологтың құқықтық дәрежесі. Педагогикалық іс-әрекет құрылымындағы психология –педагогикалық қабілеттілік. Педагогикалық іс -әрекеттің көптүрлігі. Қазіргі кездегі педагогтың құзыреттілігі және имиджі. | 15 апта | 3,5,7 1,17,15 27,3 14,33 2,4 | ||
| Барлығы |
Студенттердің оқытушымен өзіндік жұмыстарын орындауға ұсынылатын әдістемелік нұсқаулар
Студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары педагогикалық және психологиялық білім беруде елеулі орын алады. Себебі студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары кезінде студенттер теориялық алған білімдерін практикада қолдана алуға үйренеді. Сондықтан да студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары мазмұны мен жүргізілу әдістемесіне ерекше назар аударылуы қажет.
Студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары «Психологиялық -педагогикалық мамандыққа кіріспе» пәнінен алған теориялық білімдерін, игерген іскерліктерін, меңгерген дағдыларын жетілдіруге игі ықпалын тигізеді. Студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары барысында студенттер лекция барысында ұсынылатын негізгі және қорытынды әдебиеттермен жұмыс жасап, олармен жұмыс жасау барысында білімдерін толықтырады.
Студенттің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстары негізгі мақсаттары:
Студенттердің теория жүзінде алған білімдеріе сүйене отырып, өз беттерімен білім қорларын жинауға дағдыландыру;
Ғылыми материалдан негізгісін бөліп алуға үйрету;
Теориялық материалдарды практикада қолдануды үйрену;
Түрлі мазмұндағы жаттығуларды жүзеге асыра алу;
Педагогикалық, психологиялық түрлі жағдаяттарды шеше алуға үйрету және т.б.
ОСӨЖ күнтізбелік –тақырыптық жоспары
| ОСӨЖ тақырыптары | Сағат саны | Апта | Әдебиеттер | |
| 1. | Мамандыққа жалпы мінездеме | 1-2 | Сұрақ- жауап | |
| 2. | Психология мамандық ретінде | 3-4 | Әңгіме | |
| 3. | Педагогтыңтұлғасы және оның кәсіби іс -әрекеті | 5-6 | ||
| 4. | Білім беру жүйесіндегі педагог-психологтың заңды дәрежесі | 7-8 | Диспут | |
| 5. | Педагогтың тұлғалық сапалары мен кәсіби біліктілігі | 9-10 | Доклад | |
| 6. | Педагогикалық іс-әрекет құрылымындағы психология –педагогикалық қабілеттілік | 11-12 | Реферат | |
| 7. | Педагогикалық іс -әрекеттің көптүрлігі | Талқылау | ||
| 8. | Қазіргі кездегі педагогтың құзыреттілігі және имиджі | 14-15 | Пікір -талас | |
| Барлығы: |
ӨСӨЖ орындаудағы әдістемелік нұсқау
Тақырып: Мамандыққа жалпы мінездеме
Әдістемелік нұсқау.
Бірінші сұрақ бойынша «Кәсіби педагогикалық іс -әрекет» ұғымын аша отырып, ғылымда кең аукымды орын алған «іс -әрекет» ұғымының мазмұнына терең тоқталу қажет, кәсіби іс-әрекет, педагогикалық іс-әрекет ұғымы және педагогикалық іс-әрекет принціптеріне терең тоқталып өту қажет.
Екінші сұрақ бойынша педагогикалық іс-әрекеттін негізгі компоненттнрінің құрылымын ашу керек.
Үшінші сұрақ бойынша ораторлық, коммуникативті, экспрессивті, т.б.педагог-психологтың жалпы және кәсіби ерекшеліктеріне жеке тоқталып, талдау қажет.
Тақырып: Психология мамандық ретінде
Әдістемелік нұсқау.
Психологиялық қызмет ерекшеліктерін аша отырып, оның негізгі түрлері мен тұлғалық қарым –қатынас орнатуда педагогтарға, ата-аналар мен оқушыларға көмек көрсету мәселелерін қарастыру керек.
Психологтың кәсіби білімі мен жұмыс істей алу қабілетін қарастыра отырып, кәсіби білім мен педагог қабілетін салыстыра алулары қажет
Үшінші сұрақ бойынша психологиялық қызмет ерекшеліктерін негізгі бөлімдерін жатқа білуге міндетті.
Төртінші сұрақ бойынша ССРО-дағы психологиялық қызметтің туу тарихы, Қазақстандағы психологияның қызмет дамуы туралы.
Тақырып: Педагогтың кәсіби іс әрекетімен тұлғасы
Әдістемелік нұсқау.
Педагогтың іс-әрекетінің негізі жөнінде сұрақтар қарастыра отырып,оқу тәрбие үрдісінің тиімділігін қамтамасыз ету.
Екінші сұрақ бойынша кәсіби-педагог іс-әрекет түрлерін ашу оқу,тәрбие, әдістемелік, өндірістік- технологиялық.
Үшінші төртінші сұрақ бойынша «Педагогтың тұлғалық сапалары мен кәсіби біліктілігі»,«Педагогтың негізгі кәсіби сапалары» тақырыптарына қазіргі педагог профессиограммасын жасау.
Тақырып: Педагог- психологтың білім беру жүйесіндегі құқықтық дәрежесі
Әдістемелік нұсқау:
Бірінші сұрақ бойынша квалификациялы практикалық психологтың мінездемесін бере алуы қажет, оның мамандығына қатысты негізі талаптарын біліу керек.
Педагог –психолог құқығы жөніндегі сұрақтар мен психологиялық қызметтің ережелерінің негізгі пункттерін еске түсірулері керек.
Үшінші –төртінші сұраққа дауап бере отырып ( Практикалық психолог міндеттерін, Психологтың этикалық кодексін), қазіргі кездегі психолог тұлғасының моделін ойша құра алулары керек.
Бесінші сұрақ бойынша мектеп психолог жұмысының негізгі бағыттарына толық тоқталулары қажет.
Тақырып: Педагогтың кәсіби біліктілігі мен тұлғалық сапалары.
Әдістемелік нұсқау:
Бірінші сұрақты қарастыра отырып кәсіби-педагогикалық және педагогтың доминантты сапалары жөнінде толық әңг імелеп беру керек.
Екінші сұрақ бойынша педагог профессиограммасына қатысты, экстремалды құзыреттілік, аутгенді құзыреттілік, кәсіби құзыреттілік ұғымдарын ашу қажет.
Кәсіби-педагогикалық біліктіліктің негізгі топтарын аша отырып тәжірибелік үлгілерін талдау жасау.
Тақырып: Педагогикалық іс-әрекет жүйесіндегі психологиялық-педагогикалық қабілеттер .
Әдістемелік нұсқау:
Бірінші сұрақ бойынша қабілеттерге анықтама ғана бермей оған қоса мысалдар да келтіре алуалы керек.
Екінші сұрақ бойынша (барлық немесе арнайы қабілеттері) кесте толтыру қажет.
Педагогтың ой қабілетінің түрлерін білу, интуицияға толық анықтама берулері керек.
Тақырып: Педагогикалық іс -әрекеттің көптүрлігі
Әдістемелік нұсқау:
Оқытудың барлық көптүрлілігін меңгеру. Екінші кезеңде шығармашылық тапсырмалар орындау: слайд жасау, портфолио жасау т.б.
Ой іс-әрекетін, антропоцентризм, кәсіби және тұлғаға бағытталған келуді талдай алулары қажет.
Тақырып: Қазіргі кездегі педагогтың құзыреттілігі және имиджі
Әдістемелік нұсқау:
Педагог имиджін талдау үшін сұрақтар даярлап, диспут өткізіуге дайындалу.
Тарату – үлестірмелі материалдар
1. Ғалымдардың ғылыми іс-әрекеті жөнінде кесте
| № | Ғалымдар аты –жөні | Ғылыми іс -әрекеті | Негізгі еңбектері |
2. Екі түрлі түсіндірмелі күнделік кестесі:
| Менің бойымдағы сапаларым мен қасиеттерім | Қалыптастыруым керек |
Тақырыбы Психология ғылымы ретінде жалпы түсінік.
Мақсаты:Қазіргі замандағы психологиялық білім белсенділігінің тұрмыстық және ғылыми психологиялық білім жөніндегі мағлұматтарын кеңейту, мамандыққа деген қызығушылықтарын арттыру
Сабақ өткізілу түрі:пікіралысу
Жоспары: 1. Психологтың кәсіптік іс-әрекеті
2.Кәсіп туралы жалпы ұғым
3.Кәсіптік және әуесқойлық психология
4.Психологиялық кәсіптің қалыптасу тарихы
Үлестірмелі материалдар
А.Абрамова бойынша психолог қызметінің моделі
| Психологтың негізгі сапасы | |
| Маман | Мамандығы жоқ |
| 1. Психологиялық көмектің мақсаты | |
| 2. Кәсіби қызметтегі ситуациядағы үн қату мен реакциясы | |
| 3.Практик психологтың дүние танымы (концепция) | |
| 4.Практик психологтың мәдени өнімділігі | |
| 5.Құпиялылығы | |
| 6.Практик психологтың қызметіндегі шектелулер | |
| 7.Практик психологтың қызметіне тұлғааралық ықпал жасауы | |
| 8. адамгершілік қасиет | |
| 9. Қорытындылау теориясы | |
| 10.Қорытындылау теориясына қатысуы | |
2. Екі түрлі түсіндірмелі күнделік кестесі:
| Менің бойымдағы сапаларым мен қасиеттерім | Қалыптастыруым керек |
Тақырыбы Психология ғылым ретінде дамуы.
Мақсаты:Психология ғылымының тууы, ғылымға дейінгі психологияны негізгі кезеңдерін түсіндіру. Антикалық, қытай, үнді психологиясының пайда болуы жайлы ақпараттарды кеңейту. Студенттердің психология ғылымы жөніндегі теориялық білімдерін арттыру. Психология ғылымына деген қызығушылықтарын арттыру.
1. Ғалымдардың ғылыми іс-әрекеті жөнінде кесте
| № | Ғалымдар аты –жөні | Ғылыми іс -әрекеті | Негізгі еңбектері |
Отандық психологтар
| Авторлар | Еңбектері | Психологияға қосқан үлесі |
| Л.С.Выготский 1896 | 1. Мәдени тарихи теориясы | Москва анальды іс-әрекеті психология лаборатоиясын ашты |
| А.Н. Леонтьев 1903-1979 | Іс-әрекет теориясы | «Іс-әрекет. Сана. Тұлға» 1975. Психика дамуындағы мәселелер |
Шетел психологтары
| Авторлар | Психологияға қосқан үлесі | Еңбектер |
| В.Вунт 1832-1920 | Неміс психологы психологияға алғашқы экспеиментальды лабаратория ашып, дербес экспериментті ғылым болуына себепкер болған | «Психологияға кіріспе» «Психология негіздері» (1897-1902) «Психологиялық очерк» (1908) |
| Ж.Пиаже 1896-1980 | Швеция психологы 1921-1925 жылдары бала интеллектісіне негіделген зерттеулер жүргізді. | «Баланың ойлауы мен сөйлеуі», «Баланың әлем туралы елесі», «Бала генезисі» |
Ежелгі грек философтары
| Авторлар | Еңбектері | Өмірі |
| Арестотель | «Жан туралы трактат», «Этика» , «Органон», «Метафизика», «Риторика», «Жануарлар тарихы» т.б. | Бізідің эрамызға дейін 384 жыл Стагирда дүниеге келген б.э.д 367 ж Арестотель Афинада Платон академиясында оқыды. Кеіннен Арсетотель өз мектебін ашып философидан, табиғаттанудан сабақ береді. |
Қазақстандық психологтар
| Авторлар | Еңбектері | Мазмұны |
| Қ.Б.Жарықбаев п.ғ.д. 1929 ж | «Қазақстанда психологиялық ой-пікірлердің дамуы» (1968), «Психология» (1962, 1970, 1982, 1994) «Жантану негіздері» , «Қазақ психологиясының тарихы» (1996) т.б. |
Тақырыбы : Психология ғылымдарға дәстүрлі емес оқытулар мен зерттеулер.
Мақсаты:Студенттерге психология ғылымындағы оқулар мен зерттеулер мен психологиядағы ғылыми емес зерттеулер парапсихология зерттеулердің дамуы изотериялық психология жөніндегі ұғымдарын кеңейту. Әртүрлі жаттығулар арқылы (шаршау, түс көру, галюцинация) медитациялық жұмыстардың жүргізілуін негізімен қаруландыру. Студенттердің жаттығуларды пайдалануда қызығушылықтарын арттыру. Өзіне берілген тапсырманы тиянақты орындауға және ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ өткізілу түрі:Ойын сабақ
Жоспары:1.Кәсіптік психолог қолданушы және тәжірибеші ретінде
2. Қолданбалы психология мен психологиялық тәжірибе жөніндегі жалпы ұғым
3. Психологтың іс-әрекетінің негізгі бағыттары
4. Психологиялық жұмыстың түрлері
5. Психологтың іс-әрекетіне байланысты кейбір жалпы мәселелер
Үлестірмелі материалдар
Әртүрлі психологиялық әдістемелерді қолдануда және өткізуде психологтың кәсіби (професионалды) шеберлік деңгейін бөлу
| Кәсіби шеберлік деңгейі | Психолог-практик | Психолог – теоретик, психолог-жобалаушы |
| Психолог-лаборант (бастапқы немесе орта кәсіби білімді дайындамайды) | -Әдістемені нұсқау бойынша жақсы өткізе алады; - біреумен құрасытырылған бағдарламамен жұмыс істей алады | -басқа адамды түсіне алады; -әртүрлі жұмыс әдістерін жақсы аудара, дағдыландыра және модифтикациялай алады. |
| Жоғарғы білімді психолог(жақсы маман) | -Өзі жаңа бағдарлама құрастыра алады; - жұмыста жаңа қабылдауды ойласытра алады, бірақ өзінің қол астына келтіреді | Жаңа бір принциптерді білуі |
| Оқыған-жобалаушы (шығармашылық деңгейі) | -басқа мамандардың жұмысына жаңа әдістер ойласытыруы мүмкін, әркез нәтижелі жұмыс жасайтын әдістердің мәнін түсіндіре алады. | Жаңа теориялық және практикалық мезгілді басқаларға жақсы түсіндіре біледі |
Тақырыбы : Психология мамандық ретінде дамуы.
Мақсаты:Психология жұмысын ұйымдастырудағы негізгі мамандықтармен әрекеттесуі, бірігіп жұмыс істеуіндегі жоспарды құра білулерін, ортақ пікірлері бар психологтардың клиентпен жұмыс істеудегі негізгі мазмұнын құра білуге үйрету
Сабақ өткізілу түрі:практикалық
Жоспары:1. Психолог жұмысының ұйымдастырылу негіздері мен ұқсас мамандықтармен әрекеттесуі
2. Күрделі психологиялық проблемаларды қарастырудағы негізгі нұсқалар
3. Іскер қарым-қатынастардың ұйымдастырылу ерекшеліктері
4. Ортақ пікірлес психологтар «командасының» қалыптасы проблемасы
Үлестірмелі материалдар
Психолог пен клиенттің өзара іс- әрекетіндегі міндеттері
| Психолог пен клиенттің өзара іс- әрекетіндегі міндеттері | Клиентпен психологиялық ақпаратты бағалау жүйесі | Тапсырма берудегі психолог жұмыстарының міндеті |
| Әлеуметтік міндеттері | «Дұрыс – дұрыс емес» | Баға жүйесін өзгерту, өз мақсатын басқа әлемде көре білуіне көмектесу |
| Этикалық міндеттер | «жақсы – жаман» | Бұл бағалау шкаласы бойынша шектеулігін көрсету |
| Адамгершілік міндеттер | «Қайырымды-қайырымсыз» | Әртүрлі адамдар үшін қайырымдылық пен қайырымсыздықтың шартты тойланбауын жария ету |
| Психолгиялық міндеттер | Баға жүйесіндегі икемділік | Психологиялық көмек көрсету |
Психотерапияның негізгі бағыттары
| Бағыт | Әсер ету объектісі | Невроздың немесе басқа психологиялық проблемалар себебі | Негізгі әдіс | Психотерапияның негізгі міндеті |
| Психо аналитикалық | «Сверх -мен» және «Ол» арасындаы дау | Психологиялық қорғаныстың механизмдерінің бұзылған іс-әрекеті | Интерпритация | Пациенттің ішкідауын сезу |
| Экзистенциалдық-гуманистік | Тұлғалық қалыптасуы | Жеке адамның ішкі ресурстарыныңодақтасуы | өзін-өзі сезінуге және тұлғалық өсуіне көмек | Адекватті «мен» және болмыстың кеңістігінің кеңею интеграциясы |
| Мінез-құлықтық | Мінез-құлық | Дағдыланбаған мінез-құлыққа әкелетін қате оқыту | әдетті қалыптастыру | Мінез-құлықтың жаңа дағдыларға үйрету |
Тақырыбы: Білім беру жөніндегі психологтың құқықтық дәрежесі.
Мақсаты:Білім берудегі психолог жұмысының басты құжаттарын меңгеруде психологтың негізгі міндеттері мен жұмыс жүргізудегі негізгі іс-әрекетін жоспарлай алуын .Психолог дамуы мен өзін -өзі дамыту мәселелері жөнінде білімдерін кеңейту.
Сабақ өткізілу түрі:практикалық
Жоспары:1.Психолог тұлға және кәсіпкер ретінде
2. Психологтың дамуындағы кәсіптің деструкцияның проблемалары
3. Кәсіпкер-психологтың даму және өзін-өзі дамыту проблемалары
4. Психологтың дамуындағы «табиғи идеал». Психологиядағы дилентамум проблемалары
5.Психологты мақсатты түрде тәрбиелеу мен оқыту идеалы
6.Кәсіптік өзін-өзі анықтаудағы деңгейлер мен типтер психологтың өзін-өзі дамытудағы мүмкіншіліктер ретінде
7.Психологиялық іс-әрекеттің универсалды типологиясының құрастырылуындағы проблемалар
Үлестірмелі материалдар
Әртүрлі психологиялық әдістемелерді қолдануда және өткізуде психологтың кәсіби (професионалды) шеберлік деңгейін бөлу
| Кәсіби шеберлік деңгейі | Психолог-практик | Психолог – теоретик, психолог-жобалаушы |
| Психолог-лаборант (бастапқы немесе орта кәсіби білімді дайындамайды) | -Әдістемені нұсқау бойынша жақсы өткізе алады; - біреумен құрасытырылған бағдарламамен жұмыс істей алады | -басқа адамды түсіне алады; -әртүрлі жұмыс әдістерін жақсы аудара, дағдыландыра және модифтикациялай алады. |
| Жоғарғы білімді психолог(жақсы маман) | -Өзі жаңа бағдарлама құрастыра алады; - жұмыста жаңа қабылдауды ойласытра алады, бірақ өзінің қол астына келтіреді | Бір жаңа принципінде бөле алады. |
| Оқыған-жобалаушы (шығармашылық деңгейі) | -басқа мамандардың жұмысына жаңа әдістер ойласытыруы мүмкін, әркез нәтижелі жұмыс жасайтын әдістердің мәнін түсіндіре алады. | Жаңа теориялық және практикалық мезгілді басқаларға жақсы түсіндіре біледі |
Студенттердің өзіндік жұмыстарын орындауға ұсынылатын әдістемелік нұсқаулар.
Студенттердің өзіндік жұмыстары «Педагогикалық- психологиялық мамандыққа кіріспе» пәнінен алған білімдерін, игерген іскерліктерін, меңгерген дағдыларын жетілдіруге игі ықпалын тигізеді. Өзіндік жұмыстарды орындау барысында студенттер лекция, практикалық сабақтарда ұсынылған негізгі және қосымша әдебиеттерге шолу жасап, оларды конспектілей отыра, білімдерін толықтырады.
Өзіндік жұмыстардың негізгі мақсаттары:
Студенттердің теория жүзіндегі алған білімдеріне сүйене отырып, өз беттерімен білім қорларымен қарулануға икемділіктерін дамыту;
Ғылыми материалдардың жалпы мазмұнынан негізгісін бөліп ала білуге баулу,
Өз беттерімен іздене отырып, ғылыми еңбектерге аннотация жасай білуге үйрету;
Өткен материалдар негізінде тестік тапсырмаларды құрастыра білу, және өзгелердің құрастырған тапсырмаларын шеше білуге бейімделу, т.б.
Әрбір тақырып бойынша өзіндік жұмыстарға берілетін тапсырмалар негізінде сөзжұмбақтар, ребустар құра білуге баулу. Сонымен қатар тақырып бойынша жүйелілік каталогтарда қосымша қандай материалдар бар екендігіне назар аударулары қажет. Тапсырманы орындап болған соң пайдаланған әдебиеттердің тізімін жасауы керек, яғни оқулық не мақала авторының аты- жөні, мақала не оқулықтың аты, тақырыбы, шыққан орны, жылы, беті, журнал не газет материалдары болса номері көрсетілуі қажет.
Өзік жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік ұсыныстар мен жалпы мақсаттар.
ӨЖ орындау барысында келесі ережелерге сүйенуге болады:
- Қарастырылатын мәселе бойынша ғылыми әдебиеттермен танысудан бастау керек. Ол үшін ғылыми журналдармен танысу қажет (психология сұрақтары, іөзденіс, отбасы, бала бақша және т.б.), қарастырылатын мәселе бойынша монографиялармен, биографиянық сөздіктер, психология – педагогигалық сөздіктер.
- Ғылыми шығыс мәліметтерімен танысу студенттерге негізгі бағыттар жөнінде дұрыс көзқарастарын қалыптастырады және өздік жұмысын орындауда белгілі бір іс-әрекеттің жоспарын тікелей алуды олардың мазмұнын аша алуды үйренеді.
- тәжірибелік бағыттар негізінде жұмыстар жүргізілуі керек, педагог іс-әрекеті тәжірибелерімен, мысалдарымен расталуы қажет.
- өздік жұмыстың мәнінің ғылымилылығына назар аудару керк (қысқаша мәтін, түсінікті тілде, стильдік ережелермен жазылуы керек).
- өздік жұмыста жазылғанын негізгі фактілер міндетті түрде дәлелденген.
- өздік жұмыс формалды түрде емес, шығармашылықпен орындалуы керек.
- орындалған жұмыс белгіленген уақытқа өткізіліп отыруы крек.
СӨЖ тақырыптық – календарлық жоспары
| № | Мазмұны | Сағат саны | Мерзімі | Бақылау түрі |
| 1. | 1. «Қазіргі кездегі мұғалім» тақырыбына эссе жазу 2. Атақты Советтік және казақстандық педагог – психологтар өмірі мен ғылыми іс-әрекеті жөнінде таблица толтыру. 3. Советтік уақыттағы білім берудегі қызметінің қалыптасу тарихы жөнінде таблица толтыру 1. Пікір-таласқа сұрақтар даярлау: «Нағыз мұғалім қандай болуы керек.» 2. «Қазіргі кездегі психолог» тақырыбына органайзер құру. 3.Психологтың этникалық кодексін жазып зерттеу. | 7 апта | Эссе, таблица Конспект, сұрақтар, | |
| 2. | 1. Екі түрлі түсіндірмелі күнделік құру;менде нағыз психологтың қандай сапалары бар, қандай сапаларын дамыту керекпін. 2. Қазіргі заманғы педагогтың тұлғалық модулін жасау. 1. Қазіргі заманғы педагогтың профессиограммасын құру 2.Бүкіл өткен тақырыптар бойынша кроссворд құру. | 15апта | Профессиограмма, кроссворд органайзер | |
| Барлығы |
Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тапсырмалар.
№1. ӨЖ Тақырыбы: Психология ғылымы ретінде жалпы түсінік.
Жоспары: 1. Психолгия пәніндегі мәселелерді зерттейтін ғылыми әдебиеттерге шолу жасау.
2.Антикалық және шығыс психологиясындағы психологиялық ойлар(конспект)
Әдебиеттер:
1. Ю.Б. Гиппенрейтер Введение в общую психологию Москва 1988
2. И.В.Вачков Введение впрофессию «психолог » Москва 2004
3. Алдамұратов Ә. Жалпы психология. –Алматы, 1996ж.
4. Бабаев С. Жалпы психология –Алматы, 2005 ж.
№2. ӨЖ Тақырыбы Психология ғылым ретінде даму.
Жоспары:
1.Қазақ психологтары Шерьязданова Х.Т., Керимова Л. К., Наиазбаева Д. М.,
Жарықпаев Қ. т. б. Ғылыми қызметінде жазған рефераттарынан кесте құру .
2.Отандық психологиялық қызметтің пайда болуынан кете құру.
Әдебиеттер:1. Аймауытов Ж. Психология –Алматы, 1994
2.Л.В.Куликов М.С. Введение в психологическое исследование. Санкт-
Петербург, 1994г
3. Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию.-М.,1998
№3. ӨЖ Тақырыбы : Психология ғылымдарға дәстүрлі емес оқытулар
Мен зерттеулер.
Жоспары:
1. 1.«Қазіргі кездегі психолог» тақырыбына органайзер құру.
2. «Мен не білемін, мен неге үйренуім керек?» екі жақты түсіндірмелі күнделігі.
Әдебиеттер:
1. Дубровина И. В. «Практикалық психологиялық білім беру» - 71 б.
2.Алдамұратов Ә. Қызықты психология.- Алматы, 1992
3.Әбдрахманов Ә., Жарықбаев Қ.Психологиялық орысша-қазақша сөздік. –
Алматы, 1976
4.Тәжібаев Т. Жалпы психология.-Алматы,1993
5.Темірбеков А.,Балаубаев С.,Психология.- Алматы, 1996
№4. ӨЖ Тақырыбы : Психология мамандық ретінде дамуы.
Жоспары:
1.«Психолог» тақырыбына пікірталас өткізу.
2.Психологиялық қызмет жөнінде ережеден конспект жазу.
Әдебиеттер:
1. Ломов Б.Ф. методологические и теоретические проблемы психологии. –М.,
1984г.
2.Гамезо М.В., Домашенко И.А. Атлас по психологии. –М., 1998. С.13-18
3.Бабаев С. Жалпы психология. –А., 2005
4.Жарықбаев Қ. Жалпы психология. –2002
5.Куликов Л.В. Введение в психологическое исследование. –СПб. 1993
№5. ӨЖ Тақырыбы: Білім беру жөніндегі психологтың құқықтық
дәрежесі.
1 Жоспары:Психолог кімге бағынады және кіммен жұмыс істейді? (жеке кеңес беру) Психологиялық – педагогикалық консилиумның мақсаты мен міндеттері.
Әдебиеттер: 1.Ю.Б. Гиппенрейтер Введение в общую психологию Москва 1988
2. И.В.Вачков Введение впрофессию «психолог » Москва 2004
3. Алдамұратов Ә. Жалпы психология. –Алматы, 1996ж.
4. Бабаев С. Жалпы психология –Алматы, 2005 ж.
Глоссарий
| Р/с | Ұғымы | Мазмұны |
| 1. | Агрессия | ( лат. Aggression – шабуыл жасау) – Физикалық немесе психологиялық зиян немесе нұқсан келтіруге, басқа адамды немесе адамдар тобын жоюға бағытталған мінез – құлық, әрәекет. |
| 2. | Анимизм | (алт. anima, animus – жан, рух) – жан мен рухқа сену. А. – алғашқы қауымдық қоғамда пайда болған тарихи құбылыс. |
| 3. | Антропоморфизм | (грек, anthropos – адам және morphe – түр, пішін) – шыныда тек адамдарға ғана болатын психихалық қасиеттермен қабілеттердің жануакларда бары туіралы түсінік. |
| 4. | Аперцеппия | (лат.Perception – қабылдау) – адам психикасының дүниені қабылдау процесі, сыртқы дүниенің әсер етуіне, басынан кешкен тәжірибесіне, біліміне, мақсат – мүддесіне, әдет – ғұрпына байланысты болатын адам психикасындағы маңызды қасиеттерінің бірі. |
| 5. | Афазия | (грек. А – болымсыздық жұрнағы және phases – пайда болу) – жүйке жүйесінің кейбір бөліктерінің зақымдануынан адамның сөйлеу қабілетін жартылай немесе толық жоғалтуы. |
| 6. | Аффект | (лат. Affectus – жан толқынысы, құиарлық) – адмның көңіл күйінің кенеттен өзгеріп, зор қарқынмен бұрқан – тұрқан болып сыртқа тебуі ( долдану, үрейі, ұшу, торығу, т.б.) |
| 7. | Әлеуметтік психология | Адамдардың әлеуметтік топтарға қосылуынан туындаған мінез – құлық және қарекет заңдылықатарын, сондай – ақ осы топтардың өздерінің психологиялық сипаттамаларын зерттейтін психология саласы. |
| 8. | Басқару психологиясы (Психология упарвления ) | Басқару ісіндегі психологиялық заңдылықтарды зерттейтін психологияның бір саласы. Басқару психологиясының негізгі иіндеті – тиімділігі мен сапасын арттыру мақсатында басқару қызметінің психологиялық жағдайлары мен ерекшеліктеріне талдау жасайды. |
| 9. | Бихевиоризм | (ағыл. behaviour – мінез – құлық ) - ХХ ғасырдағы америкалық психллогияның басты бағыты. Б. Психологияның мақсаты – сананы зерттеу емес, мінез – құлықты зерттеу деп білді |
| 10. | Волюнтаризм | (лат. Voluntas – еркін) - психология мен филрсофиядағы идеалистік ағым, ерікті психиканың жжәне тұтастай болиыстың негізінде жатқан табиғаттан үстем ерекше күш деп білушілік. |
| 11. | Генетикалық психология (Генетическая психология) | әдетте, даму психологиясы деп аталатын терминнің жақын синонимі ретінде қолданылады. Алайда генетикалық психологияға салыстырмалы психология саласы да кіреді. |
| 12. | Геронтология | (герк. Geren (gerontos) – қарт және қартаю процесін және қарт адамдарды зерттеу. Бұл салада өмірдің физиологиялық, әлеуметтік, экономикалық және т.б. жақтары қарастырылады. |
| 13. | Гипноз |