Здавалка
Главная | Обратная связь

Критерии оценки (см. тему 1 СРС)



Кіріспе

Жоғары терапевтикалық белсенділікке ие фармакологиялық белсенді заттардың улылығы жоғары болып табылуы мүмкін. Фармакологиялық белсенді заттарға алкалоидтардың күшті әсер етуші препараттары, жүрек гликозидтері, барбитураттар, фенотиазиндер, сынаптар, күшәндар және т.б. дәрілік заттар (ДЗ) жатады. Көрсетілген құрамдардың және жеке қауіпті басқа қосылыстардың көптеген факторларман байланысты екендігін атап өтуімізге болады. Мына төменде келтірілген құрамдарды атап өтетін болсақ:

· медицина қызметкерлерінің препараттарды артық мөлшерде қолданылуы немесе жеке өз бетінше емделу нәтижесінде;

· дәрілік заттардың өзара әсерлесуі (синергизм);

· аллергиялық реакция немесе жеке қабылдау кезінде байқалатын қарсы көрсетілімдері;

· фармакологиялық белсенді заттардың сапасының өзгеруі;

· дәрілік заттарды ағзаға қабылдау кезінде ережелерді ұстанбау;

· ағзадағы улы агенттердің сіңірілу және таралу ерекшеліктері;

· ағзаның дәрілік заттарға деген тәуелділігін тудыратын толеранттылығы;

· улы заттардың токсикалық әсерінің ерекшеліктері және т.б.

Жасуша-мишендердің мембрана рецепторларымен (байланысу) әсер ету механизмін түсіндіру мәселелері. Нәтижесінде қалыпты жасушалық микроқұрылымдардың өзгеріске ұшырауы, өмірлік маңызы зор жасуша-мишендердің қалпының бұзылуы. Ағзаға түскен фармакологиялық белсенді заттар, ферменттер әсерімен - биотрансформацияның әр түрлі тасымалдауына алып келеді. Ксенобиотиктер биотрансформациясына (бөгде текті қосылыстар) бастапқыда детоксикациондық процестер ретінде саналатын. Ксенобиотиктер ағзада көбінесе улы қосылыстарға – «леталды синтез» айналады. Бөгде текті қосылыстардың метаболизмінің жылдамдығы көптеген факторларға тәуелді, яғни улылығы және метаболизм түріне әсер ететіндігін атап өтуге болады. Бұл факторларды генетикалық, физиологиялық және қоршаған ортаға байланысты деп айтуымызға болады.

Фармакологиялық белсенді заттардың улылығы, улану деңгейіне байланысты токсикометрия параметрлері – LD50 (LD100), LC50 (LC100), LDmin, ОБУВжәне токсикалық қауіпті болып өлшенеді. Уланудың түрлері – өткір және асқынған болатын болса, уланудың клиникалық деңгейі– токсикогенді және соматогенді деп бөлінеді. Уланудың жіктелінуі – қасағана, оқыс жағдайда, өндірістік және т.б болып жіктелінеді.

Фармакологиялық белсенді заттарға клиникаға дейін сынақ жүргізу кезінде олардың фармакодинамикасына (токсикодинамикасына) – ДЗ (улы заттардың) ағзаға әсер ету механизмдеріне және фармакокинетикасына (токсикокинетикасына) зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

Фармакокинетика (токсикокинетика) ДЗ (улы заттар) ағзада жүретін процестер (улы заттардың сіңірілуі, таралуы, шығарылуы және т.б.). Фармакокинетика (токсикокинетика) ДЗ (улы заттар) терапевтикалық дозаны дұрыс қабылдауды, шығарылу жолдарына, түсу жылдамдықтарын бақылауға, ағзадан ксенобиотиктердің таралу және жойылуын білу қажет.

Фармакологиялық белсенді қосылыстардың барлық токсикологиялық параметрлерін, адамдардың биологиялық сұйықтықтарын химико-токсикологиялық талдауда өзекті мәселе ретінде жаңа улы емес фармакологиялық белсенді қосылыстарды емдік практикаға енгізу.

2.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Токсикодинамика, токсикокинетика, фармакологиялық белсенді қосылыстарды клиникаға дейінгі сынақ жүргізуді және химико-токсикологиялық талдауды жүргізу кезінде кәсіби орындау қажеттілігін үйрену.

2.3 Пәнді оқытудың міндеттері:

студенттерді негізгі принциптер, ұйымның ережелерімен және клиникаға дейінгі және клиникалық сынақтар жүргізу кезіндегі нұсқаулықтармен, химико-токсикологиялық әдістермен таныстыру.

2.4 Білім берудің қорытынды нәтижелері

Когнитивті компонент (білім) қалыптастыру:

Құқықтық-ұйымдастыру, зертханалық жануарларды химико-токсикологиялық талдаудың (зерттеудің) заңды және методологиялық негіздері;

заманауи биоаналитикалық, физикалық, химиялық және физико-химиялық әдістерді химико-токсикологиялық талдауда қолдану;

виды, классификации и стадий отравления;

фармакологиялық белсенді заттардың ағзадағы биотрансформациясы;

ағзаға улы заттардың түсу жолдары, сіңірілуі, таралуы және жойылуы;

ағзадағы ДЗ (улы заттар) фармакокинетика (токсикокинетика) және фармакодинамика (токсикодинамика) сұрақтары

улану кезіндегі детоксикация әдістерінің (алгоритмдері) және жалпы принциптері;

клиникаға дейінгі және клиникалық сынақтарды ұйымдастыру кезіндегі сұрақтар;

клиникаға дейінгі сынақтарға арналған зертханалық жануарларға қойылатын талаптар;

клиникаға дейінгі сынақтарға арналған адамдар контингентіне қойылатын талаптар;

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізуге жіберілетін тұлғалар және ұйымдар;

өз еркімен клиникалық сынақтарға жұмылдырылатын адамдар контингентіне этикалық қалыптарды сақтау және құқықтарын қорғау.

Операциональды (практикалық) дағдыны қалыптастыру:

арнайы әдебиетпен жұмыс жасауды, кәсіби-мамандық мәселелерiн шешу үшiн iзденiс жүргiзуді (сот-химиялық сараптама және өткір уланулар мен аналитикалық диагностикасының мәселелерiн шешу үшiн нақтылы қолдану табатын мағлұматтардың негiзiн таба бiлу, олардан шығатын ұғымдар мен қосымша түсiнiктердi ажырата бiлу, нақты қосылыстарды және олардың улылығын анықтай білу).

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізуге арналған химико-токсикологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізуде сәйкес келетін әдістермен зертханалық жануарларды таңдай білуді меңгеру;

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізу кезінде құжаттарды дұрыс рәсімдей білу, тәжірибелік зерттеу жұмыстарын дұрыс интерпретациялау, қорытынды негізін дұрыс құрастыра білу.

Аксиологиялық (коммуникативтік) дағды:

· студенттерде білім алу кезінде негізгі принциптер, ұйымдастыру ретін, химико-токсикологиялық талдау (сараптамалар) уланудың аналитикалық диагностикасын, заңды құжатнамаға сәйкес білімдерін қалыптастыру;

· сот ұйымдары қызметкерлерімен жұмыс жүргізу кезінде коммуникативті құзіреттіліктерін жетілдіру және дамыту.

· тәжірибе жүзінде алынған негізделген нәтижелермен қорытындыны дұрыс жасай білу;

· материалдар презентациясымен, баяндама, реферат және т.б. өзіндік көзқарасын тиянақты қорғай білу.

· пікірталастарға қатыса білумен қатар өз пікірін нақтылы дәлелдей білу. Қателік кемшіліктерін мойындай білу. Әріптесіне құрмет көрсете білу қажет.

 

Құқықтық дағдылар:

· Қазахстан Республикасының Кодексі «О здоровье халықтың денсаулығы жайлы және денсаулықсақтау жүйесі»

· Қазақстан Республикасының қылмыстық-процессуалды кодексі

· Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі

· «Сараптама жайлы» Қазақстан Республикасының заңы

· Сот-медицина сараптамасының ретінің инструкциясы

· Денсаулық сақтау Министрінің бұйрықтары

· ҚР ДМ әдістемелік ұсыныстары және әдістемелік хаттары

Үздіксіз өзін-өзі дамыту және үздіксіз өз-өзінің білімін жетілдіру дағдылары:

· Әдебиеттермен,интернет-желісімен, оқулықтармен және ғылыми материалдармен электрондық түрде жұмыс жасау

· Презентацияларды және тақырыптық рефераттарды, докладтарды, таратылатын материалдарды және т.б. дайындау.

 

2.5 Пререквизиты дисциплины:токсикологиялық химия, фармацевтикалық химия.

2.6 Постреквизиты дисциплины:фармакология.

2.7 Тақырыптық жоспар:тақырыптар, (практикалық сабақтар, оқытушының басқаруымен студенттердің өзіндік жұмысы студенттердің өзіндік жұмысы) бойынша әр бір сабақтың өткізілу ұзақтығы және өткізілу үлгісі

 

Пән сағаттарының үлестірілуі

Сағаттардың жалпы саны Аудиториялықсағаттар СӨЖ
Дәрістер Тәжірибелік сағаттар ОБСӨЖ
90 сағат (2 кредит) 90 сағат (2 кредит)
Кредит 1 (45 сағат) Кредит 1 (45сағат)
Кредит 2 (45 сағат) Кредит 2 (45 сағат)

2.7. Лабораториялық–практикалық сабақтарының тақырыптық жоспары

  № Лабораториялық –практикалық сабақтарының тақырыбы Өткізілу түрі Оқу сағаттарының саны
Медициналық практикадағы фармакологиялық белсенді қосылыстардың кіріспесі және қауіпсіздік шараларының сұрақтары. Негізгі түсініктермен терминдер Лабораториялық сабақ.
Оң сапалылығының сақталуына әсер ететін факторлар, қарсы көрсетілімдегі эффектілердің пайда болуы, фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы Лабораториялық сабақ.
Улану және оның жіктелінуі. Потенциалды қауіпті улы қосылыстардың тізімі Практикалық сабақ
ДЗ ағзаға түсу жолдары. ДЗ ағзаға сіңірілуі. Битологиялық мембрана арқылы ДЗ ағзаға өту типтері. Химиялық қосылыстардың улылығына әсер ететін факторлар Практикалық сабақ
ДЗ ағзамен байланысуы мен таралуы. Ксенобиотиктердің адаммен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің I фазасы Практикалық сабақ
Ксенобиотиктердің адам мен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің IІ фазасы. Практикалық сабақ
ДЗ ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның шынайы тәсілдері. ДЗ (улардың) ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның жасанды тәсілдері (интракорпоральді, экстракорпоральді) Практикалық сабақ
Зертханалық жануарлар және зерттеуге қолданылатын жануарларды таңдау тәртібі. Клиникаға дейінгі тәжірибелерді жүргізу ережелері. Токсикометриялық көрсеткіштердің анықтау тәсілдері зертханалық жануарларды зерттеудің және тірі адамдарға жүргізілетін тәжірибелердің нәтижелерін корреляциялау Практикалық сабақ
Еріктілермен клиникалық зерттеу жүргізу тәртібі. Клиникалық зерттеулердің нәтижелерінің рәсімделуі. Фармакологиялық белсенді заттардың ДЗ ретінде мемлекеттік тіркелуі Практикалық сабақ

2.7.3. Оқытушының басқаруымен студенттердің өзіндік жұмыстары (ОБСӨЖ) тақырыптарының жоспары

ОБСӨЖ тақырыбы Өткізілу түрі Оқу сағаттарының саны
Токсикалық қосылыстардың негізгі кластары. Концентрациясы мен мөлшері. Жоғары қосылысты дәрілік препараттар және олардың ағзадағы токсикологиялық әсерінің көрінуі мен пайда болуының себебі Тапсырмаларды орындау
Әртүрлі обьектілерге химико-токсикологиялық зерттеулер жүргізудегі ұйымдастыру және жауапты кісілер. Тапсырмаларды орындау
Аралық бақылау Тапсырмаларды орындау
Улы заттардың ағзаға түсуі мен шығуы. Токсикалық улы қосылыстарға әсер ететін факторлар Тапсырмаларды орындау
Токсикологиялық химияда колданылатын аналитикалық химияның тәсілдері. Биологиялық обьектілерден уларды оқшаулаудағы экстракционды және дистилляционды тәсілдер Тапсырмаларды орындау
Аралық бақылау Тапсырмаларды орындау
Ұшқыш уларды алифатикалық спирттер мен алкилгалогенидтер мысалында биологиялық обьектілерден анықтауындың химиялық тәсілдер Тапсырмаларды орындау

 

2.7.4. Студенттердің өзіндік жұмыстарының (СӨЖ) жоспары

Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыбы Өткізілу түрі Оқу сағаттарының саны  
Дәрілік уларды химико-токсикологиялық талдаудағы хроматографиялық әдістер СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиеттермен өзіндік жұмыс
Ұшқыш қосылыстарды химико-токсикологиялық талдаудағы газды ГХ және газ сұйықты ГСХ хроматографиялық әдістер Презентация
Дәрілік уларды химико-токсикологиялық талдаудағы газды ГХ және газ сұйықты ГСХ хроматографиялық және спектрофотометриялық талдау әдістері СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиеттермен өзіндік жұмыс
Барбитур қышқылы препаратының химико-токсикологиялық талдауда қолданылатын оптикалық әдістері СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиеттермен өзіндік жұмыс
Металдық уларды эмиссиондық және атомды-абсорбциялық спектрофотометриясы. Презентация
Металды уларды және алкалоидтарды анықтаудағы экстракционды-фотометриялық тәсілдері СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиеттермен өзіндік жұмыс

2.8. Оқыту және сабақ беру әдістері:

Зертханалақ-практикалық сабақтар:оқытушымен бірге теориялық материалды талдау, ауызша және жазбаша сауалнама, жұптасып, тақырып бойынша тәжірибелік жұмысты орындау, орындалған тәжірибелік жұмысты талқылау, талдау хаттамасын толтыру, тесттік бақылау, ситуациялық есептерді шешу.

Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ОБСӨЖ): тапсырмаларды орындау (сұрақтарға жазбаша түрде жауап, презентациялар, кестелерді, сызбанұсқаларды толтыру) және т.б.

Студенттің өзіндік жұмысы (СӨЖ):Ғылыми әдебиетпен, интернет-ресурстармен, электронық оқу және ғылыми ғылыми әдебиетпен жұмыс, презентациялар мен тақырыптық рефераттар дайындау.

2.9. Студенттердің дағдылары мен білімін бағалау әдістері:

Ағымдағы бақылау: зертханалық-практикалық сабақ барысында және СӨЖ тапсырмаларын орындау нәтижесімен жүргізіледі.

Мақсаты – теориялық материалды, когнитивтік, операциональдық, коммуникативтік дағдыларды меңгеру жәнестуденттердің өзіндік жұмыстарын орындау деңгейін жүйелі түрде бақылау.

Зертханалық-практикалық сабақтар.

Орындалу талаптары:

Зертханалық-практикалық сабақтарға міндетті түрде қатысу, тақырыбы бойынша сабаққа дайындалып келу, аудиториялық және зертханалық жұмыстарды орындау және т.б.Студентке балдар ауызша және жазбаша сауалнамаға жауаптары, тесттік тапсырмаларға жауаптары, зертханалық тәжірибелерді орындауы, зертханалық жұмыстардың тапсырмаларын орындауы және дәптерге толтыруы бойынша қойылады.

Бағалау талаптары:

Теориялық білімдері, практикалық, коммуникативтік дағдылары, құқықтық компетенциясы, өзін-өзі дамыту дағдылары бөлек бағаланады.

Теориялық білімдері әр студентке әрбір практикалық сабақта және аралық бақылауда бағаланады.

Практикалық дағдылары әр студентке әрбір зертханалық-практикалық сабақта (зертханалық жұмыстың нәтижелері бойынша, зертханалық жұмыстың тапсырмаларын оррындауы және дәптерге толтыруы бойынша), және аралық бақылауда бағаланады.

Коммуникативтік дағдылары лабораториялық жұмысының тапсырмаларын орындау барысында студенттердің коммуникативтік дағдыларын тікелей бағалау арқылы анықталады.

Құқықтық компетенция №1 сабақта және аралық бақылаулар кезінде бағаланады.

Өзін-өзі дамыту дағдылары №1 мен №2 аралық бақылау және 5 СӨЖ тақырыбын тапсыру және қорғау арқылы бағаланады (СӨЖ тапсыру кезеңіне сәйкес).

Компетенциялар бойынша бағалар саны

№. Сабақ тақырыбы Бағаланатын компетенциялар
Білімі Практдағдыл Комм дағдылар Құқықтық Өзін-өзі дамыту
    Медициналық практикадағы фармакологиялық белсенді қосылыстардың кіріспесі және қауіпсіздік шараларының сұрақтары. Негізгі түсініктермен терминдер +       +
Оң сапалылығының сақталуына әсер ететін факторлар, қарсы көрсетілімдегі эффектілердің пайда болуы, фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы +        
Улану және оның жіктелінуі. Потенциалды қауіпті улы қосылыстардың тізімі +   +   +
ДЗ ағзаға түсу жолдары. ДЗ ағзаға сіңірілуі. Битологиялық мембрана арқылы ДЗ ағзаға өту типтері. Химиялық қосылыстардың улылығына әсер ететін факторлар + +   +  
ДЗ ағзамен байланысуы мен таралуы. Ксенобиотиктердің адаммен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің I фазасы +        
Ксенобиотиктердің адам мен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің IІ фазасы. +       +
ДЗ ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның шынайы тәсілдері. ДЗ (улардың) ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның жасанды тәсілдері (интракорпоральді, экстракорпоральді) +   +    
Зертханалық жануарлар және зерттеуге қолданылатын жануарларды таңдау тәртібі. Клиникаға дейінгі тәжірибелерді жүргізу ережелері. Токсикометриялық көрсеткіштердің анықтау тәсілдері зертханалық жануарларды зерттеудің және тірі адамдарға жүргізілетін тәжірибелердің нәтижелерін корреляциялау + +   +  
Еріктілермен клиникалық зерттеу жүргізу тәртібі. Клиникалық зерттеулердің нәтижелерінің рәсімделуі. Фармакологиялық белсенді заттардың ДЗ ретінде мемлекеттік тіркелуі +       +

 

Ағымдағы (аралық) бақылауды бағалау талаптары.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Тестілеу (ағымдағы, аралық бақылау) нәтижесін бағалау

Тест түріндегі тапсырмалар саны (30 төмен емес) 1 дұрыс жауапқа балл (100 :тапсырмалар саны) Дұрыс жауаптардың саны Берілген балдың жиынтығы (1 дұрыс жауапқа балл Х дұрыс жауаптардың саны)
       

Ең жоғарғы балл – 100.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Ауызша (жазбаша) сауалнама нәтижесін бағалау

Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Тақырыпты түсіну деңгейі 11.25 7,5
2. Логикалық ойлау қабілеті 11,25 7,5
3. Жауаптың мазмұнының қойылған сұрақтарға сәйкестігі
4. Берілген жауапта барлық қажетті теориялық деректердің болуы 7,5 5,0
5. Жауапта дұрыс таңдалған мысалдардың болуы 7,5 5,0
6. Сөйлеу мәдениеті 7,5 5,0
7. Маманданған терминологияны білуі 7,5 5,0
8. Қорытынды жасай білу 7,5 5,0

Ең жоғарғы балл – 100.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Зертханалық жұмыстың орындалуын бағалау

№ п/п Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Жұмыстың орындалу әдістемесімен танасып, қажетті ыдысты, реактивтерді, құрылғыны т.б. дайындады.
2. Зертханалық тәжірибеге қажетті құралды дұрыс құрастырды.
3. Кауіпсіздік техникасы мен жұмысты орындау әдістемесін игеруін көрсете білді
4. Жұмыстың алынған (мүмкін болатын) нәтижелерін талдады.
5. Орындалған жұмыс бойынша сұрақтарға дұрыс жауап берді.
6. Орындалған жұмыс бойынша хаттаманы дұрыс толтырды, реакцияның теңдеуін, қажетті есептеулерді келтірді.

Ең жоғарғы балл – 100.

СӨЖ бағалау талаптары

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Рефератты бағалау талаптары

№ п/п Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Реферат мазмұнының тақырыбына, жоспарына және қойылған міндеттерге сәйкестігі. 9,75 6,5
2. Тақырыпты қамтыудың толықтығы мен сабақтастығы. 9,75 6,5
3. Материалды жинақтап, қорытынды жасай білуі. 9,75 6,5
4. Қажетті әдебиетпен жұмыс жасай білуі. 9,75 6,5
5. Реферат бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру.
6. Рефератты безендірудің кафедраның талаптарына сәйкестігі.
7. Химиялық формулалардың сапасы мен толықтығы.
8. Әдебиетті таңдау.  

Ең жоғарғы балл – 100.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Мультимедиялық форматтағы презентацияны бағалау талаптары

Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Тақырыбы, жоспары жазылған титульдік слайдтың болуы, слайдтардың қажетті мөлшерінің болуы, пайдаланған әдебиеттің және Internet әдебиетінің тізімі. 7,5
2. Презентация мазмұнының тақырыбына және қойылған міндеттерге сәйкестігі. 7,5
3. Слайдтардың логикалық түрде кезектесіп орналасуы. 7,5
4. Материалды баяндау стилі (жинақылығы, нақты анықтамалар, құрылымы). 7,5
5. Заманауи информациялық әдебиетті толық көлемде пайдалану. 7,5
6. Материалды жинақтап, қорытынды жасай білуі. 7,5
7. Презентация материалымен танысу деңгейі. 7,5
8. Анық, қатесіз, кезект түрде баяндай білу. 7,5
9. Жеке көзқарасын қорғай білу және айтылған сыннан дұрыс қорытынды жасай білу. 7,5
10. Слайдтарды безендіру сапасы (түрлі-түстілігі, көрнекілігі және т.б.).   7,5

Ең жоғарғы балл – 100.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Тақырыптық кроссвордты бағалау талаптары

№ п/п Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Кроссвордтың мазмұнының тақырыбына сәйкестігі.
2. Қойылған сұрақтардың сауаттылығы, нақтылығы.
3. Кроссвордтың сұрақтарының саны.
4. Қолданылған әдебиеттің тізімінің болуы.
5. Эстетикалық талаптарға сай безендірілуі.

Ең жоғарғы балл – 100.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ

Студенттің коммуникативтік дағдыларын бағалау талаптары

 

Бағалау талаптары Деңгейі
Өте жақсы Жарамды Түзету қажет Жарамсыз
1. Өзін-өзі ұстау дағдылары 11,25 7,5
2. Белсенді тыңдай білу дағдылары 11,25 7,5
3. Ақпаратты нақты және толық жеткізе білу дағдылары 11,25 7,5
4. Өз көзқарасын, ұстанымын жеткізе білу дағдылары 11,25 7,5
5. Дәйекті түрде сөйлей білу дағдылары 11,25 7,5
6. Тыңдаушыға түсіністікпен қарап, қызығушулық таныта білу дағдылары 7,5
7. Тыңдаушының көңіл-күйін түсіне білу дағдылары. 7,5 5,62 3,75
8. Тыңдаушының көзін жеткізе білу даағдылары 7,5 5,62 3,75
     

Ең жоғарғы балл – 100.

Студенттердің біліміне бақылау жүргізу технологиясы

I = R х 0,6 + E1 х 0,25 +Е2х 0,15

I –қорытынды баға

R –жіберілу рейтингінің бағасы

E –қорытынды бақылау бойынша баға (пән бойынша экзамен)

Рейтинг құралады 60%Ідан,

экзамен 40% данІдан

Студенттің ағымдағы рейтинг бағасы мен қорытынды бақылаудың бағасы қосылады:

Бірінші рейтинг мына формула бойынша есептелінеді:

t 1ағымдағы бақылау=тәжірибелік сабақтың орташа бағасы(тәжірибе, семинар) +ОБСӨЖ орташа бағасы + СӨЖ орташа бағасы

r1 аралық бақылау

Күнделікті тәжірибелік сабақ, СБСӨЖ, СӨЖ, қорытынды бақылаудағы 100 баллының 100% ға қатынасын есептеу

Екінші рейтинг мына формула бойынша есептелінеді:

t 2ағымдағы бақылау=тәжірибелік сабақтың орташа бағасы(тәжірибе, семинар) +ОБСӨЖ орташа бағасы + СӨЖ орташа бағасы

r2 аралық бақылау

Жіберілу рейтингі: студенттің қорытынды бағасы 60 % -дан кем болмау керек, сондықтан оқыту пәні бойынша жылдық бағаны мына формула бойынша есептейді:

Жылдық бағасы 30% -дан көп немесе тең болса ғана экзаменге жіберіледі.

Аралық бақылау бағасы болмаған жағдайда, жіберілу рейтингісіне тек ағымдағы баға саналады.

Экзаменді жүргізу технологиясы және экзаменнің бағасы.

Максималды пайыздық құрамы қорытынды бақылаудың 100 % құрайды. Емтихан қабылдаушы қорытынды бақылаудың бағасын емтиханның (ведомость) мәліметтер парағына қояды. Қорытынды оқу білімін тексеру құралдарын қолданады.

Ауызша сұрақ қою арқылы қорытынды оқу білімін тексеру (емтихан билет бойынша жүргізіледі, билетте 2 сұрақтан болады)

Жұмыстың сапалы орындалуы Баға диапазоны
Орындалмаған Себепсіз экзаменде болмауы 0 %
Әрбір сұраққа білім деңгейінің бағасы 0-30%
Қосымша сұрақтардың бағасы 0-10%
  Қорытынды: 0-100%

 

Қорытынды оқу білімін тексеру тест түрінде жүргізіледі. Экзаменде студентке 50 сұрақ беріледі,әрбір сұрақ 2 балды немесе пайызды құрайды.

 

Жұмыстың сапалы орындалуы Баға диапазоны
Орындалмаған Себепсіз экзаменде болмауы 0%
Әрбір дұрыс жауапқа баға 2%
  Қорытынды: 0-100%

Пән бойынша қорытынды баға 40 % болуы тиіс, сондықтан экзаменнің бағасы (Э) пән бойынша 0,4 коэффициентке көбейтіледі.

Э х 0,4

Қорытынды бағаны есептеледі:

I = R х 0,6 + E1 х 0,25 +Е2х 0,15

Қорытынды бақылау: емтихан

Баға рейтинг – баллдары

Бағаның әріптік жүйесі Баллдардың сандық эквиваленті %-дық құрамы Дәстүрлі баға жүйесі
А 4.0 95-100 өте жақсы
А- 3.67 90-94
В+ 3.33 85-89 жақсы
В 3.0 80-84
В- 2.67 75-79
С+ 2.33 70-74 қанағаттанарлық
С 2.0 65-69
С- 1.67 60-64
D+ 1.33 55-59
D 1.0 50-54
F 0-49 қанағаттанарлықсыз

2.10 Ұсынылған әдебиеттер:

негізгі:

1. Вергейчик Т.Х. Токсикологическая химия.- Москва "Медпресс-информ", 2013.- 301с.

2. Токсикологическая химия: метаболизм и анализ токсикантов: учебное пособие СD под ред. Н.И. Калетиной. – М., 2008. – 1016 с. Переплет.

3. Токсикологическая химия: учебник под ред. Т.В. Плетеневой. – 2-ое изд. – М., 2008. – 512 с. Переплет.

Қазақ тілінде

1. Шүкірбекова А.Б. Токсикологиялық химия.– Астана, 2013.- 186 б.

2. Ғұмарова Ж.Ж.Токсикологиялық химия. Фармацевтикалық мамандық бойынша оқитын студенттер үшін оқу құралы. Ақтөбе, 2010. -185 бет.

2.11. Қосымша:

- үлгі № 1 «Жұмыс бағдарламасының басқа пәндермен (пре- постреквизиттері және аралас пәндер келісілген хаттамасы) – қажет болған жағдайда.

- үлгі № 2 «Жұмыс бағдарламасына толықтырулармен өзгертулер қажет болған жағдайда.

 

 

 

«Фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы және оларды анықтаудың әдістері»

элективті пәні бойынша

СИЛЛАБУС

Мамандығы -5В110300 «Фармация»

Курс 5 (күндізгі бөлім) Семестр – X

Оқу сағатының көлемі:

(кредиттер) -90 сағат / 2 кредит

Практикалық сабақ -30 сағат

Оқытушы басқаруымен

студенттердің өзіндік

жұмысы (ОБСӨЖ) -14 сағат

Студенттердің өзіндік

жұмысы (СӨЖ) -46 сағат

Бақылау үлгісі:емтихан (тест, ауызша)

 

 

Алматы, 2014 ж.

Силлабус «Фармацевт-токсиколог» модулінің отырысында талқыланды және 28 тамыз 2014 ж., №1 хаттамамен бекітілді.

«Фармацевт-токсиколог» модулінің жетекшісі м.а, х.ғ.к., А.С.Қожамжарова

1. Жалпы мәліметтер

Оқу орнының атауы: С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті

Модуль: «Фармацевт-токсиколог»

Пән, пәннің код: «Фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы және оларды анықтаудың әдістері»ETFA 510

Мамандығы: 051103 «Фармация»

Оқыту сағаттарының

көлемі (кредит): 90 сағат (2 кредит)

Курс

Семестр

Оқытушылар туралы мәліметтер:

№ п/п Т.А.Ә. қызметі дәрежесі
Байзолданов Толеген профессор фарм.ғ. д.
Илахунов Хасан Махмутович оқытушы жоқ
Қожамжарова Асель Сейдахметовна Модуль жетекшісі доценттің м.а.

Байланыс ақпараттары:

Модульдің орналасқан жері: Алматы қ., Бөгенбай батыр көшесі 1 қабат:

Пәннің саясаты:

· Сабаққа кешікпей келу;

· Себепсіз сабақ қалдырмау, сабақты себеппен қалдырған жағдайда, мысалы, денсаулығы бойынша , деканаттан жіберген сабақтарын қайта тапсыруға рұқсатнама алып келуі;

· Қалдырған сабақтарын окытушы белгілеген мерзімде тапсыру;

· Оқу үрдісіне белсенді түрде қатысу;

· Барлық тәжірибелік сабақтардың тапсырмаларын күнделікке белгіленген талаптарға сай орналастыру;

· СӨЖ жұмыстарын белгіленген мерзімде және жеткілікті көлемде тапсыру;

· Аралық бақылау жұмысын өткізбеген студенттер емтиханға жіберілмейді;

· Дәрістерге және тәжірибелік сабақтарға студенттер тек ақ халатпен жіберіледі.

Хабарласу ақпарат көздері:

Модульдің орналасқан жері: Алматы қ., Бөгенбай батыр көшесі 1 этаж, жұмыс тел:

1.ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР:

ЖОО атауы: С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина университеті

Модуль: «Фармацевт-токсиколог»

Пән, пәннің коды:«Фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы және оларды анықтаудың әдістері»

Мамандығы:110300 «Фармация»

Сағат көлемі (кредит) 90 сағат / 2 кредит

Курс – 5, семестр - IХ, Х

2. Бағдарлама

Кіріспе

Жоғары терапевтикалық белсенділікке ие фармакологиялық белсенді заттардың улылығы жоғары болып табылуы мүмкін. Фармакологиялық белсенді заттарға алкалоидтардың күшті әсер етуші препараттары, жүрек гликозидтері, барбитураттар, фенотиазиндер, сынаптар, күшәндар және т.б. дәрілік заттар (ДЗ) жатады. Көрсетілген құрамдардың және жеке қауіпті басқа қосылыстардың көптеген факторларман байланысты екендігін атап өтуімізге болады. Мына төменде келтірілген құрамдарды атап өтетін болсақ:

· медицина қызметкерлерінің препараттарды артық мөлшерде қолданылуы немесе жеке өз бетінше емделу нәтижесінде;

· дәрілік заттардың өзара әсерлесуі (синергизм);

· аллергиялық реакция немесе жеке қабылдау кезінде байқалатын қарсы көрсетілімдері;

· фармакологиялық белсенді заттардың сапасының өзгеруі;

· дәрілік заттарды ағзаға қабылдау кезінде ережелерді ұстанбау;

· ағзадағы улы агенттердің сіңірілу және таралу ерекшеліктері;

· ағзаның дәрілік заттарға деген тәуелділігін тудыратын толеранттылығы;

· улы заттардың токсикалық әсерінің ерекшеліктері және т.б.

Жасуша-мишендердің мембрана рецепторларымен (байланысу) әсер ету механизмін түсіндіру мәселелері. Нәтижесінде қалыпты жасушалық микроқұрылымдардың өзгеріске ұшырауы, өмірлік маңызы зор жасуша-мишендердің қалпының бұзылуы. Ағзаға түскен фармакологиялық белсенді заттар, ферменттер әсерімен - биотрансформацияның әр түрлі тасымалдауына алып келеді. Ксенобиотиктер биотрансформациясына (бөгде текті қосылыстар) бастапқыда детоксикациондық процестер ретінде саналатын. Ксенобиотиктер ағзада көбінесе улы қосылыстарға – «леталды синтез» айналады. Бөгде текті қосылыстардың метаболизмінің жылдамдығы көптеген факторларға тәуелді, яғни улылығы және метаболизм түріне әсер ететіндігін атап өтуге болады. Бұл факторларды генетикалық, физиологиялық және қоршаған ортаға байланысты деп айтуымызға болады.

Фармакологиялық белсенді заттардың улылығы, улану деңгейіне байланысты токсикометрия параметрлері – LD50 (LD100), LC50 (LC100), LDmin, ОБУВжәне токсикалық қауіпті болып өлшенеді. Уланудың түрлері – өткір және асқынған болатын болса, уланудың клиникалық деңгейі– токсикогенді және соматогенді деп бөлінеді. Уланудың жіктелінуі – қасағана, оқыс жағдайда, өндірістік және т.б болып жіктелінеді.

Фармакологиялық белсенді заттарға клиникаға дейін сынақ жүргізу кезінде олардың фармакодинамикасына (токсикодинамикасына) – ДЗ (улы заттардың) ағзаға әсер ету механизмдеріне және фармакокинетикасына (токсикокинетикасына) зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

Фармакокинетика (токсикокинетика) ДЗ (улы заттар) ағзада жүретін процестер (улы заттардың сіңірілуі, таралуы, шығарылуы және т.б.). Фармакокинетика (токсикокинетика) ДЗ (улы заттар) терапевтикалық дозаны дұрыс қабылдауды, шығарылу жолдарына, түсу жылдамдықтарын бақылауға, ағзадан ксенобиотиктердің таралу және жойылуын білу қажет.

Фармакологиялық белсенді қосылыстардың барлық токсикологиялық параметрлерін, адамдардың биологиялық сұйықтықтарын химико-токсикологиялық талдауда өзекті мәселе ретінде жаңа улы емес фармакологиялық белсенді қосылыстарды емдік практикаға енгізу.

2.2 Пәнді оқытудың мақсаты:

Токсикодинамика, токсикокинетика, фармакологиялық белсенді қосылыстарды клиникаға дейінгі сынақ жүргізуді және химико-токсикологиялық талдауды жүргізу кезінде кәсіби орындау қажеттілігін үйрену.

2.3 Пәнді оқытудың міндеттері:

студенттерді негізгі принциптер, ұйымның ережелерімен және клиникаға дейінгі және клиникалық сынақтар жүргізу кезіндегі нұсқаулықтармен, химико-токсикологиялық әдістермен таныстыру.

2.4 Білім берудің қорытынды нәтижелері

Когнитивті компонент (білім) қалыптастыру:

Құқықтық-ұйымдастыру, зертханалық жануарларды химико-токсикологиялық талдаудың (зерттеудің) заңды және методологиялық негіздері;

заманауи биоаналитикалық, физикалық, химиялық және физико-химиялық әдістерді химико-токсикологиялық талдауда қолдану;

виды, классификации и стадий отравления;

фармакологиялық белсенді заттардың ағзадағы биотрансформациясы;

ағзаға улы заттардың түсу жолдары, сіңірілуі, таралуы және жойылуы;

ағзадағы ДЗ (улы заттар) фармакокинетика (токсикокинетика) және фармакодинамика (токсикодинамика) сұрақтары

улану кезіндегі детоксикация әдістерінің (алгоритмдері) және жалпы принциптері;

клиникаға дейінгі және клиникалық сынақтарды ұйымдастыру кезіндегі сұрақтар;

клиникаға дейінгі сынақтарға арналған зертханалық жануарларға қойылатын талаптар;

клиникаға дейінгі сынақтарға арналған адамдар контингентіне қойылатын талаптар;

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізуге жіберілетін тұлғалар және ұйымдар;

өз еркімен клиникалық сынақтарға жұмылдырылатын адамдар контингентіне этикалық қалыптарды сақтау және құқықтарын қорғау.

Операциональды (практикалық) дағдыны қалыптастыру:

арнайы әдебиетпен жұмыс жасауды, кәсіби-мамандық мәселелерiн шешу үшiн iзденiс жүргiзуді (сот-химиялық сараптама және өткір уланулар мен аналитикалық диагностикасының мәселелерiн шешу үшiн нақтылы қолдану табатын мағлұматтардың негiзiн таба бiлу, олардан шығатын ұғымдар мен қосымша түсiнiктердi ажырата бiлу, нақты қосылыстарды және олардың улылығын анықтай білу).

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізуге арналған химико-токсикологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізуде сәйкес келетін әдістермен зертханалық жануарларды таңдай білуді меңгеру;

клиникаға дейінгі сынақтарды жүргізу кезінде құжаттарды дұрыс рәсімдей білу, тәжірибелік зерттеу жұмыстарын дұрыс интерпретациялау, қорытынды негізін дұрыс құрастыра білу.

Аксиологиялық (коммуникативтік) дағды:

· студенттерде білім алу кезінде негізгі принциптер, ұйымдастыру ретін, химико-токсикологиялық талдау (сараптамалар) уланудың аналитикалық диагностикасын, заңды құжатнамаға сәйкес білімдерін қалыптастыру;

· сот ұйымдары қызметкерлерімен жұмыс жүргізу кезінде коммуникативті құзіреттіліктерін жетілдіру және дамыту.

· тәжірибе жүзінде алынған негізделген нәтижелермен қорытындыны дұрыс жасай білу;

· материалдар презентациясымен, баяндама, реферат және т.б. өзіндік көзқарасын тиянақты қорғай білу.

· пікірталастарға қатыса білумен қатар өз пікірін нақтылы дәлелдей білу. Қателік кемшіліктерін мойындай білу. Әріптесіне құрмет көрсете білу қажет.

 

Құқықтық дағдылар:

· Қазахстан Республикасының Кодексі «О здоровье халықтың денсаулығы жайлы және денсаулықсақтау жүйесі»

· Қазақстан Республикасының қылмыстық-процессуалды кодексі

· Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі

· «Сараптама жайлы» Қазақстан Республикасының заңы

· Сот-медицина сараптамасының ретінің инструкциясы

· Денсаулық сақтау Министрінің бұйрықтары

· ҚР ДМ әдістемелік ұсыныстары және әдістемелік хаттары

Үздіксіз өзін-өзі дамыту және үздіксіз өз-өзінің білімін жетілдіру дағдылары:

· Әдебиеттермен,интернет-желісімен, оқулықтармен және ғылыми материалдармен электрондық түрде жұмыс жасау

· Презентацияларды және тақырыптық рефераттарды, докладтарды, таратылатын материалдарды және т.б. дайындау.

 

2.5 Пререквизиты дисциплины:токсикологиялық химия, фармацевтикалық химия.

2.6 Постреквизиты дисциплины:фармакология.

2.7 Тақырыптық жоспар:тақырыптар, (практикалық сабақтар, оқытушының басқаруымен студенттердің өзіндік жұмысы студенттердің өзіндік жұмысы) бойынша әр бір сабақтың өткізілу ұзақтығы және өткізілу үлгісі

 

Пән сағаттарының үлестірілуі

Сағаттардың жалпы саны Аудиториялықсағаттар СӨЖ
Дәрістер Тәжірибелік сағаттар ОБСӨЖ
90 сағат (2 кредит) 90 сағат (2 кредит)
Кредит 1 (45 сағат) Кредит 1 (45сағат)
Кредит 2 (45 сағат) Кредит 2 (45 сағат)

2.7. Лабораториялық–практикалық сабақтарының тақырыптық жоспары

  № Лабораториялық –практикалық сабақтарының тақырыбы Өткізілу түрі Оқу сағаттарының саны
Медициналық практикадағы фармакологиялық белсенді қосылыстардың кіріспесі және қауіпсіздік шараларының сұрақтары. Негізгі түсініктермен терминдер Лабораториялық сабақ.
Оң сапалылығының сақталуына әсер ететін факторлар, қарсы көрсетілімдегі эффектілердің пайда болуы, фармакологиялық белсенді қосылыстардың улылығы Лабораториялық сабақ.
Улану және оның жіктелінуі. Потенциалды қауіпті улы қосылыстардың тізімі Практикалық сабақ
ДЗ ағзаға түсу жолдары. ДЗ ағзаға сіңірілуі. Битологиялық мембрана арқылы ДЗ ағзаға өту типтері. Химиялық қосылыстардың улылығына әсер ететін факторлар Практикалық сабақ
ДЗ ағзамен байланысуы мен таралуы. Ксенобиотиктердің адаммен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің I фазасы Практикалық сабақ
Ксенобиотиктердің адам мен жануар организміндегі биотрансформациясы. Метаболизмнің IІ фазасы. Практикалық сабақ
ДЗ ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның шынайы тәсілдері. ДЗ (улардың) ағзадан шығарылуы. Детоксикацияның жасанды тәсілдері (интракорпоральді, экстракорпоральді) Практикалық сабақ
Зертханалық жануарлар және зерттеуге қолданылатын жануарларды таңдау тәртібі. Клиникаға дейінгі тәжірибелерді жүргізу ережелері. Токсикометриялық көрсеткіштердің анықтау тәсілдері зертханалық жануарларды зерттеудің және тірі адамдарға жүргізілетін тәжірибелердің нәтижелерін корреляциялау Практикалық сабақ
Еріктілермен клиникалық зерттеу жүргізу тәртібі. Клиникалық зерттеулердің нәтижелерінің рәсімделуі. Фармакологиялық белсенді заттардың ДЗ ретінде мемлекеттік тіркелуі Практикалық сабақ

2.7.3. Оқытушының басқаруымен студенттердің өзіндік жұмыстары (ОБСӨЖ) тақырыптарының жоспары

ОБСӨЖ тақырыбы Өткізілу түрі Оқу сағаттарының саны
Токсикалық қосылыстардың негізгі кластары. Концентрациясы мен мөлшері. Жоғары қосылысты дәрілік препараттар және олардың ағзадағы токсикологиялық әсерінің көрінуі мен пайда болуының себебі Тапсырмаларды орындау
Әртүрлі обьектілерге химико-токсикологиялық зерттеуле12Следующая ⇒





©2015 arhivinfo.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.