Здавалка
Главная | Обратная связь

Генитальды листериоз



Зубова Н.В. (2009 ж.) листериялармен залалданған 100 жүкті әйелді бақылауға алды. Бактериологиялық жолмен диагноз генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 75%-да дәлелденді, серологиялық жолмен (ГАР) 25%-да дәлелденді. Генитальді листериоз кезінде листериялар көбінесе қынаптың шырышты қабатынан (93,4%) және цервикальді өзектен бөлінді (6,6%), сонымен қатар, листериялар басқа да биосубстраттардан бөлініп шықты (зәрден - 5,2%, аңқадан - 2,7%). Листериоздың генитальді түрі жыныстық жолмен жұғады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің анамнезінде тонзиллит, бронхит және зәр шығару жүйесінің қабыну процестері (32%), жыныс мүшелерінің қабыну процестері (29%), біріншілік немесе екіншілік бедеулік (7%) анықталды.

Әйелдердің жыныс мүшелеріндегі листериялардың персистенциясы (жалпы жұқпалы аурудың немесе жыныс мүшелеріндегі қабыну процестерінің клиникалық көріністері болмаса да) жүктіліктің және босанудың патологиясына (45%), содан кейін жүктіліктің үзілуіне әкеп соғады (өзіндік түсіктер - 29%, уақытынан ерте босану - 3,5%, дамымаған, тоқтап қалған жүктілік - 8%). Дамымаған жүктіліктің қайталануы (1 реттен 4 ретке дейін) 17%-да тіркелді. Патологиялық нәтижелер көбінесе бірінші жүктілікте кездесті, олардың кейінгі – екінші, үшінші және төртінші жүктіліктерде күшейгені байқалды. Қайтадан жүкті болған әйелдердің 94%-да қалаған жүктілік патологиялық түрде үзілген. Сонымен, организм листериялардан өзіндік түрде санацияланбайды. Үзілумен аяқталатын жүктілік патологиясы созылмалы персистенциялаушы листериоздық инфекцияның генитальді түрінің айқын көріністерінің бірі болып табылады.

Созылмалы генитальді листериоз кезінде жыныс мүшелерінің әр түрлі қабыну процестері анықталады (50%): кольпит, жатыр мойынының эрозиясы, жатыр қосалқыларының қабынуы, эндометрит. Сонымен қатар, 91%-да жүктілік патологиясы дамыған. Листериоз қағанақ суының көп болуына әкелмейтіні туралы айтып кету керек.

Зәр шығару жүйесінің зақымдалуының жиі дамуы және қоздырғыштың жыныс мүшелерінің шырышты қабатымен қатар зәрден де бөлінуі генитальді листериоз кезінде үйлескен зәр-жыныстық патологияның дамитыны туралы айтады. Листериоздың қолайсыз нәтижелерін анықтау және алдын алу үшін жүктілік патологиясы қашан дамитыны туралы білу маңызды болып табылады. Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 17%-да жұктіліктің I триместрінде үзілу қауіпі пайда болған. Әр бір төртінші жүкті әйелде жүктілік патологиясы екінші триместрде дамыған (24%). Жүктіліктің үшінші триместрінде патология екі есе сирек кездесті (12%). Сонымен, созылмалы генитальді листериоз кезінде жүктіліктің үзілу қауіпі триместрлердің барлығында болуы мүмкін. Плацентарлы жетіспеушілік созылмалы генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 10,7%-да анықталды. Листериоз кезінде бұл патология жүктіліктің барлық кезеңдерінде шамамен бірдей тіркелді, ал бақылау тобында – тек қана екінші семестрде анықталды. Плацентаның төмен орналасуы тек қана листериоз кезінде тіркелді және де жүктіліктің ерте кезеңдерінде пайда болған екені анық, бірақ кеш кезеңдерінде де анықталуы мүмкін.

Диагностикасы.

Листериоз жағдайын стандартты анықтау

Листериоздың жедел респираторлы түріне күмәндану жағдайы:

Орташа деңгейдегі улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:

- тамақ аймағындағы ауру сезімі;

- анқаның гиперемиясы;

- жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы;

-мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;

- дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;

- жөтел және/немесе ринит

Листериоздың баспалы түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, 38ºС жоғары қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:

- тамақ аймағындағы ауру сезімі;

-көмекей бездерінің гиперемиясы және/немесе гипертрофиясы;

- көмекей бездерде іріңді және/немесе некрозды жабындылар;

- мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы немесе полиаденит;

-мойын және/немесе жақ астындығы лимфа түйіндердің ұлғауюы;

- бауырдың ұлғауюы

- іштің өтуі

Листериоздың терілік түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың біреуімен сипатталатын жедел ауру:

-түбі тығызданған, ауру сезімімен сипатталатын біріншілік терілік аффект:

- папула

- везикула

- пустула

- жара

- региональды лимфаденит және/немесе полиаденит

Листериоздың абдоминальды түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, жоғары қызбамен, ас қорыту жүйенің зақымдануымен және келесі келтірілген нышандырдың бесеуімен сипатталатын жедел ауру:

- іш аймағындағы ауру сезімі,

- сұйық немесе ботқа тәрізді нәжіс,

- бауырдың ұлғауюы

- лимфа түйіндердің ұлғауюы

- тахикардия,

- анқаның гиперемиясы

- буындардың ауруы

Листериоздың біріншілік-жайылмалы түріне күмәндану жағдайы:

Улану көріністерімен, қызбамен және келесі келтірілген нышандырдың төртеуімен сипатталатын жедел ауру:

- қалтырау, тершеңдік,

- бел,сүйек,буындардың ауру сезімі

-тамақ аймағындағы ауру сезімі, анқаның гиперемиясы - жұтқыншақтың шырышты қабатының гиперемиясы немесе түйіршектенуі;

- бауырдың ұлғауюы

- лимфа түйіндердің ұлғауюы

- дақты-папулезді және/немесе папулезді-пустулезді бөртпе;

Генитальды листериоз жағдайын анықтау:

Күмәндану жағдайы:

Жыныс мүшелерінің қабыну процесі кезінде анықталады(себебі, жыныс мүшелерінің қабыну процестері генитальді листериоз кезінде бақылау тобымен салыстырғанда нақты жиірек тіркеледі)

Күмәндану жағдайды анықтау біріншіден листериозға зерттеу мүмкіндігін, екіншіден күдікті инфекция жағдайында шұғыл хабарлама беруге мүмкіндікті береді.

Ықтимал жағдай:

күмәндану жағдайда және келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:

- анамнезде жүктілік немесе босану патологиясы туралы мәлімет болса (себебі, листериозбен ауырған жүкті әйелдердің 37%-ы ғана өз уақытында қалыпты босанды, сау әйелдердің қалыпты босанған 65%-мен салыстырғанда нақты жиірек);

- анамнезде түсіктердің, өлі туылған нәрестелердің болуы Сонымен қатар, листериоз кезінде сиректеу кездесетін жүктіліктің қолайсыз нәтижелері:

- анамнезде нәрестенің туа пайда болған патологиясының болуы;

- анамнезде ерте жастағы балалар өлімінің болуы.

Немесе

-«оң» агглютинациялық тесттер (ТГАР және т.б.), титрі 1:200-ден төмен

Немесе

-жыныстық серіктесте дәлелденген листериоздың болуы(генитальді листериозбен ауырған әйелдердің жыныстық серіктестерін тексеру барысында генитальді листериоз 100%-да бактериологиялық жолмен дәлелденген).

Дәлелденген жағдай

Келесі мәліметтердің біреуі болған кезде қойылады:

- жыныс мүшелерінің шырышты қабаттарынан листерия дақылының бөлінуі

- жыныс жолдарының шырышты қабатынан алынған жағындының «оң» ПТР-сы

- жыныс жолдарынан алынған листериялар антигеніне ИФА-ң «оң» болуы

- «оң» ТГАР

- жұп сарысудағы антиденелер титрінің төрт есе және одан жоғары болуы

- серологиялық реакцияның 1:200 және одан жоғары титрде бір рет болуы

- серологиялық реакция титрі 1:200-ден төмен болып, бірақ нәтиже спецификалығы басқа серологиялық реакциямен дәлелденуі

Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің ықтимал жағдайы

Листериоздың күмәндену жағдайына сәйкес келетін және келесі келтірілген эпидемиологиялық факторлердің біреуі:

- жеке үйде тұру,

- жануарлармен жанасу,

- шикі жеміс-жидектерді, көк өністерді қабылдау,

- жерде жұмыс істеу (сая бақта және т.б.)

- ашық суаттарда шомылу.

Немесе

келесі лабораторлы тестілердің оң нәтижелі болуы

- ауыз –жұтқыншақтың жағындысында грам оң таяқщалардың анықталуы;

- агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1: 100 ден жоғары емес нәтижесі

Немесе

- дәлелденген жағдаймен эпидемиологиялық байланыстың болуы

Листериоздың барлық клиникалық түрлерінің дәлелденген жағдайы

Келесі келтірілгеннің біреуі:

- листерия дақылын бөліп алу

- ПТР әдісінің оң нәтижесі

- ИФА әдісінің оң нәтижесі

-агглютинация реакциялар титрінің 4 есе жоғарлауы

-агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 және одан да жоғары нәтижесі

- агглютинация реакциясының бірінші титрінің 1:200 ден жоғары емес жағдайында басқа серологиялық реакцияның оң нәтижесі

Емдеуі

Этиотропты емді түрлі антибиотиктермен жүргізуге болады. L. monocytogenes антибактериальды препараттарға сезімталдығы №15 кестеде, генитальді листериозбен ауырған науқастарды емдеуі №16 кестеде келтірілген.

1. Жергілікті түрлерінде 1 антибиотик, жайылмалы түрлерінде - 2 антибиотик қолданылады: макролидтерге, ампициллинге, цефалоспориндерге аминогликозидтерді қосу қажет - гентамицин, тобрамицин және т.б.

2. Фторхинолондар (ципрофлоксацин, пефлоксацин, офлоксацин, т.б.) тиімді әсер етеді. Қолайлы қомбинацияның бірі: цефалоспориндер мен фторхинолндар. Олар орта терапевтикалық дозасында тағайындалады. Этиотропты емінің ұзақтығы клиникалық сауығу және макроорганизмнің қоздырғыштан тазарумен анықталады, көбінесе 7-10 күн болады. Листериоздың ауыр түрінде этиотропты терапия 14-21 күнге созылады.

3. Патогентикалық ем– улану симптомдарымен күресу; ТШҚҰ-синдромымен күресу; қабынуға қарсы стероидты емес препараттар. Ағзалық патологияға байланысты ем жүргізу қажет. Менингит кезінде дегидратациялық ем пайдалану қажет.

4. Иммунотерапия. Сонғы жылдары емдік комплекске иммунокорректорларды қосып, олардың ішінде интерлейкин-2 (ронколейкин) аурудың болжамын жақсы көрсеткіштерге жеткізуге болады.

5. Жергілікті емангинозды, терілік, көз-бездік түрлерінде қолданылады.

Листериоздың емінде цефалоспориндерді (парентеральді немесе энтеральді) нитрофурандармен (жергілікті, қынап арқылы) бірге қолдану ұсынылады.

Генитальді листериозбен ауырған жүкті әйелдерді күндізгі стационарда амбулаториялық жағдайда емдеуге болады. Антибиотиктер листерияларды штаммының сезімталдығын анықтағаннан кейін тағайындалды. Емдік курсы -7 күн.

Болжамы.Дер кезінде жүргізілген емнің өзінде де өлім қаупін тудыратын жағдай менингит пен энцефалит. Листериоздың трансплацентарлы берілуі барысында әрқашан нәрестенің өлімімен аяқталады. Жаңа туылғандардың залалдануында өлім қаупі 50%-ті қамтиды. Листериоздың болжамы 1 жасқа дейінгі сәбилер үшін, 60 жастан жоғары қарттар үшін, сондай-ақ өте ауыр ілеспелі аурумен ауырғандар (ісіктер, АИВ\ЖИТС-инфекция және т.б.) үшін жағымсыз. Жүкті әйелдерде листериоз іштегі нәрестенің ауыр зақымдануына алып келеді.

№15 кесте

L. monocytogenes антибактериальды препараттарға сезімталдығы

 

Сезімталдықтың дәрежесі   жоғары   орта төмен
Препараттар % % %
Сифлокс 15,1 72,7 12,2
Ципрофлоксацин 15,1 69,7 15,2
Пефлоксацин 3,0 15,1 81,9
Офлоксацин   15,1 84,9
Цефтриаксон 15,1 69,7 15,2
Цефамезин 12,1 72,7 15,2
Цефазолин 12,1 69,7 18,2
Цефалотин 9,1 69,7 21,2
Цефаклоран 12,1 63,6 24,3
Фурагин   51,5 48,5
Фурадонин   51,5 48,5
Фуразолидон   51,5 48,5
Фурациллин   51,5 48,5
Гентамицин 6,1 27,2 66,7
Стрептомицин    
Канамицин    
Ампициллин 3,0 24,2 2,7
Амоксициллин   9,1 1,0
Оксациллин   3,0
Пенициллин   3,0
Метициллин    
Карбенициллин    
Рифампицин 3,0 18,1 78,9
Линкомицин 6,1 9,1 84,8
Доксициклин 3,0 6,1 90,9
Тетрациклин    
Эритромицин   6,1 93,9
Олеандомицин    
Левомецитин    
Ристомицин    
Бисептол    

 

 

Аурудың алдын алу шаралары.

Етті және ет өнімдерін қайнату. Шикі сүтті пайдалануға тиым салу. Листериоз әсіресе жүкті әйелдерге көп қауіп тудырады. Сондықтан мал шаруашылығында істейтін әйелдерді жүктілік кезінде жұмыстан босату керек.

№16 кесте

 

Генитальді листериозбен ауырған науқастарды емдеу кестесі

 

Емдеу кестесі Емдеу курсы  
 
I Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + фурадонин қынапқа 100 мг х күніне 2 рет 7 күн  
II Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + амоксиклав 375 мг х 3 рет + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет 7 күн  
III Цефазолин 1,0 г х 2 рет б/е + Линкомицин 600 мг х 2 рет 7 күн  
IV Цефаклор 500 мг х 3 рет + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет 7 күн  
V Цефтриаксон 1,0 г х 4 раза в/м + фурадонин қынапқа 100 мг х 2 рет 7 күн  
VI Амоксиклав 375мг х 3раза + кефаксон 1,0 г б/е1 рет 7 күн  
VII Ампициллин 1,0 г х 4 б/е 1рет 7 күн  
VIII Кефаксон 1,0 г б/е 1 рет 7 күн  
IX Линкомицин 600 мг х 2 рет 7 күн  

 

ЛЕПТОСПИРОЗ

Син. Васильев -Вейль ауруы.

Анықтамасы.ЛептоспирозLeptospira туыстығына жататын қоздырғыштарымен шақырылатын, зооноздар тобына жататын, бүйрек, бауыр және жүйке жүйесінің зақымға ұшырауымен, қызбамен, миалгиялармен, улану, геморрагиялық синдромдарымен сипатталатын табиғи ошақты жедел жұқпалы ауру.

Тақырыптың маңыздылығы. Лептоспироз кең таралған ауру. Барлық континенттер мен елдерде кездеседі: Ресейде –77%, Қазақстанда – 9,7%, Украинада –6,4%, Белоруссияда 2,6%, Өзбекістанда- 2,3%. Өлім-жітімділігі жоғары көрсеткіштерде:3-10% - 25-40%.

Тарихи мәліметтер.Аурудың клиникалық көріністерін (жұқпалы сарғыштану) неміс ғалымы А.Вейль 4 науқаста анықтап жазған. 1888ж. С.П.Боткиннің шәкірті Н.П.Васильев осы аурудың 17 жағдайы жайлы жариялаған. Бұл ғалым жаңа ауруды Боткин ауруынан (катаралді сарғыштану) айырмашылығын дәлелдеп дара нозологиялық бірлікке жатқызады. Ауруды Васильев -Вейль ауруы деп атап кеткен. 1914-1915 жж. жапондықтар А.Инадо мен басқалары науқастан Leptospira icterohaemorrhagica қоздырғышын бөліп алып, оны спирохеталар тұқымдастығын анықтаған. Сонғы жылдары барлық елдерде лептоспиралардың әр түрлі типтері зерттелген.

Этиологиясы.

Лептоспироздың қоздырғыштары - лептоспиралар Spirochaetaceae тұқымдастығына Leptospiraceae туыстығына жатады. Олар екі түрге бөлінеді: паразиттік Interrogans және сапрофиттік Biflexa. Лептоспиралар антигендік құрылымына байланысты серологиялық топтар мен вариантарға бөлінеді. Адамның патологиясына маңызды серологиялық топтар: L.icterohaemorrhagica, L.pomona, L.hebdomadis, L.grippothyphosa, L.canicola, L.tarassovi. Лептоспиралар - Грам «теріс» микроорганизм. Қанның сары суы қосылған арнайы орталарда өседі. Лептоспиралар морфологиялық жағынан сансыз көп ұсақ шиыршықтануымен (15-20) ерекшеленген. Ұзындығы –6-15 мкм, жуандығы –0,25 мкм. Олардың денесінің артқы жағы ілмектәрізді бүгілген. Лептоспиралар жылжымалы. Олардың үдемелі, айналмалы, бүгілмелі қозғалыстары байқалған. Лептоспиралардың әртүрлі ферменттері бар: гемолизин, фибринолизин, плазмокоагулаза, липаза.

Лептоспиралар төменгі ауа температурасына тұрақты, суда 2-3 апта, ылғалды топырақта 3 айға дейін тіршілік етеді. Сол себептен гидрофилдарға жатады. Бірақ, лептоспиралардың ультрафиолет сәулесіне, қышқылдарға, дезинфекциялаушы заттарға, сілтілектерге, қыздыруға тұрақтылығы аз.

Эпидемиологиясы. Лептоспироз – табиғи ошақты зооноз. Аурудың көзі - әртүрлі жабайы және ауылшаруашылық жануарлар. Жануарлардың арасында ауру урино-оралді механизм арқылы тарайды. Ауру жануарлар қоздырғышты зәр арқылы бөліп суды, топырақты, шөпті залалдап аурудың табиғи және антропургиялық (шаруашылық) ошақтары пайда болған. Табиғи ошақтарда (орман, дала, тундра, көл аймақтары) аурудың көзі және резервуары – жабайы жануарлар: кеміргіштер, кірпілер. Антропургиялық ошақтарда (ауыл, қала) аурудың көзі – ауылшаруашылық жануарлар (әсіресе, ірі қара мал, ұсақ қара мал, шошқалар), егеуқұйрықтар, тышқандар, үй жануарлары (иттер). Қалалық ошақтарда аурудың негізгі көзі қара және сұр егеуқұйрықтар, иттер. Олардың эпидемиологиялық ролі өте маңызды.

Адам аурудың көзі болып табылмайды.

Аурудың берілу жолдары:

1) контактілі – тері, шырышты қабықшалар арқылы. Адамдар ағымы жоқ суаттарда шомылу үстінде, сонымен қатар балық аулау, шаяндарды ұстау, шөптің үстінде жалаң аяқ жүру, егістіктерде, бау-бақшаларда өнімдерді жинау, саңырауқұлақтарды жинау, сырқат жануарларды күту, мал сойып ет бөлшектеген кезінде ауруды жұқтыруы мүмкін;

2)алиментарлы - кеміргіштер арқылы залалданған су, әр түрлі азық-түлік өнімдерін пайдалануға байланысты (әсіресе сүтті) ауруды жұқтыруы мүмкін.

Бұл ауру әсіресе суға шомылу мерзімінде, яғни жаз айларында өршиді – тамыз айында жиі кездеседі. Бірақ қалалық ошақтарда ауру жыл бойы кездеседі.

Қабылдаушы макроорганизм. Ауруға барлық жастағы адамдар сезімтал, жиі ересектер мен жас өспірімдер аурады. Қауіпті топтарға ауылшаруашылық, жұмысшылары, ет комбинатының қызметкерлері, күріш өсіріп жинайтын адамдар, дератизаторлар, ветеринарлар, зоотехниктер, аңшылар, шахтерлер, ит ұстайтын адамдар жатады.

Патогенезі және патологиялық анатомиясы.

1 сатысы – жұқтыру сатысы. Аурудың кіру қақпалары – тері мен шырышты (ас қорыту жолдарының) қабықшалары. Асқазан қышқылы лептоспираларға әсер етпейді.

2 сатысы – біріншілік қысқа бактериемия және біріншілік паренхиматозды бекіну. Лептоспиралар қимылдығына байланысты организмге еніп аз уақытта 3-5 минуттан кейін қанға түседі. Бірақ олардың аз мөлшерде болғанынан соң, қанда сақталу мерзімі өте қысқа. Сосын лептоспиралар әр түрлі паренхиматозды ағзаларға ошақтанып, әсіресе бауырдың, көкбауырдың, бүйрек пен өкпенің ретикулогистиоцитарлы жасушаларында қарқынды көбейеді.

Патогенездін осы еқі сатылары аурудың жасырың кезеңіне сәйкес келеді.

3 сатысы – қайталанған бактериемия мен токсинемия. Көбейген лептоспиралар көп мөлшерде қайтадан қанға өтеді. Қанда бұл уақытта арнайы (лептоспираларға қарсы) антиденелер түзіліп, олардың әсерінен қоздырғыштар ыдырап қанға токсиндерін бөледі – гиалуронидаза, фибринолизин, гемолизин және т.б. Аурудың клиникалық белгіліері басталады – қызба, қалтырау, улану симптомдары. 1-ші аптаның соңында жайылмалы капилляротоксикоз қалыптасып – ішкі ағазаларда, тері бетінде геморрагиялар пайда болады. Улы заттардың салдарынан эритроциттер гемолизге ұшырап, анемия мен сарғыштану дамиды.

4 сатысы – екіншілік паренхиматозды бекіну. Қанда ыдырамаған лептоспиралар паренхиматозды ағзаларға (бауыр, бүйрек, ми қабығы және т.б.) қайтадан бекініп, ісіну және дегенеративті өзгерістер тудырады. Аурудың бұл сатысы 2-4-5 аптаға дейін созылуы мүмкін.

Лептоспиралар бүйрек тұтқыларында ұзақ сақталады. Ал жұлын сұйықтығында лептоспиралардың жиналуы менингит дамуына алып келмек.

5 сатысы - иммунитет қалыптасу, аурудың ақыры немесе нәтижелері. Аурудың 2-3-ші аптасында қанда антиденелер жиналады да, қоздырғыштар қаннан жойылады, бірақ әртүрлі мүшелерде табылатын кездері болуы мүмкін. Бұл жағдайда түрлі асқынулар дамиды.

Аурудан кейін гомологиялық (тек қана бір серологиялық түріне қарсы) тұрақты иммунитет қалыптасады.

Клиникалық көрінісі. Аурудың дамуында жасырын, бастапқы, өршу және айығу кезеңдерін ажыратады.

Жасырын кезең 3-5 күннен 20-30 күнге дейін созылуы мүмкін, жиірек –7-14 күн болады.

Бастапқы кезеңнің ұзақтығы4-5 күн. Негізгі белгі – тұрақты немесе ремиттерлеуші қызба. Ауру кенеттен басталып, науқаста қалтырау, дене қызуының 39-40°С дейін жогарылауы, көңіл-күйінің шұғыл нашарлауы байқалады. Науқас қатты басының ауыруына, ұйқысының бұзылуына, белінің қақсауына, тәбетінің нашарлауына, жүрегінің айнуына, лоқсуына шағымданады. Ауруға аса тән клиникалық белгі - бұлшық еттерінің, әсіресе балтырдың бұлшық еттерінің қатты шыдатпай аурып, ауру сезімінің қимылдағанда, пальпация жүргізгенде күшеюі. Бұл нышаны 55-82% науқастарда пайда болып, ешқандай басқа ауруларда бұлшық еттердің осындай интенсивті ауру сезімі кездеспейді.

Өршу кезеңі. Ағзалардың патологиялық процеске ұшырайтын кезінденауқастың қал жағдайы нашарлайды. Улану синдромы күшейіп, әлсіздік пен бас ауыруы одан әрі артады. Науқастың жағдайы ауыр түрде, беті ісініп, қызарып тұрады – капюшон симптомы. Науқастардың шамамен 30%-де ауру басталғаннан кейінгі 3-5 күнде кеудесі мен арқасына, ішінде әр түрлі сипаттағы бөртпелер шығады: розеолезді, дақты-папулезді, уртикарлы, нүктелі; кейде терінің, конъюнктиваның қанталауы байқалады. Бұл бөртпелер 1-2 күннен соң жоғалады.

Өршу кезеңінің негізгі синдромдары: бауырдың, бүйректің, ОЖЖ зақымдануы және геморрагиялық синдром.

Аурудың 2-3 күнінде бауыр, 50% науқастарда көк бауыр ұлғаяды. Сарғыштану пайда болып, конъюктивада, теріде геморрагиялар анықталады (№50-51 сүреттер). Геморрагиялық бөртпелер аурудың сарғыштануысыз өтетін түрінде де кездеседі. Бауырдың тығыздығы қатты, ауру сезімімен сипатталады. Биохимиялық зерртеулерде жалпы билирубин, тікелей және тәкелей емес фракцияларының көрсеткіштері, АлАТ, АсАТ, сілітілі фосфатаза ферменттерінің белсеңділігі жоғарлайды. Вирусты гепатиттер мен салыстырғанда лептоспироз кезінде бұл көрсеткіштердің өзгеруі орташа денгейде.

Бүйректің зақымдануы – лептоспироздың өршу кезеңіне тән белгі. Олигурия, аурудың ауыр түрінде анурия, бүйректің жедел жетіспеушілігі қалыптасуы мүмкін. Одан басқа – протеинурия, цилиндрурия, гематурия анықталады. Бірақ АҚ жоғарламайды, ісік болмайды. Қанда қалдық азот, креатинин көрсеткіштері жоғарылайды.

 

Орталық жүйке жүйесінің зақымға ұшырау салдарынан бас ауыруы, бас айналуы, ұйқысыздық, сандырақтау тәрізді белгілер анықталады. Серозды менингит, менингоэнцефалит қалыптасуы мүмкін (10-20%).

Гемограммада нейтрофилді лейкоцитоз, ЭТЖ –ның жоғарлауы (40-60 мм\сағ.)

Айығу кезеңі аурудың 20-25-ші күндері басталады. Бұл кезде дене қызуы қалыпқа келеді. Мүшелердің қызметінің қалпына келуі (бүйрек, бауыр, ОЖЖ) өте баяу өтеді. 20-60% оқиғаларда аурудың қайталануы болады. Бірақ ол тым жеңіл өтпек.

Асқынулары.

1. Инфекциялық – токсикалық шок.

2. Бүйрек-бауырдың жедел жетіспеушілігі.

3. Бүйректің жедел жетіспеушілігі.

Диагностикасы.Лептоспироздың диагностикасы, әсіресе аурудың 1-ші күні қиындық келтіреді.

1. Эпидемиологиялық тексерудің мәліметтері зор маңыз алады. Лептоспирозбен ауыру адамның мамандығына да байланысты (ветеринарлар, зоотехниктер, ет комбинатының жұмысшылары, аңшылар, шахтерлер т.б.), сондай-ақ кеміргіштермен, иттермен және басқа да үй жануарларымен байланыста болу аурудың жұғуына бірден бір себепкер нәрселер. Жұғу жаз айларында суға шомылудан, балық аулаудан да болуы мүмкін.

2. Клиникалық көріністері:

· кенеттен басталатын ауру;

· негізгі белгілері: ағзаның улануы, қызба,

· бұлшықеттердің ауыруы

· бүйректің зақымдану белгілері

· геморрагиялық синдром

· бауырдың зақымдануы - сарғыштану

· менингеалді синдром

3. Лабораториялық көрсеткіштер: лейкоцитоз, анемия, билирубиннің жоғарлауы, АлАТ пен АсАТ белсенділігінің жоғарылауы, зәрдің патологиялық өзгерістері, азотемия.

4. Қараңғы айдындағы микроскопия арқылы лептоспираларды науқастың қаны мен зәрінен табуға болады.

5. Бактериологиялық әдіс – қан, зәр, жұлын сұйықтығын қоректі ортаға себіп бөліп алуға болады. Бірақ, бұл әдістін нәтижесін 1 айдан кейін береді.

6. Биологиялық әдіс.

7. Серологиялық әдіс: КБР (1:10 –1:20), ТГАР, микроагглютинация және лизис реакциялары – 1:100.

8. ПТР

 

Емдеуі.

Лептоспироздың емдеуі ауруханада жүргізіледі. Жедел кезеңде төсек режимін сақтау керек.

1. Этиотропты еміне: бензилпенициллин тәулігіне 6-12 млн.бұлшық ет ішіне, менингит кезінде 24 млн. 7-10 күн бойы; немесе, эритромицин бұлшық ет ішіне 500 мг 6 сағат сайын, сирек доксициклин - емдеудің 1-ші күні 0,1 г 12 сағат сайын, келесі күндері тәуліктік дозасы 0,1 г ұсынылған.

2. Патогенетикалық ем. Барлық науқастарға улануға қарсы ертінділер, диуретиктер, аскорбинді қышқыл, рутин, викасол белгіленген. Ағзаның улануы мен геморрагиялық синдром барысында глюкокортикостероидтар көрсетілген (преднизолон 60-120 мг тәулігіне).

Арнайы ем: лептоспираға қарсы гетерологиялық гамма -глобулин бұлшық ет ішіне 10-15 мл – 1-ші күні, келесі 2 күн бойы 5-10 мл.

Бүйректін жетіспеушілігі дамығанда гемодиализ жүргізу қажет.

Диспансерлік бақылау - 6 ай бойы (инфекционист, нефролог, невропатолог, офтальмолог).







©2015 arhivinfo.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.