IV. так ніхто не гаворыць, гэта зусім не па-беларуску
Частка II
Пазначце, калі ласка, вашу ацэнку наступных слоў і словазлучэнняў, пішучы побач з кожным з іх рымскія лічбы I-IV паводле наступнай шкалы:
I. сам(а) так гавару, і лічу, што гэта правільна II. так можна (гэты варыянт дапушчальны ў рамках літаратурнай нормы), але я Так не гавару III. так гавораць, але гэта няправільна (гэта парушэнне літаратурнай нормы) IV. так ніхто не гаворыць, гэта зусім не па-беларуску Калі вы ўжываеце іншы варыянт, які адсутнiчае, калі ласка, напішыце яго. (Калі ласка, не глядзіце ў слоўнікі, граматыкi ці іншыя даведачныя матэрыялы, нас цікавіць, як вы асабіста гаворыце, і як вы ставіцеся да іншых варыянтаў, якіх вы не ужываеце)
A. 1. культурніцкая асацыяцыя II культурная асацыяцыя IV культуральная асацыяцыя IV культуровая асацыяцыя I
2. сувязь I звязак (зьвязак) II
3. мытны саюз II мытны звяз (зьвяз) I
4. маладзёжны II моладзевы I маладзёвы II
5. кіраўнік I кіроўца I кіровец IV
6. вядоўца перадачы I вядучы перадачы III
7. заказчык I замоўца I замоўнік IV
8. выступленец IV выступоўца I выступаючы III выступовец I
9. перакладнік IV Перакладоўца IV перакладчык I перакладовец IV
10. адмысловец I Спецыяліст I Фаховец II
11. англіец – англійцы IV англічанін – англічане II ангелец – ангельцы I
12. задзіночаны I аб'яднаны I
13. адносiны I Стасункi I
14. перакладчыкI Перакладач III перакладнік I
15. каталог, маналог I каталёг, маналёг II
16. зберцi II Сабраць I
17. умовы I Варункi I
18. напрыканцы I у канцы III пад канец III
19. сааўтар I Суаўтар II
20. Ён нам адкрыў вочы. I Ён нам адчыніў вочы. IV
21. Ён угнаў аўтамабіль. I Ён сагнаў аўтамабіль. II
22. панятак I Паняцце I
23. супрацоўніцтва I Супраца I
24. Яна дырэктар школы. III Яна дырэктарка школы. I
25. кансерваваць, дамінаваць, капіяваць, фантазіяваць I кансервіраваць, дамініраваць, капіраваць, фантазіраваць III
26. міністар, тэатар I міністр, тэатр I
27. клуб I Клюб II Кляб IV Клаб II
28. Зычым вам поспехаў. I Жадаем вам поспехаў I
29. грэц (у футбол) IV гулец I ігрок IV ігрэц IV
30. сусветная вайна I усясветная вайна IV
31. выступ I Выступленне I
32. знешнi I Вонкавы I
33. выстава I Выстаўка IV
34. далары IV Долары I даляры I доляры II
35. сябра таварыства I супольнiк таварыства IV член таварыства IV чалец таварыства II
36. З днём нараджэння! I З днём народзін! II З днём народзінаў! I З уродзінамі! IV
37. З кропкі погляду міжнароднага права IV З пункту гледжання міжнароднага права I З пункту погляду міжнароднага права IV З гледзішча міжнароднага права I
38. Яго зваць Алесь. I Яго завуць Алесь. I Яго клічуць Алесь. IV Ён завецца Алесь. IV
39. iхныя бацькi I iхнiя бацькi IV iх бацькi I
40. Яна ад’ехала ў Канаду. I Яна з’ехала ў Канаду. I Яна ўехала ў Канаду. IV 41. Рэйсы толькі па нячынных днях, то бок субота – нядзеля. I Рэйсы толькі па нячынных днях, то ёсць субота – нядзеля. IV Рэйсы толькі па нячынных днях, гэта значыць субота – нядзеля. I Рэйсы толькі па нячынных днях, ці бо субота – нядзеля. IV
42. аэрапорт I Айрапорт IV Лётніска IV Лётнішча II
43. лятак II Самалёт I
Б.
1. жыхары нашага горада IV жыхары нашага гораду I
2. навукоўцы з універсітэту I навукоўцы з універсітэта IV
3. у цэнтры Віцебску, з Віцебску у цэнтры Віцебска, з Віцебска
4. у гарадох I у гарадах I
5. паўгода I паўгады I паўгоды IV
6. шмат моваў (хатаў, дарогаў) I шмат моў (хат, дарог) I
7. шмат магымасцей (радасцей) I шмат магчымасцяў (радасцяў) I
8. сродкі павінны быць перададзены I сродкі павінныя быць перададзеныя II
9. адныя лічаць яго здраднікам I адны лічаць яго здраднікам I
10. вашы сябры I вашыя сябры I
11. яны будуць спяваць I яны будуць спявалі IV яны спявацьмуць IV
12. Ён найлепшы студэнт у групе. I Ён лепшы студэнт у групе. I Ён найдобры студэнт у групе. IV Ён самы лепшы студэнт у групе. I Ен самы найлепшы студэнт у групе. IV
13. Гэта самы танны білет. I Гэта найтаннейшы білет. III Гэта найтанны білет. IV Гэта самы таннейшы білет. IV Гэта самы найтаннейшы білет. IV Гэта самы найтанны білет. IV
14. Мінск – буйнейшы горад Беларусі. III Мінск – самы буйны горад Беларусі. I Мінск – найбуйны горад Беларусі. IV Мінск – самы найбуйны горад Беларусі. Мінск – найбуйнейшы горад Беларусі. I Мінск – самы найбуйнейшы горад Беларусі. IV
15. іспыт з гісторыі IV іспыт гісторыі IV іспыт у гісторыі IV іспыт па гісторыі I
16. камітэт у справах моладзі I камітэт па справах моладзі I камітэт спраў моладзі IV камітэт для спраў моладзі IV
17. дырэктар будуемага прадпрыемства IV дырэктар прадпрыемства, якое будуецца I дырэктар будаванага прадпрыемства IV
18. ужываная зараз стратэгія I ужываемая зараз стратэгія IV стратэгія, якая зараз ужываецца I (цяпер, а не зараз)
19. Я чую яго гаварыць з народам. IV Я чую, як ён гаворыць з народам. I Я чую яго гаворачы з народам. IV Я чую яго гаворачага з народам. IV
20. Мэтай арганізацыі з'яўляецца асветніцкая праца па вызначэнні сапраўдных і справядлівых поглядаў на расізм, дыскрымінацыю і генацыд. I
Мэтай арганізацыі ёсць асветніцкая праца па вызначэнні сапраўдных і справядлівых поглядаў на расізм, дыскрымінацыю і генацыд. I
Мэта арганізацыі ёсць асветніцкая праца па вызначэнні сапраўдных і справядлівых поглядаў на расізм, дыскрымінацыю і генацыд. IV
Мэта арганізацыі – асветніцкая праца па вызначэнні сапраўдных і справядлівых поглядаў на расізм, дыскрымінацыю і генацыд. I
21. Гэта новы шлях. I Гэта ёсць новы шлях. IV Гэта ёсць новым шляхам. I
22. на знак салідарнасці IV у знак салідарнасці I
23. Мы сталі больш паслядоўнымі. I Мы сталі больш паслядоўныя. I
24. Нас было трох. I (утрох) Нас было трое. IV
25. Ён стаяў у мікрафона. IV Ён стаяў пры мікрафоне. IV Ён стаяў ля мікрафона. I
26. у часы iснавання СССР I за часоў iснавання СССР IV (за час) падчас iснавання СССР I
27. беларус па пашпарце I беларус паводле пашпарта IV беларус па пашпарту IV беларус паводле пашпарту IV
28. вучнёўскі падручнік IV падручнік вучням II падручнік для вучняў I
29. па яго думцы IV на яго думку I паводле яго думкі IV
30. Мы павінны рабіць добрыя справы не толькі ў святы. I Мы павінны рабіць добрыя справы не толькі па святах. I Мы павінны рабіць добрыя справы не толькі святамі. IV
31. паводле загаду дырэктара I па загадзе дырэктара III на загад дырэктара I
32. па дамове III паводле дамовы I згодна з дамовай I
33. Мы сустракаемся панядзелкамі. II Мы сустракаемся па панедзелках. I Мы сустракаемся ў панядзелкі. IV
34. Як называецца машына, у якой мыюць бялізну? мыйная машына IV пральная машына I машына мыць II машына, каб мыць IV сціральная машына IV машына да мыцця IV машына да прання IV
35. дошка прасаваць I дошка для прасавання I дошка да прасавання IV прасавальная дошка IV дошка, каб прасаваць IV
36. За вялікім князем Вітаўтам былі паселены татары. I Пры вялікім князе Вітаўце былі паселены татары. I У часы вялікага князя Вітаўта былі паселены татары. I
37. меркаваныя выдаткі I выдаткі, якія мяркуюцца IV мяркуемыя выдаткі I
38. З прычыны хваробы ён адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці. III Праз хваробу ён адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці. I Па прычыне хваробы ён адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці. III З–за хваробы ён адышоў ад актыўнай палітычнай дзейнасці. III
39. Я меў дзеля гэтага вялікі клопат. I Я меў з–за гэтага вялікі клопат. II Я меў праз гэта вялікі клопат. II
40. Калі, на вашу думку, ёсць іншыя вартыя ўвагі групы лексічных, марфалагічных альбо сінтаксічных варыянтаў (уключаючы распаўсюджаныя памылкі), якія сустракаюцца ў сучасных беларускамоўных СМІ, літаратуры альбо у гутарковым маўленні, прашу прывесці прыклады:
Дзякую за ўдзел у гэтым апытанні. Калі вы маеце пытанні, звярніцеся, калі ласка, да даследчыка, Курта Вулхайзера: ©2015 arhivinfo.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.
|