 |
|
Палітыка перабудовы. Развал СССР. Абвяшчэнне суверэннай РБ.
У сяр. 80-х гг. Сав. Саюз апынуўся перад шэрагам праблем. Запавольв. сац.-экан. разв. стварыла неабх. рэфармав. палiт. сiст., абнаўлення ўсiх сфер жыцця сав. грам.. У сувязi з гэтым XXVII з`езд КПСС (1986), XIX Усесаюзн. канферэнц. КПСС вызначылi палiт. перабуд., якая ўключ. ў сябе правядз. экан. рэф., рэф. палiт. сiст-ы, сац. i культ. сфер жыцця сав. грам., стварэння прававой дзярж..
Адначас. з пач. правядз. рэф. на Бел. ствараецца пал. апазiцыя. Гэты працэс пачын. з арганiз. ў 1986—87 гг. шматл. аматарскiх нефарм. аб`ядн. па iнтар.. К кан. 1987 г. у iх дзейн. пачынае праяўл. цэнтралiзац. i палiтыз.. Пачынаючы з крытыкi тагач. канцэпц. гiст. Бел., найб. актыўная частка апазiцыi стварае «Камiтэт-58», пашырае сваю дзейн. мiнская «Талака», якiя пераўтвар. па сутн. ў палiт. арганiз.. У кастр. 1988 г. намаганнямi гэтых аб`ядн. ствараецца арганiзац. камiтэт Бел. нар. фронту, устаноўчы з`езд якога адбыўся ў Вiльнюсе ў чэрв. 1989 г. К 1991 г. БНФ арганiзацыйна аформiўся ў апазiц. палiт. арганiз., меўшую антысав. i анутыкамунiст. накiрав.. Лозунг перабуд. «Больш дэмакратыi, больш сацыялiзму» у першыя гады гэтага працэсу па сутн. рэалiзоўваўся ў першай яго частцы. Гэта абумоўл. памылк. i пралiкамi кiраўн. КПСС – КДБ, якiя былi дапушч. ў распрац. i правядз. палiт. перабуд.. Адсутнiчала канкр., навук.-абгрунтав. прагр., не былi вызначаны мэты i канчатк. вынiкi. Па сутнасцi выкарыстоўв. iнш. лозунг: «Больш капiталiзму, больш разбуральнай дэмакратыi». Катастраф. знiзiўся ўзр. жыцця людзей, пагоршылася iх сац. станов.. Гэта прывяло да таго, што значн. частка людзей стала абвiнавачв. у гэтым КПСС, сацыялiст. iдэалы абясцэньвалiся, узнiкла цiкавасць да дзеяння палiт. апазiцыi. Увядз. ў жнiўнi 1991 г. надзвыч. станов., дзейн. ГКЧП, нерашуч. М.Гарбачова прывялi да разбур. камунiст. партыi Сав. Саюза, дзейнасць якой была забарон. ў лiст. 1991 г., маемасць яе канфiскавалася. Тое ж самае было зроблена i на Бел.. (Гэты антыканстытуц. акт быў адменены ў Расii i Бел. ў 1993 г.). Па сутн., адбыўся дзярж. пераварот – пачатак працэсу рзвала СССР. Першым крокам на гэтым шляху з`явiлася дыск. аб «незакон.» далучэннi Прыбалт. рэсп. да СССР у 1940 г., якая закончыл. падпiс. М.Гарбачовым указа аб выхадзе Лiтвы, Латвii i Эстонii з СССР. У хуткiм часе былi прыняты дэклар. аб дзярж. суверэнiт. Расii, Украiны i iнш. рэспублiк. 27 лiпеня 1990 г. Вярх. Савет БСССР прыняў Дэкларацыю аб дзярж. суверэнiтэце рэсп.. Дзярж. перавар. лета-восенi 1991 г. дадаў новы штуршок да развiцця гэтага працэсу. У жнiўнi 1991 г. Вярх. савет БССР надаў статус канстытуц. закона Дэкларацыi аб суверэнiтэце, у вераснi быў прыняты Зак. аб назве Бел. СССР, якая пачала назыв. Рэсп. Бел..
8 снежня 1991 г. у Белавежс. пушчы кiраўнiкi Расii, Бел. i Украiны (Б.Ельцын, С.Шушкевiч, Л.Краўчук), iгнаруючы вынiкi рэферэндума 1991 г., дэнансавалi дагав. 1922 г. аб утвар. СССР i тым самым канчатк. разбурылi вял. i магутн. дзярж.. На руiнах СССР была створана аморфная нежыццязд. Садружн. Незал. Дзярж.. 15 сакавiка 1994 г. Вярх. Савет Рэсп. Бел. прыняу новую Канстытуцыю – асн. закон Рэсп. Бел.. Беларусь, па канстытуцыi, з`яўл. ўнiтарнай дэмакрат. сац. прававой дзярж., якая валодае вяршэнствам i паўнатой улады на сваей тэрыт.. Канстытуцыяй уведзена прэзiдэнц. форма кiрав.. 10 лiп. 1994 г. першым Прэзiд. Рэсп. Бел. абраны А.Р. Лукашэнка.