 |
|
Адм. прыг. права. Бурж. рэф. 60-х гг.
Прыч. адм. прыг. права былi: прыгон.-тва стрымлiвала эканам. разв. дзярж.; антыпрыг. рух.
Вырашаюць пачаць з Зах. губ., бо яны былi больш уцягн. ў таварна-граш. аднос. (блiзкасць да зах.еўрап. рынку); поль. дваранства ўяўл. пагрозу палiт. небясп., яно магло выкарыст. сял. хваляв. ў сваiх нац. iнтар.. 19 лютага 1861 г. цар зацвердз. 17 заканад. актаў аб адмене прыг. права i звярн. да нар. з манiф.. У гэт. дакум. заканадаўча замацав. былi ўсе агульн., асабiст., маемасн. правы, правы грамадскага кiраван. сялян, дзярж. i земскiя абавяз.. Гал. былi асабiс. правы сял.: селян. мог вольна распарадж. сабой, заключ. розн. грамадз., маемасн. пагадн., адкрыв. прадпрыем., пераходз. у iнш. сасл.. Аднак сял. 2 гады абавяз. былi несцi тыя ж павiнн., што i раней. Адмянял. толькi дадатк. зборы. Да правядз. выкупа зямлi 9 гадоў сял. лiчыл. часоваабавяз.. Яны адбывалi паншч., баршч., плацiлi аброк. Прав. выкупн. аперац. былi аднольк. па ўсей Расii. На прац. 49 гадоў сял. былi даўжнiк. дзярж., плацiлi ей да 300 % пазыч. суммы. Агуль. сума за атрым. надз. перавыш. рынач. кошт зямлi ў 3—4 разы (на Бел.). Умовы рэф. не маглi задавол. сял.. Пачалiся выступл. сял. ва ўсей Расii. Яны жорстка падаўл., аднак ва ўм. паўст. 1863—1864 гг. царскi ўрад вымушаны быў ўнесцi iстотн. змены ў «Палаж.»: у Зах. губ. скасоўв. часоваабавяз. станов. сял., выкупн. плац. змянш. на 20 %. Мэта – прадухiл. актыў. ўдзел сял. ў паўст. (з гэтай прыч. сял. i не падтрым. паўст. К. Калiн.)Уступкi палепш. станов. сял., спрыялi разв. капiталiз. ў Лiт. i Бел.. Разам з тым рэф. несла шмат супярэчн.. У Рас. захавал. мноства феад. перажыт., што i стала адметн. рысай раз. капiталiз.. Разам з рэф. аб адм. прыг. права былi праведз. i iнш. бурж. рэф.: земс., суд., гарадс., i ў гал. нар. адук. i друку i iнш.
Самая радык. з iх – суд. (1864). Новы суд будаваўся на бессасл. прынц.. Абвешчал. незалеж. суда ад адмiнiстр.. Ен насiў вусны харак. З`явiл. спаборн. i галосн. суд. працэсу. Быў створ. iнстыт. прыс. засяд.. Рэф. пакiнула валасны суд для сял., дух. – для духав., ваенны – для вайскоўцаў. На Бел. рэф. пачал. ў 1872 г. З-за адсутн. зумс. мірав. суддзі не выбір., а назнач. Мініст. юстыцыі. Земс. рэф. прадугл.. ствар. ў павет. i губ. выбарных устаноў для кiраўн. мясц. гасп-ай, нар. асветай, мед. абслугоўв.. На Бел. ў сувязi з паўст. 1863 г. Земс. рэф. была праведз. ў 1911 г. Згодна з гарадс. рэф. (1870, на Бел. – 1875), аб`яўлял. ўсесаслоўн. пры выбары ў гарадс. думу. Аднак права выбiр. i быць абран. мелi тол. тыя, хто плацiў гарадс. пад.: буйн. плацельш., сяр. i дроб. плац... Т.ч. нов. сiст. гар. самакiрав. давала ўладу буйн. бурж.. Рабоч., служач., iнтэлiгенц. – асн. маса нас. гар. – не мелi магч. ўдзельн. у гар. самакiрав. як непадатк. нас.. Гар. дума займал. ўпарадкав. тэр. гор., арганiз. гар. ганд., трансп.,нар. адук., аховай здар., санiт. i супрацьпаж. мерамi. Рэф. армii (1862): створаны 15 ваен. акруг, скароч. тэрм. службы да 7 г. (на фл. да 8). Захав. сасл. прынц. камплектав. войск. Толькi ў 1874 г. уведзена ўсеаг. воiнская павiн. (з 20 гадоў). Тэрмiн службы знiж. да 6 г. абавязк. i 9 г. у запасе, на флоце – 7 г. i 3 г. Iльготы для тых, хто меў адук.: з выш. адук. – 6 мес., з гiмн. – 1,5 г., вучылiшча – 3 г., пач. школа – 4 г. Рэф. школы (1864) i цэнз. рэф. (1865): школа – усесасл., павялiчв. кольк. пачат. школ, пераемн. розных ступ. навуч.. Гiмн. падзял. на класiчныя i рэаль.. Доступ ва ўнiвер. тым, хто сконч. рэаль. гiмн., быў абмежав.. Выс. плата за навуч.. Для жых. Бел. склад. было атрым. выш. адук. таму, што не было нiв. выш. навуч. устан.(выезд за мяжу забаран.). Па-нов. цэнзурн. статуту пашыр. магч. друку. Адмян.. цэнз. для твор. 10 друкав. аркушаў i для перакл. – 20 друк. арк. На Бел. да сяр. 80-х гг. усе перыяд. выдан. залеж. ад урадав. устаноў i правасл. царквы. Т.ч., бурж. рэф. былi крокам наперад на шляху пераўтв. феад. манархii ў бурж.. Абмежав., непасляд. хар-р рэф. на Бел. быў абумоўл. паўст. К.Калiн..