 |
|
Барацьба бел. народа супраць ням.-фаш. захопнікау у гады ВАв.
З першых дзен бел. нар. ад дзяцей (Марат Казей) да дарослых узняўся на смярот. бараць. супр. ворага. Жорсткасць акуп. рэжыму узмацн. нянав. да фаш.. Партыз. атрады i групы стваралiся на базе нар. апалчэння, знiшчальных батальенаў, камандзiраў i байцоў Чырв. Армii, я-я апынуліся ў тыле ворага. Партыз. рух быў ўсенародн., дзейнiчала 1255 партыз. атрадаў, 213 брыгад, больш 370 тыс. чалавек. Дзейнічау Пінскі партыз. атрад на ч. з В.З.Каржом, атрад у Кастрыч. р-не пад кіраун. Бумажкова і Паулоускага.
Шматгранную дзейнасць супраць ворага ажыццяўляла партыйнае падполле: 203 абкамы i мiжрайкамы, мiжрайцэнтры, гаркамы i райкамы, больш 1500 пярвiчных арганiз.. Мінскае падполле з арганізат. Кавалевым, Казінцом, Матусевічам і інш. ажыцц.дыверсіі начыгун., прадпрыем., збірала зброю, медыкам., планы размяшч. ваен. аб’ектау.
Вял. уплыу на уздым нар. руху аказала бітва сав. войск пад Масквой. У кан. 1941 г. сав. войскі выйшлі да гран. Бел., і з імі у непаср. узаемадз. уступілі партыз. атрады Захарава, Райцава, Шмырова і інш.
Вял. знач. надавал. сродкам мас. інфарм. і распаусюджв. цэнтр. газет.
Побач з iмi дзейнiчала камсам. падполле. Формы i метады барацьбы з ворагам былi самыя розныя: знiшч. афiцэраў i салдат, дыверсii, рэйкавая вайна, парушэнне сродкаў сувязi, узрыў мастоў, дарог, выданне падпольных газет, лiстовак, распаўсюджванне зводак iнфармбюро.
Кіраун. усей дзейн. нас. і партыз. на тэр. партызанскіх зон ажыццяул. падпольн. абкомы і райкомы партыі. Група парт. работ. і кіраун. парт. руху: Казлоу, Панамарэнка, Паулоускі, Корж, Мачульскі, Калінін, Капуста, Сацункевіч, Бондар. Кіруюч. раб. ЦК ЛКСМБ у тыле ворага: Зімянін, Мазурау, Барашкау.
Вядома, што без дапамогі і падтрымцы усіх нар. Сав. Саюза, не удалося б выжыць у той вайне. Разам з беларусамi змагалiся рускiя, украiнцы i iншыя прадстаўнiкi народаў СССР, а таксама палякi, чэхi i словакi, венгры, немцы i iнш. З сав. тылу партыз. атрымл. сродкі сувязі, медыкам., узбраенне. Гераiчная барацьба народа падрывала моц фашысцкай армii, умацоўвала веру насельнiцтва ў перамогу, наблiжала яе.
40.Вызваленне Бел. ад ням.-фаш. захопнікау. Апер. “Баграциён”
Восенню 1943 г., пасля разгр. ням. войск пад Курскам, пачалося вызвал. тэр. Бел.. 23 верас. 1943 г. вызвал. першы раенны цэнтр – г. Камарын. Сумесна з Чырв. Армiяй дзейнiчалi 1-я польс. дывiзiя iмя Т.Касцюшкi, партыз. атрады. Было вызвал. 40 р-наў Магiл., Вiцеб., Гомельс., Палес. абласцей. У 1944 г. пачаўся завярш. этап ВАйч вайны. Вызваленне ўсей тэр. Бел. ажыццяўлялася па плану «Баграцiен». Удзельнiч. войскi 1, 2, 3-га Бел. франтоў, 1-га Прыбалт., а таксама Дняпроўская ваен. флатылiя, франц. добраахвотнiцкi авiяполк «Нармандыя-Неман», партыз. злучэннi. Супраць Чырв. армii вораг сканцэнтраваў групу армiй «Цэнтр» колькасцю 1,3 млн. чал., каля 10 тыс. гармат i мiнаметаў, каля 1 тыс. танкаў, больш 1300 самалетаў. Нягледз. на жорсткае супрацiўл., Чырв. Армiя здолела акружыць i знiшчыць шматлiкiя групоўкi войск (Вiцебс., Бабр., Мiнскi кацел). Вялiкi ўклад у вызвал. Бел. ўнеслi партыз. злучэннi. За месяц наступлення сав. войскi ачысцiлi ад ворага ўсю тэр. Бел., большую частку Лiтвы, частку Латвii, усх. р-ны Польшчы. Аперацыя «Баграцiен» мела гiстар. знач.. Была знiшчана варожая групоўка армiй «Цэнтр» (28 дывiзiй з 38), забiта 381 тыс., узята ў палон 158 тыс. салдат i афiцэраў. Сав. армiя падыйшла да гранiц Усх. Прусii, што стварыла спрыяльн. ўмовы для вызвал. шэрагу краiн Еўр. i разгрому фаш. Герм.. Саюзнiкi па антыгiтлераўс. каалiцыi ўбачылi,што СССР сваiмi сiламi знiшчыць ворага, i ў 1944 г. адкрылi другi фронт. Вялiкая кольк. партыз., падпольшч., дапрызыўнай моладзi ўлiлiся ў рады Чырв. Армii. Вызваленая Бел. пачала адраджаца i працаваць на патрэбы фронта перамогi. Была адноўл. дзярж. мяжа СССР.
Дзякуючы паспяховым дзеянням Сав. армii, фаш. Герм. была разгромлена. 8 мая Герм. падпiсала акт аб безагаворачнай капiтуляцыi. 9 мая было аб`яўлена Святам Перам.. 9 жнiўня 1945 г. Чырв. Армiя i Флот пачалi баявыя дзеяннi супраць мiлiтарысцкай Японii, была лiквiдавана гал. сiла – Квантунская армiя. Ужо пасля гэтага адбылiся атамныя бамбардзiр. ЗША Хiрасiмы i Нагасакi. 2 верасня 1945 г. Японiя падпiс. акт аб безагаворачнай капiтуляцыi.
Адзначаюцца наступн. тэатры ваен. дзеянняу: 1) Еурапейскі – у складзе Усх. фронту (ССР супр. Герм.) і Зах. фронту (ЗША,Англ, Франц. і інш. супр. Герм., Італіі) 2) Ціхаакіянс. – ЗША і Англ. супр. Япон. (снеж. 1941) і ССР супр. Япон. (жнів. 1945) 3) Паун.-Афрык. – 1942-1943 Анг.,ЗША,Франц. супр. Герм., Італ. 4) Сяродземнаморскі – Англ., ЗША супр. Герм., Італіі.
Сусв. супольніцтва аддае даніну усім змагар. з фаўыз., але гал. ролю адводзіць Сав. Саюзу, таму што 1) на Сав.-Герм. фронце разгромл. 607 дывізій Герм. і саюзн., а ЗША і Англ. разгр. толькі 176 дыв.. 2) больш. частка авіяц., артылер, танкав. злуч. была знішч. на Сав.-Герм. фронце 3) з агульн. людс. страт узбр. сіл Герм. у кольк. 13,5 млн чал. на Сав.-Герм. фронце склалі амаль 7 млн. Акрамя таго саюзн. – Італ., Венгр., Румын., Фінлянд. – панеслі страты каля 1,7 млн чал. на сав.-герм. фронце 4) у гады вайны загінула 27 млн, 8,7 млн чал. Сав. саюза. (у Бел. – звыш 2,2 млн.). Страты ЗША склалі крыху больш за 400 тыс. чал.
Галоуны урок вайны – зрабіць усе залежнае ад нас, ад сусв. супольнасці, каб сусв. вайна больш не паутарылася.
40.Вызваленне Бел ад ням-фаш захопнікаў.
41.Уклад бел народа ў разгром фашыстаў.
Восенню 1943 г., пасля разгрому фашысцкіх войск пад Курскам, пачалося выгнанне ворага з акупіраванай тэрыторыі Беларусі.
У 1944 г. пачаўся завяршальны этап Вялікай Айчыннай вайны, які характарызаваўся поўным выгнаннем акупантаў з савецкай зямлі і пачаткам вызвалення народаў Еўропы ад фашысцкай няволі.
Савецкае камандаванне прыняло ўсе неабходныя меры для забеспячэння поспеху аперацыі па вызваленні Беларусі
З першых жа дзён наступлення ў Беларусі на ўсіх напрамках разгарнуліся бязлітасныя баі на зямлі і ў паветры. 24 чэрвеня лінія абароны праціўніка была прарвана.
Разгарнуліся баі за сталіцу Беларусі – Мінск.
У той час як частка савецкіх войск разам з партызанамі заканчвалі ліквідацыю акружанай групоўкі праціўніка пад Мінскам.
Разгром нямецка-фашысцкіх войск у Беларусі ўвайшоў у гісторыю як адна з важнейшых бітваў Вялікай Айчыннай і другой сусветнай вайны.
Яшчэ дзевяць месяцаў пасля вызвалення Беларусі працягвалася вайна супраць фашысцкай Германіі. Беларускі народ увесь гэты час аказваў усямерную дапамогу Чырвонай Арміі і адначасова адраджаў жыццё на амаль цалкам спапялёнай, разбуранай зямлі Беларусі.