Главная | Обратная связь

Грам-палит.ладРП. Дзяржауна-прававое становишча ВКЛ у скла.РП

Люлинская уния панесла моцны удар па дзяржаунай самастойнасци ВКЛ, прывяла да яе истотнай дэфармации.У гэтых умовах бел.шляхта павяла барацьбу за дзярж.самастойнасць ВКЛ.Важную ролю у гэтым адыграл статут ВКЛ1588 яки:забараниу паляками набываць у княстве пасады и маемасць,захавау у ВКЛ асобныя ад польшчы войска заканадауства,казну,увеу права праводзиць у Вкл асобная ал польшчы сойма., захавау сваю дзярж.символику герб,а таксама дзяржаунасць бел.мовы да 1696. Заканадаучая улада у РП належала вальнаму сойму яки складауся з 2 палат:Сената и Палаты Депутатау. Галоуным прынцыпам работы вальнага сойма быу Либерым Вета,паводле якога усе законы и пастановы павинны были прымацца аднагалосна.РП явл.шляхецкай рэспубликай6бо усе палитычныя правы належыли шляхце. Свае шматликия правы шляхта называла «залатой вольнасцю» У РП иснавала шляхецкая анархия,бо шляхта часта злоупотребляла сваими шматликими правами. На чале выканаучай улады у РП стаяу кароль,яки займау трон не па спадчыне, а па выбранни яе шляхтай.Яго правы ыли незначными усе яго жыцце было пад кантролем шляхты.Кали кароль на думку шляхты парушау сваи правы,то яна мела права узняць супраць яго узброены мяцеж,яки назыв.рокаш. Либерум Вета,рокаш,шляхецкая анархия,слабасць каралеускай улады-усе гэта разам рабила РП палитычна слабай дзярж. На пач.17ст.РП ажыцявила узброенае умяшанне у моск.дзяржаву. Для гэтага РП скарыстала у моск.дзярж.такую зъяву як смута,смутны час.у 1634 памиж РП и моск.дзяржавай был заключаны Палянауски Мир паводле якога смаленск застауся за РП а кароль Рп Уладислау4 адовился ад сваих прытэнзий на моск.царский трон.

14/конррэф.,рэфармация,берасцейская царкоуная уния

На пач.16ст.у зах.евр.пачынаецца Рэфармацыя-рэлигийна палит.рух,накираваны супраць панавання каталицкай царквы у феад.грамадстве. Рэфармацыя мела антыкаталицки и антыфеад.хар-тар. Идэолагами рэф.были Марцин Лютэр и Жан Кальвин,ад их розвишчау паходзяць асноуныя накирунки рэф.-лютэранства и кальвинизм, Рэф.прывяла да зъяулення у грамадстве новых накирункау,якия объединяются агульнай назвай пратэстантызм (лютэранства,кальвінізм,арыянства і антытрынітарызм) У рэф.руху у ВКЛ наібольш удзельнічала шляхта і магнаты,бо яны хацелі пазбавіць катал.царкву яе вял.маемасці і уплыву на дзярж.жыцце ВКЛ. Пазбаулнне царквы,маемасці і змяшчэнне яе ролі у грамадстве наз.Секярызацыей. У ВКЛ ствараліся шматлікія пратыстанскія абшчынны якія наз.зборамі.Гал.кір.рэф.руху у ВКЛ быу Мікалай Радзівіл Чорны. Дзякуючы яму создавалісь кальвініскія і пратэстанскія зборы. 1 кальв.збор быу створаны у Берасце 1553. У 1562 была выдадзена берасцейская біблія.Вядомым дзеячам ВКЛ явл.Сымон Будны.

У апошняй трэці 16ст.у ВКЛ на змену рэф.прыходзіць Контрэфармацыя-рэлігійна палітычны рух накіраваны супраць рэф. І яе вынікау. Контрэф.мела на мэце аднауленне пазіцый каталіцкай царквы у феад.грамадстве,якія былі падарваны рэф.

Узначалівала контррэф.Панства для барадзьбы с прыхільнікамі рэф,яна стварыла спец.орган-інквізіцыю.Ударнай сілай контррэф.был ордэн езуітов.Дзейнасць гэтага органа нач.с 1569,калі яны былі заброшены сюды віленскім біскупам пратысевічам.У ВКЛ езуіты пачалі ствараць калегіумы-сяр.каталіцкія навучальныя установы. 1 калегіум у 1570был створан у Вільні.1 на тэр-рыі бел-сі у 1581 у полацку. 1579езуіты стварылі у Вільне сваю акадэмію,якая стала 1 вышэйшай навуч.установай(Віленска-ізуітскай)РэктарПетр Скарга.Ен выступіў за царкоуную унію,за злучэнне праваслауя і каталіцтва у адзіную рэлігію.

Царкоуная унія была заключана у кастрычніку у 1596г на берасцейскім царкоуным саборе. Яна паклала пачатак існаванню на бел.уніяцкай (грэкаталіцкай) царквы. Уніяцкая вера нярэдка уводзілася прінудітельнымі метадамі,што выклікала сопротівленіе бел.народа. сведчаннем гэтага явл.забойства у 1623 полацкага уніяцкага архіепіскапа.Аднак с цягам часу уніяцкая вера шырока распаусюджалась у ВКЛ і на прык.18ст.каля 80%бел-сау явл.уніятамі.

15/войны др.пал.16-18ст.

Казацка-сял. 1648-1651-на украине пач.рух пад кир.Багдана Хмяльницкага. Ен быу накираваны на ствар.каз-укр.дзяржавы. Барацьбу з каз-сял.войскам вяло войска ВКЛ на чале с Гтманам Янушам Радзивилам.Да вясны 1648 януш разграмиу асноуныя силы паустанцев и узяу пад свой кантроль поудзень бел-си.Тады Хмяльн.летам 1648 накиравау на бел-сь новыя казацкия загоны на чале с михайлам Крычауским. Рашаючая битва адбылась31 липеня 1649 пад Лоевам.у яким паустанцы были разбиты.Каз-сял.вайна паклала пачатак разруш.веку у гистор.бел-си.

Война Расии з РП (1 пауночня вайна)1654-1667-в 1654 между Украиной и Россией была зацвержена дагавор Укр.Рады паводле якога Укр.переходит у падатства моск.цара Аляксея Мих.з-за захаваннем пэуна самастойнасци Укр.на чале з Гетманам.Расия абавязалась ахраняць Укр у вайне з Рп. Вясной 1654 расия пачала вайну з РП.Хмельницкий прислал на дапамогу моск.войску укр.войско. Вельми хутка они овладели паудн.и зах.часткай Бел-си.а 31липеня 1655 моск.войски уступили у сталицу ВКЛ. Няудачы РП у вайне з Рас.решил выкарастаць швецки карольКАРЛ 10.у 1655-1660 адбылася вайна швецыи з РП.Шведскае войска акупиравала пауночную частку вкл.У гэтых умовах нек.магнаты и шляхта спадзявалася з дап.шведау разграмиць Россию. У кастрычнику 1655 был падписа кеуданауски дагавор с далягардзпаводле якога ликвид.любл.уния и заключ.уния ВКЛ са Швецыяй.Вясной 1656 у ВКЛ адбылося паустане пад кир.Паула Сапеги у вынику якога шведы были выгнаны з поуначы ВКЛ. Вайна Шв.зРП скончылася у Аливе кали быу падписаны Аливски Мирны Дагавор.все остались при тех же интересах ,что и да вайны. Война РП з Рас.родолжалась. Война скончылася у 1667 падписаннем андросаукага перамирья на 13.5г.и паводле яго смаленск и северная зямля адых.да Рас.а земли бел.вяртались да ВКЛ.УКр.падзедена на 2 частки:правабярэжняя заставалася у складзе ВКл,левабяр.-да Рас. У 1686 между Рас.и РП был падпис. «Вечны мир».

З падзела РП

у 1767 пры падтрым.рас.ств.Слуцкая канфедырацыя правасл.шляхты. стварэнне торунскай канфедырацыи . Католики создали Барскую канфед.Для барацьбы Рас.ввяла у Рп сваи войска,а пазнй гэта зраьили Аустрыя и Прусия.Разгром барскй канф.прывел да 1падзелу РП памиж Аустрыяй,Прусияй и Рассией в 1772.у вынику якога да Расии была далучана усх.частка Бел-си. Вальны сойм 1788-179 прынял канституцыю РП 3 ма 1791.У 1793 -2 падзел РП у вынику якога да расии была далучана центр.частка бел-си. Пасля паражэння паустаня Т.Касцюшки от 24сакавика 1794,у 1795 адбыуся 3 падзел РП у вынику якога яна перастала иснаваць и зникла с палитичн.карты Европы.У вынику 3 падзела Рп да Рас.была далучана зах.частка бел. и берасцейшына.