Здавалка
Главная | Обратная связь

БССР у 1920 - 1930-я гг.: Грамадска-палітычнае жыццё. Палітыка беларусізацыі.Развіццё адукацыі і навукі, літаратуры і мастацтва



Савецкая грамадска-палітычная сістэма, якая была ўстаноўлена ў БССР, характарызавалася поўным кантролем дзяржавы над усімі сферамі жыцця грамадства. Такі сістэме ўласціва наяўнасць ўсеагульнай дзяржаўнай ідэалогіі, т. е. сістэмы поглядаў, пры якой абвяшчаўся класавы падыход у будаўніцтве новага грамадскага ладу, звязаны з тэорыяй аб абвастрэнні класавай барацьбы нумары прасоўвання да сацыялізму.

Ва ўмовах, калі Савецкі Саюз заставаўся адзінай сацыялістычнай краінай у свеце, які праводзіў у жыццё індустрыялізацыю і калектывізацыю, усталяваўся прынцып падпарадкавання цэнтральнай улады. Органы ўлады дзейнічалі толькі адміністрацыйна-каманднымі метадамі кіравання. З сярэдзіны 1930-х гг.умацоўваўся рэжым асабістай улады, звязаны з узнікненнем культу асобы Сталіна. Ён азначаў узвялічванне ролі аднаго чалавека, прыпісванне яму вызначальнага ўплыву на ход гістарычных падзей.

Асноўныя падзеі грамадска-палітычнага жыцця БССР у канцы 1920-х - 1930-я гг.былі звязаныя з адмовай ад новай эканамічнай палітыкі і беларусізацыі, правядзеннем палітычных рэпрэсій і неабгрунтаванымі абвінавачваннямі ў варожым для савецкай улады дзейнасці. У гэтых умовах Саветы дэпутатаў працоўных, грамадскія арганізацыі гублялі сваю ролю.

У 1937г. прынятая Канстытуцыя БССР. У ёй быў замацаваны шэраг дэмакратычных правоў і свабод, у тым ліку права выбіраць і быць выбраным у дзяржаўныя органы ўлады. Але на самой справе ва ўмовах існавання аднапартыйнай палітычнай сістэмы быць выбранымі ў Вярхоўны і мясцовыя Саветы дэпутатаў працоўных маглі па загадзя падрыхтаваным спісах толькі члены Камуністычнай партыі ці беспартыйныя, якія падтрымліваюць яе палітыку.

У БССР быў створаны дзяржаўны лад, пры якім забяспечваўся стабільны жыццёвы ўзровень працоўных за кошт выкарыстання іх працоўнага энтузіязму, а таксама жорсткай вытворчай дысцыпліны. Рэпрэсіі спалучаліся з верай людзей у правільнасць абранага курсу, і беспамылкова палітыкі І. Сталіна.

Культурная жыццё было звязана з палітыкай беларусізацыі. Яна ўяўляла сабой дзейнасць Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі (КП (б) Б) і ўрада БССР па развіцці культуры Беларусі, беларускую мовы і школы ў 1924 -1929 гг.

Дзяржаўнымі мовамі былі абвешчаныя беларуская, руская, габрэйскі і польскі. Праходзіў пераклад навучання ў школах пераважна на беларускую мову.Справаводства у частках Чырвонай Арміі, размяшчаецца ў Беларусі, таксама перакладалася на беларускую мову, і яны камплектаваліся беларусамі. Мовай справаводства, якім карысталіся служачыя дзяржаўных органаў улады, стаў пераважна беларуская. Наладжваецца выпуск газет, часопісаў, падручнікаў і кніг на беларускай мове. Была адкрыта Беларуская дзяржаўная бібліятэка (цяпер Нацыянальная бібліятэка Рэспублікі Беларусь) Пачалося вылучэнне на адказную працу ў партыйныя і савецкія органы ўлады прадстаўнікоў карэннай нацыі, т. е. беларусаў.

Арганізоўвалася навукова-даследчая дзейнасць па ўсебаковаму вывучэнню Беларусі. У 1922г. быў адкрыты Інстытут беларускай культуры (Інбелкульт), ператвораны ў 1929. у Беларускую акадэмію навук. Яе ўзначаліў гісторык Усевалад Ігнатоўскі.

У гады беларусізацыі паспяхова развівалася беларускае мастацтва. Пад кіраваннем выбітнага беларускага рэжысёра Я. Міронавіча адбывалася станаўленне Першага беларускага дзяржаўнага тэатра (цяпер Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы). У Віцебску дзейнічаў Другі беларускі дзяржаўны тэатр (цяпер Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Якуба Коласа). Узнік незвычайны тэатр - Беларускі дзяржаўны перасоўны тэатр пад кіраўніцтвам Уладзіслава Галубка.

Значныя поспехі былі дасягнуты ў развіцці беларускай літаратуры. У 1920-я гг.апублікаваныя паэмы «Новая зямля» і «Сымон-музыка», у якіх Якуб Колас адлюстраваў жыццё, працу і духоўны свет простых палёў дарэвалюцыйнай Беларусі. Выйшла другая частка яго трылогіі «На ростанях» - аповесць «У груды Палесся». Урад БССР прысвоіла Якубу Коласу і Янку Купалу ганаровыя званні народных паэтаў Беларусі.

У гады белорусизаиии адбывалася станаўленне беларускага савецкага кіно. У 1926г. па матывах аповесці М. Чарота «Свiнапас» створаны першы беларускі мастацкі героіка-патрыятычны фільм пра Грамадзянскай вайне «ляснем быль».Яго рэжысёр Юрый Гарич унёс вялікі ўклад у развіццё кінематографа. У 1928. у Ленінградзе адкрылася кінастудыя мастацкіх фільмаў «Савецкая Беларусь» (з 1939г. у Мінску, з 1946г. называецца "Беларусьфільм").

Развіццё культуры Беларусі ў канцы 1920-х - 1930-я гг. атрымала назву «культурнай рэвалюцыі». У яе выніку была ліквідаваная непісьменнасць, уведзена ўсеагульнае абавязковае пачатковае, а затым і сямігадовае адукацыю.

Канец 1920-х - 1930-х гг. былі адзначаны буйнымі поспехамі ў культурным развіцці. Важнай падзеяй у сферы музычнага мастацтва стала адкрыццё ў 1932г.Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі. Праз год пачаў работу Беларускі тэатр оперы і балета. У 1930-я г. створаны вядомыя беларускія оперы "У путчу Палесся" А. Багатырова, «Кволая шчасце" А. Туренкова, першы беларускі балет "Салавей» М. Крошнера.


38. Узмацненне адміністрацыйна-партыйнага кантролю ў сферы культуры ў 1930 гг.








©2015 arhivinfo.ru Все права принадлежат авторам размещенных материалов.