 |
|
технологияны енгізу
*+ВСМП трансфертін аймақтарға енгізу
* медициналық ұйымдардың сапалы қызмет көрсету жолындағы мотивациясын жоғарылату.
* медициналық қызметтердің сапасын басқаруға халықаралық эффективті стандарттарды
Енгізу
! Комплекстік жанбасылық нормативтің кемшілігі:
* қызмет көрсетудің деңгейі мен спектрін стандарттау
* бөліктік қор ұстау арқылы барлық амбулаторлық секторды қаржыландыру.
* АМСК ұйымдарында ресурстарды сақтау
* ВСМП көрсететін ұйымдарда технологияның дамуын жетілдіру.
* қаражат науқастың артынан жүреді.
! Медициналық көмектің сапасы сипатталады:
* шағымдармен
* дәрігерлер сапасымен
*+қол жетімділігімен
* қымбаттығымен
* техникалық мүмкіндікпен
! Тайм-менеджменттің негізгі прициптері:
* түрлі үрдістерге басымдылық беру
* приоритеттерді бөлу
* объективті қатрлерге анализ жасау
* шешімнің жекелігі
*+өзіндік эффективтілікті бақылау қажеттілігі,ойлану,эффективтілікке
бағытталған,сарқылмайтын резервтер эффективтілігі.
! Ұйымдастыруда уақыт тапшылығының себебіне жатпайды:
* жұмыстарды маңыздылығына байланысты бөлудің жоқтығы.
*+приоритеттерді дұрыс жолға қою
* маманның компетентті болмауы ,қызметіне сай келмеуі
* рутиндік істердің легінің көптігі
* уақыт ұрылары.
! Тайм- менеджмент заңдылығына кірмейтіндер:
* Эйзенхауэр принципі
* Парето заңы
* АВС анализі
*+VEN анализі
* Паркинсон заңы
! Денсаулық сақтауда жан басына шаққандағы принцип:
*+бір тұрғынға шаққандағы қаржыландыру
* бір науқасқа шаққандағы қаржыландыру
* бір отбасына шаққандағы қаржыландыру
* бір төсек күніне шаққандағы қаржыландыру
* бір отбасылық дәрігерлік амбулаторияға шаққандағы қаржыландыру
! Медициналық қызметтің қасиеттеріне жатпайды:
* сапаның тұрақсыздығы
* қолжетімділігі
* қолмен ұстауға сезілмеуі
* жеткізушінің ұсынысты қалыптастыруы
*+үздіксіздігі
! Медициналық қызметтің өзіндік құны құрылымына мыналардың барлығы кіреді, біреуінен
басқа:
* персоналдың еңбекақысы шығындары
* әлеуметтік қажеттіліктерге төлемдер
* дәрі-дәрмектер мен басқа да сатып алатын материалдарға шығындар
*+пайда
* амортизациялық шығындар
! Нарықтық қатынастар келесі функциялары орындалмайды:
* ақпараттық және делдалдық
* баға түзу функциясы
* реттеуші
* бәселестік ортаны сақтау мен қолдау
*+ қолжетімділігі
! Денсаулық сақтау қызметтеріне сұраныс көлеміне (сұраныс детерминанттарына) әсер етпейтін
факторлар:
* халықтың кіріс деңгейі
* халық құрамындағы өзгерістер
* елдегі науқастар саны
* медициналық қызметке «сұранысты жеделдету», науқастардың талғамының өзгеруі
*+халықтың шығыс деңгейі
! Медициналық қызмет сапасын бағалау тәсілдемелеріне жатады:
* кадрлар, үрдіс, құрал-жабдық
*+құрылым, үрдіс, нәтиже
* үрдіс, құрал-жабдық, құрылым
* үрдіс, нәтиже, кадрлар
* құрал-жабдық, кадрлар, құрылым
! ТМККК (ГОМБС) көлемі мен жоспарын бекітеді:
* облыстық денсаулық сақтау басқармасы
* МКАК (КОМУ) аймақтық департаменті
*+ МФҚБК (ККМФД) аймақтық департаменті
* ҚР денсаулық сақтау министрлігі
* қаржы министрлігі
! Фармацевтикалық қызметті лицензиялауға төмендегі жатпайды:
* дәрі-дәрмек құралдарын өндіру
* дәрі-дәрмек құралдарын дайындау
* дәрі-дәрмек құралдарын сату
* дәрі-дәрмек құралдарын бөлшектеп сату
*+дәрі-дәрмек құралдарын елге кіргізу
! Денсаулық сақтау стандарттары түрлеріне жатпайды?
* медика-экономикалық протоколдар;
* диагностика мен емдеу алгоритмдері;
* диагностика мен емдеу протоколдары;
* клиникалық нұсқаулықтар;
*+медұйымның мәжіліс протоколдары
! Денсаулық сақтауда сапаны басқару жүйесінің негізгі құрамы болып мыналар табылады:
* маркетинг
*+стандартизация
* дифференциалды қаражат бөлу
* стратификация
* науқастардың оңтайлы көз-қарасы
! Медициналық қызмет сапасын тәуелсіз сараптауды атқарады:
*+аккредиттелген тәуелсіз сарапшы;
* денсаулық сақтау басқармасының бас маманы;
* ҚР ДСМ эксперті;
* ҚР ДСМ бас эксперті;
* бас дәрігер
! Маркетинг – бұл:
* өткізу нарығы саласындағы қызмет
* сауда саласындағы қызмет
*+талдау, жоспарлау, енгізу және бақылау қызметі, сонымен қатар ұйымның мақсатына қол
жетуге нарық субъектілері арасындағы алмасу
* сауда саласындағы жарнама қызметі
* шикізат немесе өндіріске қажет басқа да бастапқы материалдарды сатып алу қызметі
! Маркетингтік әрекет бірінші кезекте мынаған бағытталған:
* өнім сапасына
* пайда табуға
*+тұтынушыға
* мемлекеттік жоспарды орындауға
* ұйымның қызмет көрсеткіштерін арттыруға
! Маркетингтің нарықтық әдістемесі мынамен анықталады:
* сату көлемінің арту есебінен алынған пайда
*+тұтынушы сұраныстарын қанағаттандыру есебінен алынған пайда
* тауар мен қызмет ассортиментінің болуы
* инновациялық технологияларды пайдалану
* жаңа өткізу нарығын іздеу
! Маркетингтің құралдары:
* өнім – сапа
* ассортимент
*+мекеме нарыққа әсер ете алатын барлық құралдар
* баға
* тауар мен қызметтің құны
! Денсаулық сақтау маркетингіне мына функциялар қатысты:
*+жоспарлау, ұйымдастыру, координация, есептеу және бақылау
* айып санкцияларын төлету, басшылықтың реорганизациясы
* пайданы арттыру
* бөлімшелердің қайта дислокациясы
* персоналды ынталандыру
! Ұйымның тиімді қызметінің негізгі ережесі:
* тапсырманы орындауды кейінге қалдырмау
* барлық мәселелерді шешіге ресурстарды аямау
* барлық мәселелерді бір уақытта шешу
*+маңызды тапсырмаларды орнату және шешу
* басында жеңіл мәселелерді шешу, кейін – күрделісін
! Орындау мерзімі бойынша жоспарлардың түрлерін атаңыз:
* ұзақ мерзімді
* ретроспективті
*+қазіргі, перспективті
* перспективті, ретроспективті
* қысқа мерзімді
! Лицензия – бұл:
* БАҚ-да медициналық қызмет жарнамасын орнатуға рұқсат
*+заңды немесе жеке тұлғаға белгілі бір қызметпен айналысуға сәйкес лицензиармен берілетін
рұқсат
* денсаулық сақтау саласында бақылау қызметін атқаруға берілетін рұқсат
* денсаулық сақтау субъектісін аккредитациялауға берілетін рұқсат
* барлығы дұрыс
! Проф. Донабедиан бойынша үрдіс индикаторларына қандай критерийлер жатады?
*+ профилактика, емдеу және қалпына келтіру технологияларының орындалуы критериилері;
* адами, қаржы, техникалық мүмкідіктермен қамтамасыз етуді бағалау критерийлері;
* медициналық қызметтің медициналық мекеме немесе жеке тұлға тарапына дұрыс немесе
бұрыс көрсетілуі салдарынан адам денсаулығына кері әсерді бағалау критерийлері;
* баланста бар мүмкіндіктердің істен шығу және эксплуатациялық қателіктерді бағалау
критерийлері;
* мамандардың дағдыларын бағалау критерийлері.
! Нәтежие индикаторларына қандай критерийлер кіреді? (проф. Данабедиан бойынша)?
* профилактика, емдеу және қалпына келтіру технологияларының орындалуы критериилері;
* адами, қаржы, техникалық мүмкідіктермен қамтамасыз етуді бағалау критерийлері;
*+медициналық қызметтің медициналық мекеме немесе жеке тұлға тарапына дұрыс немесе
бұрыс көрсетілуі салдарынан адам денсаулығына кері әсерді бағалау критерийлері;
* баланста бар мүмкіндіктердің істен шығу және эксплуатациялық қателіктерді бағалау
критерийлері;
* мамандардың дағдыларын бағалау критерийлері.
! Сұраныстың негізгі түрлеріне жатпайды:
*+қарама- қайшы
* жасырын
* төмендеуші
* ретсіз
* толық
! Маркетингтің негізгі ұғымына жатпайтын:
* қажеттілік
* мұқтаджық
* сұраныс
* қызмет
*+айырбас
! Маркетингтік құрал – бұл:
* өнім – сапа
* ассортимент
* баға
* бедел
*+мекеменің нарыққа әсер ететін барлық құралдары
! Барлық маркетингтік қызмет бағытталған:
* өнімнің сапасына бағытталған
* өнім алуға бағытталған
*+ тұтынушыға
* негізгі қорларды арттыру
* Фармацевтикалық компания өнімдеріне басымдылық беру
! Денсаулық сақтау маркетингінің этапты ретін көрсетініз:
* оперативті және тактикалық іс қимылдарды жоспарлау
* стратегиялық іс қимыл жоспарын құру
* медициналық қызметтің әсерлігі және сапасы
* дәл осы уақыттағы және алдағы уақытта іс- шараларды орындау
* сұранстың өзгеруінің негізгі тенденциялары
* қажеттілікті зерттеу және анализ
* + F, E, B, A, D, C
* A, B, C, D, E, F
* F, B, D, C, E, A
* A, E, B, D, C, F
* E, D, C, F, A, B
! Маркетингтің нарықтық әдістемесі немен анықталады:
* Сатылымды арттыру арқылы пайданы өсіру
*+тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру арқылы пайданы ұлғайту
* қызмет бағасын арттыу арқылы пайданы өсіру
* фарм.компаниялардың сұранысын қанағаттандыру арқылы пайда табу
* гуманитарлы көмек тарту арқылы пайданы арттыру
! Денсаулық сақтаудың негізгі ұғымы келесі принциптерге негізделген:
* медициналық қызметке сұранысты зерттеу
*+денсаулық сақтаудағы мұқтаждыққа анализ жасау
* медициналық қызметтің бағасын анықтау
* сұранысты қанағаттандыру
* өнім сапаын анықтау
! Басқару жағынан келгенде маркетингке келесі функциялар тән:
*+жоспарлау, ұйымдастыру, координация, еспетеу және бақылау
* айып санкцияларын төлету, басшылықтың реорганизациясы
* пайданы арттыру
* профилактикалық тексерістерді дайындау және өткізу
* дәрілік препараттарды сақтау экспертизасын жүргізу
! Денсаулық сақтаудағы маркетингтің спецификалық функцияларына жатпайды:
* денсаулық сақтау нарығының кешенді зерттеуі
* медициналық қызмет кешенін қалыптастыру
* баға саясатын қалыптастыру
* сұранысты қалыпстастыру және өткізуді ынталандыру
*+денсаулық сақтау нарығындағы субъекттер арасындағы келісімшарттар дайындауда талаптар
мен міндеттерді қалыптастыру
! Денсаулық сақтаудың нормативтік қаржыландыру жүйесінің кемшіліктеріне жатпайды:
* нормативтердің орташа түрде алынуы мен олардың негізсіздігі
* бюджет қаражатын бөлудің мүмкін болмауы
* нормативтердің директивтілігінде
* жетіспеген қаражатты келесі жылға ауыстыру мүмкіндігінің болмауы
*+бюджет қаражатты дұрыс бөлу
! Медициналық қызмет нарығының ерекшеліктері :
*+«сатушының» қызмет көрсету монополиясымен анықталады
* бәсекелестіктің аз болуы
* «сатушының» лицензияланған әрекетін қажет етпейді
* сұраныстың мұқтаждыққа байланысты болмауы
* мемлекеттің монополист болуы
! Медициналық қызметтің бағасы мынадай болуы тиіс:
* құнына тең
* құнынан артық
* қызметке сұранысқа байланысты құнынан артық не аз
*+тұтынушы ала алатын, ал өндіруші сата алатын ақша сомасы
* тұтынушы кірісінің ¼-і
! Мекеменің шартты-ауыспалы шығындарына жатады:
*+негізгі персоналдың еңбекақысы
* Республикалық бюджеттің орындалуы
* құрал-жабдықтар алмау
* жалпы кіріс мөлшері
*науқастардың тамақтаруы
! Медициналық қызмет құнының келесі түрлері болады:
* медициналық қызмет тарифі
* ақылы қызметтің мемлекеттік құны
* бюджеттік бағалар
* келісілген бағалар
*+сақтандыру тарифі
! Медициналық қызметтің өзіндік құнына жатпайды:
* персоналдың еңбекақысына кететін шығындар
* жалақыға кететін төлемдер
*+қосымша (заңмен орнатылмаған) демалыстарға төлемдер
* медициналық ұйымның негізгі құралдарының амортизациясы
* шығын материалдарының құны
! Рентабелділік дегеніміз
* мекеменің материалдық шығындарды өтеуден кейін қалатын таза ақша кірісі
* мекеменің материалдық шығындары мен еңбек ақысын өтеуден кейін қалатын таза ақша кірісі
*+көрсетілген қызметтен түскен пайданың оның толық өзіндік құнына қатынасы
* өзіндік құнға кіретін шығындар көлемі
* шығын материалдары құнының науқастармен өткізген төсек күні санына қатынасы
! Медициналық қызмет тарифі дегеніміз
* медициналық қызмет құны
* медициналық көмек көрсету кезіндегі мемлекеттік (муниципалды) медициналық ұйымның
шығынын өтейтін ақша сомасы
*+ТМККК (ГОБМП) көрсету аумақтық бағдарламасын орындау бойынша медициналық
ұйымның шығындарын өтейтін ақша сомасы
* емханаға дейін қоғамдық көлікье жүру шығыны
* мүгедектерді әлеуметтік қолдау бойынша жәрдемақыны төлеу
! Медициналық қызметтің өзіндік құнын анықтайтын «тікелей» шығындарға жатпайды:
* тікелей қызмет ететін қызметкерлердің еңбекақысы, еңбекақыға кететін төлемдер
* тағамға шығындар
*+ғимараттардың амортизациясы
* денсаулық сақтау объектілерінің күзетіне кететін төлем
* медициналық ұйым сайтына қызмет көрсету
! Теліндік шығындарға жатады:
*+кеңсе және шаруашылық шығындар
* салықтар
* жалпы кіріс мөлшері
* ғимаратты толық қалпына келтіруге амортизациялық төлемдер
* қосымша алынған жабдықтар
! Медициналық ұйымда қаржыны ұтымсыз қолдану болып табылады:
* дағдылар сәйке емес мамандарды тарту
* орнатылған нормативтермен жүргізу
*+әсер ету мерзімі аяқталған медикаменттерді сатып алу
* алдын-ала сараптау жүргізілген құрал-жабдықтарды алу
* тағам өнімдерін конкурспен жариялап, төмен бағада сатып алу
! Тарификация дегеніміз:
* еңбек төлемінің тарифтік жүйесін қолдану
*+қызметкерлерге тарифтік разрядтар мен белгілі бір қызметкерлерге лауазымдық жалақы
көлемін тағайындау
* еңбекақы қорын тарифтік ставкалары мен жалақыларға есептеу
* дұрыс жауабы жоқ
* кесімді сағат бойынша төлеу жүйесін қолдану
! Медициналық мекеменің ақылы қызметтерін ұйымдастыруға кірмейді:
* негізгі бағдарламамен қарастырылмаған қызметтерді іріктеу
* медициналық қызмет бағасын есептеу
* халықты ақылы қызмет тізімі, бағасы мен түрлерімен хабарландыру
*+түскен қаражатты құрал-жабдық алуға бағыттау
* медициналық мекеменің ақылы қызмет көрсетуінен түскен ақша қаражатын есептеу
! Денсаулық сақтауды басқарудың экономикалық әдістері келесі принциптерге негізделмеген:
* қаржыландыру
* баға түзілу
* еңбекті экономикалық ынталандыру
*+қызметкер сапасының бағасы
* еңбектің дифференцирленген төлемі
! Денсаулық сақтау мекемелері ақылы қызмет көрсеткені үшін түскен пайданы мыналарды
құруға бағыттай алады:
* басқа да мамандарды тарту
*+еңбекті материалды ынталандыру қорына
* қосымша жабдықтар алу
* жаңа мекеме қорына
* жаға мекеме құруға
! Бюджеттен қаржыланатын денсаулық сақтау мекемелерің салықтарына жатады:
* қосылған құнға салық
* заңды тұлғалардың мүлігіне салық
* кіріс салығы
* көлік салығы
*+салық төленбейді
! Баланстың пассивінің құрамына келесі қаражат кірмейді:
* материалды емес активтер
* негізгі қаражат
* ұзақ мерзімді қаржы салымдары
* айналымдағы қаражат
*+резервтегі қор
! Баланстың пассивінің құрамына келесі қаражаттар кірмейді:
* банктің қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді кредиттері
* пайда
* жарғы қоры
*+айналымдағы қаражат
* резервтегі қор
! Қазіргі кезде денсаулық сақтауда тиімді жоспарлау түрі болып саналмады:
* оперативті және стретегиялық жоспар
* мемлекеттік тапсырыс
* нақты тапсырыстар
*+экономикалық нормативтер мен лимиттер
* денсаулық сақтау мекемелерінің бизнес-жоспары
! Медициналық ұйымның сметасы дегеніміз:
*+қызмет бағыттары бойынша шығындарды талдау
* жалпы ішкі өнімнің динамикасы
* жалақы балансы
* жабдықтарға арналған арнайы қаржы мөлшері
* негізгі қорды толтыруға арналған бір реттік қаржы мөлшері
! SWOT анализдің құрамына кіреді:
*+ күшті жақтары
* өкілділікті бөліп беру
* анализ
* уақыт
* жоспарлау
! SWOT анализдің құрылымына кірмейді:
* Күшті жақтары
*+Өкілділікті бөліп беру
* Мүмкіндіктер
* Әлсіз жақтары
* Қауіптер
! SWOT анализдің сыртқы факторларына жатады:
* күшті жақтары
* әлсіз жақтары
* анализ
* өкілділікті бөліп беру
* +қауіптер
! SWOT анализдің ішкі факторларына жатады:
* анализ
* мүмкіндіктері
*+әлсіз жақтары
* өкілділікті бөліп беру
* қауіптер
! PEST анализге жатпайтын:
* маркетингтік құрал
* сыртқы ортаның саяси аспекттерін анықтау
* сыртқы ортаның экономикалық аспекттерін анықтау
* сыртқы ортаның әлеуметтік аспекттерін анықтау
*+сыртқы ортаның топологиялық аспекттерін анықтау
! PEST анализдің саяси факторларының мысалы ретінде:
* Заңнамалардың өзгермеуі
* Тенге курсының динамикасы
* + Саладағы мемлекеттік реттелуі
* Технологиялардың дамуы
* Доллар курсының динамикасы
! PEST анализдің экономикалық тікелей әсер ету факторларының мысалы ретінде:
*+жалпы ішкі өнімнің динамикасы
* салық
* саладағы мемлекеттік реттелуі
* әлемдік дағдарыс
* тұтынушылардың ынталануы
! PEST анализдің әлеуметтік факторларының мысалы ретінде мыналар болады:
*+негізгі құндылықтардың өзгеруі
* саладағы мемлекеттік реттелуі
* жалпы ішкі өнім
* әлемдік дағдарыс
* жеткізушілердің бағаны арттыруы
! PEST анализдің технологиялық факторларының мысалы ретінде мыналар болады:
* негізгі құндылықтардың өзгеруі
* өмір стилі мен деңгейіндегі өзгерістер
*+ғылыми-зерттеу және опытно-конструкторские зерттемелер тенденциялары
* саладағы мемлекеттік реттелуі
* әлемдік дағдарыс
! Жалпы ішкі өнім…
* жеткізушілердің бағаны арттыруы
* бюджеттің халықаралық көрсеткіштерінің қорытынды нәтижелері
* саладағы мемлекеттік реттелуі
* +бір жыл ішінде ел экономикасында өндірілген барлық тауарлар мен қызметтердің
* жалпы нарықтық құны Ішкі қолданысқа арналған өнім! ДДСҰ бойынша «қарттық жас»:
* 55 жас және жоғары
*+60 жас және жоғары
* 70 жас және жоғары
* 75 жас және жоғары
* 80 жас және жоғары
! ДДСҰ бойынша «ұзақ өмір сүруші»:
* 80 жас және жоғары
* 85 жас және жоғары
*+90 жас және жоғары
* 95 жас және жоғары
* 100 жас және жоғары
! Адамның қартаю түріне жатпайды:
* Хронологиялық
* Физиологиялық
* Психологиялық
* Әлеуметтік
*+ Зейнеткерлік
! Қандай негізгі факторлар денсаулық пен ұзақ өмір сүруді бейімдейді?
*+ Генетикалық фактор, қоршаған орта, , өмір сүру салты
* Туған күні, отбасының болуы
* Жарықтың әсері, ауа- райының әсері
* Әлеуметтік – экономикалық жағдай
* Отбасындағы қарым- қатынас
! Қарттық жастағы адамдарға медициналық және әлеуметтік қызметпен қамтамасыз ету жолдары?
*+қарт адамға медициналық көмекті ұйымдастыру
* Медициналық қызметтің автономдылығы
* Әлеуметтік қызметті қаржыландыруды жақсарту
* ерікті (волонтер) орталықтарды құру
* Ардагерлік ұйымдарды жетілдіру
! Әлеуметтік қызметтің қағыдаларына жатпайды:
* Қол жетімділік
* еріктілік
*+экономикалық
* Құпиялылық
* Профилактикалық дайындылық
! Адам ағзасының қартаюының негізгі механизмі :
* Жүрек қан тамыр жүйесі
* Тыныс алу жүйесі
* Эндокриндік жүйе
*+Ағзағадағы зат алмасу тұрақтылығының молекулалық деңгейде өзгеруі
* Орталық жүйке жүйесі
! Қарт адамдағы аурудың ағымының негізгі ерекшклігі:
* Ауру санының қысқаруы
* + Полиморбидтілік, созылмалылық және аурудың атипиялық ағымы
* Ауру ағымының жедел өтуі
* Сыртқы этиологиялық фактордың басымдығы
* Инфекциялық аурулардың басымдығы
! Жоғарғы жүйке жүйесінің маңызды жастық өзгерістері:
* Негізгі жүйкелік процесстердің тепе-теңдігінің жоғарылауы
*+Жүйкелік процесстердің қозғалмалылығының, күшінің төмендеуі
* Эмоционалды шаршағыштық
* жадының сақталуы қалыпты
* Бағытталған өтістің күшеюі
! Қартаю қарқыны байлынысты емес:
* қарт адамдардың өмір сүру салты
* отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі
*+медициналық қызмет инфрақұрылымдары
* әлеуметтік факторлар
* психологиялық факторлар
! Әлеуметтік геронсология мәселелеріне жатпайды:
*+жас- ассоциациялық аурулрдың бірлесуі (семиотика)
* Мамандығына байласысты ерте қастаюдың себептері
* Қарттарға медико- социалды қызмет құрылымын ұйымдастыру
* Қартаюшы адамдардың қоғамдағы жағдайы мен орны
* Қартаюшы адамдарға бағытталған әлеуметтің палитика
! Қартаюдың экзогенді факторына жатады:
* Стресс және улану
* Құнарсыз тамақтану
* гиподинамия
* инфекции
*+генетика
! ХОСПИС жұмысына кірмейді:
* аурудуың терминальды сатысындағы науқастарға медициналық қызмет көрсету
* аурудуың терминальды сатысында симптоматикалық ем жүргізу
* Ауыр ағымды науқастарға жансыздандыру дәрілерін қолдану
*+ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына материалдық көмек көрсету
* Ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына науқас күтімі жайлы түсіндірме беру
! Қартаю кезіндегі биологиялық жасты бағалау критерилері:
*+мүшелер мен жүйелер қызметінің бұзылысы
* Диастолалық АҚ деңгейі
* Еңбекке қабілеттілік
* Өмір салты мен тамақтану
* Отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі
! «жас тұрғындар» терминіне анықтама:
* төменгі туу көрсеткіші, жоғары өлім көрсеткіші, өмір сүру ұзақтығының жоғары аудан
*+ жоғары туу көрсеткіші, жоғары бала өлімі, жоғары табиғи өсімді және орташа өмір сүру жасы
төмен аудан
* жоғары туу көрсеткіші , жоғарғы жалпы өлім, табиғи өсудің төменгі қарқынды ауданы
* жоғары туу көрсеткіші , балалар өлімі төмен деңгейлі, өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан
* жоғары туу көрсеткіші ,жалпы өлім көрсеткіші төмен, орташа өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан
! Пневмониямен ауыратын егде жастағы және қарт адамдарды тереңдетіп зерттегенде асқынулар жиі кездеседі:
* Анемия
* Амилоидоз
*+Нефрит
* Гипотиреоз
* Қантсыз диабет
! 60-69 жастағы адамдарда ми қан айналымының ауыспалы бұзылуының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас миы қан тамырларының атеросклерозы
*+ Бас миы қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық аурулардың қосарлануы
*Гипертензиялық кризис
! Қарт және егде жастағы адамдар
* Геронтология
*+Гериатрия
* Герогигиена
* Герофармакология
* Паллиативті медицина
! Науқаста екі не одан көп аурудың болуы:
* полипрагмазия
*+полиморбидтілік
* полиэтиологиялық
* атиптік
* комплексті
! Бір уақытта бірнеше препараттардың тағайындалуы:
*+ полипрагмазия
* полиморбидтілік
* полиэтиологиялық
* полиморфты
* бір-бірін толықтыру
! Егде және қарт жастағы адамдарда жедел бронхиттің жиі асқынуы болады:
* созылмалы бронхит
*+ошақты пневмония
* туберкулез
* өкпе ісігі
* инсульт
! Егде және қарт жастағы адамдарда пневмонияның дамуына әкеледі:
* шаршағыштық
* ыстықтау
*+төсектік режим
* күйзеліс
* дұрыс тамақтанбау
! Егде және қарт адамдарда аурушаңдық көрсеткішін зерттегенде ең жиі кездеседі:
* ревматикалық полиартрит
* гепатит
*+омыртқа остеохондрозы
* полиомиелит
* инфаркт
! Биологиялық жас - -ол:
* Өмір сүрген жасы;
*+ағзаның қартаю дәрежесі (степень износа);
* көру өткірлігі
* бұлшық ет күші;
* пульсттік толқынның таралу жылдамдығы
! Әлеуметтік геронтологияныі мақсатына жатпайды:
* Қартаюдың биологиялық, социологгиялық және психологиялық негіздерін зерттеу
* Халықтың қартаюын демографиялық процесс есебінде зерттеу
* Қарттардың биологиялық, әлеуметтік және психологиялық мәселелерін зерттеу
* Қарттардың зейнеткерлік кезеңге әлеуметтік бейімделу
*+ қарттарда жастық –ассоциациялық аурулардың қосарлануы
! 60 жастан жоғары адамдардың ми қан айналым жүйесінің ауыспалы бұзылыстарының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас ми қан тамырларының атеросклерозы
*+ Бас ми қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық ауру
* Гипертензивті кризис
! Ишемиялық инсульттің даму кезіндегі қолданылатын бірінші кезектегі емдеу шаралары:
* Жүрек жұмысын арттыратын шаралар
* Седативті препараттардың қолдануы
* Антикоагулянттардың қолдануы
* Артериальды қысымды қалпына келтіру
*+ми ісінуін төмендету
! Жасқа қарай жүректің рефлекторлы қызметі:
* жоғарлайды
*+төмендейді
* өзгермейді
* әйелдерде жоғарлайды, ерлерде төмендейді,
* ерлерде жоғарлайды, әйелдерде төмендейді
! Қарт адамдарға физикалық жүктеменің қай түрі ұсынылады:
* Орта арақашықтыққа жүгіру
* Кіші арақашықтыққа жүгіру
* Үлкен арақашықтыққа жүгіру
*+белгілі арақашықтыққа жүріс
* Фитнеспен айналысу
! Қарт жастағы адамадрдың дұрыс тамақтану принциптері
*+ калорийді шектеу, теңгерміділкті сақтау
* белогы жоғары тағамды қолдану
* қөмірсу мен сүт тағамдарын қолдану
* сұйық тағамды көбірек қабылдау
* тамақаты дайындауда арнайы технологиягың жоқтығы
! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
*+Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жұһүйесі мен тірек қимыл жүйесінің аурлары
* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы
* Анамнез, балалардың боуы
! Жас-ассоцияциялық ауруларға жатады:
* жүректің ревматикалық ауруы
* ревматоидты полиартрит
* Вегенер ауруы
*+Альцгеймер ауруы
* Крон ауруы
! Халықтың арасындағы “қарт тұрғындар” терминімен берілетін халықтың үлес саны:
* 5%
* 6%
*+7%
* 8%
* 9%
! Қарт адамдардағы ауру ағыының негізгі ерекшелігі:
* аурудың типтік формасымен жүретін аурулар санының жоғарлауы
*+ Полиморбидтілік, аурудың атиптік және созылмалы түрде өтуі
* Аурудың жедел түрде өтуі
* сыртқы этиологиялық факторлардың жоғары болуы
* жұқпалы аурулардың жоғары болуы
! Хоспистің негізгі мақсаты:
* гериатриялық науқастарға емдеу-диагостикалық көмек көрсету
*+ аурудың терминальді сатысындағы науқастарға сиптоматикалық көмек көрсету
* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік көмек көрсету
* Қарт жастағы адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету
* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету
! ДДҰ бойынша , «егде жас» топтарына жатады:
* 60-64 жас
* 65-69 жас
* 70-74 жас
*+75-89 жас
*90-100 жас
! Адамның өмір сүру ұзақтығы байланысты емес:
* Өмір сүру салты
* экология
* генетика
* медициналық қызмет көрсету дәрежесі
*+кәсіби дәрежеснің өсуі
! Қазіргі кезде Казахстан мен дүние жүзінде демографиялық жағдай қандай?
*+Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны жоғары
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны төмендейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны өзгермейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны түрлі бағытта өзгереді
* Әйел мен ер адамдар санының бірдей жоғарылауы
! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
*+Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жүйесі, жүйке жүйесі,асқазан-ішек жүйесі және тірек қимыл жүйесінің аурлары
* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы
*Анамнез, балалардың боуы
! Созылмалы ауруы бар, 80 және одан жоғары жастағы науқастарға
медициналық көмектің ең қолайлысы қандай?
* стационарлық емдеу
* Ұзақ уақытты көмек және санаторлы-курортты емдеу
*+Үй жағдайында ұзақ уақытты көмекті ұйымдастыру
* Жыл сайын емханада профилактикалық тексерілу
* Стационарлы және санаторлы-курортты емдеу
! Гериатриялық фармакотерапияның негізгі құрылымдық принциптері:
* Медикаменттер санының артуы
* Препараттарды парентеральды енгіздің артықшылығы
* Медикаментозды емнен бас тарту
* Фитотерапия мен өз бетінше емделу
*+Полипрагмазияны шектеу, дәрілердің мөлшері мен қабылдау ұзақтығын төмендету, медикаменттердің енгізу жолын ұқыптылықпен таңдау және геропротекторларды қолдану
! Қарт жастағы адамадрдың дұрыс тамақтану принциптері
*+калорийді шектеу, профилактикалық бағытта алмастырылмайтын фактор бойынша
теңгерміділкті сақтау, сілтілік бағытта геропротекторлар мен сүт – өсімдік тағамдарын қолдану
* белогы жоғары тағамды қолдану
* қөмірсу мен сүт тағамдарын қолдану
* сұйық тағамды көбірек қабылдау
* тамақаты дайындауда арнайы технологиягың жоқтығы
! Қарт жастағы адамдар анамнезінде қан тамыр жүйесінің аурулары ішінде артериальді гипертензияның қай формасы жиі кездеседі?
*+Систоликалық
* Диастолалық
* Систоло-диастолалық
* Рено-васкулярлы
* Рено-паренхиматозды
! Гипертониялық аурумен ауыратын көптеген қарт жастағы науқастар гипертонияны төмендетуде қажет етеді:
* Тек өмір салтын өзгертуді қажет етеді
* өмір салтын өзгерту мен фармакологиялық монотерапияны қажет етеді
*+өмір салтын өзгерту мен комбинирленген фармакологиялық терапияны қажет етеді
* Тек тұзды шектеуді қажет етеді
* фармакологиялық монотерапияны қажет етеді
! Қарт жастағы адамдардың денсаулығын зерттей отырып, ЖИА әйел адамдарға қарағанда ерлерде ... кездеседі
* Бір уақытта
* 10 жылға кеш
*+10 жыл ерте
* 20 жылға ерте
* 20 жылға кеш
! Қарт жастағы адамдардың денсаулығын зерттей отырып, ЖИА-ға жиі әкелетін себептер:
* Подагра
* Бүйрек тас ауруы
*+Диабет, дислипидемия, артериальды гипертензия
* Ішімдікті шамалы қолдану
* Жиі ЖРА (ОРЗ)
! Қарт жаста жара ауруларының пайда болуында маңызды орын алады:
* генетикалық бейімділік
*+Асқазан қабырғасының микроциркуляциясының бұзылуы
* Асқазан сөлінің қышқылдығының жоғарылауы
* психоэмоционалды жүктеме
* төсектік режим
! Қарт және егде жастағы адамдардың зәр шығаруының кешеуілдеуі жиі байланысты:
* жедел гломерулонефритпен
* жедел пиелонефритпен
* жедел циститпен
*+қуық асты безі аденомасымен
* төсектік режиммен
! Егде және қарт жастағы адамдарда жиі кездесетін ауру:
* гемофилия
* Шенлейн-Генох ауруы
* темір тапшылықты анемия
*+Альцгеймер ауруы
* жедел бронхит
! Егде және қарт жастағы адамдарда қант диабеті байланысты:
* бактериальді инфекция
* психоэмоциональді жүктеме
* инсулиннің абсолютті дефициті
*+тіндердің инсулинге сезімталдығының төмендеуі
* экологиялық қолайсыздық
! Қант диабетінің қарттардағы және егде жастағы ағымын анықтайды
*+атеросклероз, семіздік
* пиелонефрит, цистит
* бронхит, пневмония
* гастрит, холецистит
* гипертониялық ауру
! калцийдің аз болуына байланысты сүйектердің сынғыштығының жоғарлаулымен көрінетін ауру
* артроз
* ревматоидты артрит
* остеохондроз
*+остеопороз
* Паркинсона ауруы
! Егде адамдарда созылмалы аурулар жиі өтеді
* жасырын
* көп сиптомды;
* айқын симптомдармен;
* асқынусыз
*+асқынумен.
! ұзақ уақыт төсектік режимде жататын егде адамдарда кездесетін асқынуларды көрсет
* депрессия;
* пневмоторакс;
* бас айналу
* қызба;
*+пневмония.
! Гериатрия зерттейді:
* қартаюдың біріншілік механизімін анықтайды
* қартаю процесіндегі бейімделу механизімін анықтайды;
* геронтопсихологияны;
* қартаюдың биологиялық аспектілерін;
*+клиникалық ағымның және қарт, егде адамдардың әртүрлі ауруларының емін және
профилактикасындаму ерекшелігін зерттейді.
! жас келген сайын мынандай аурулардың аурушаңдық көрсеткіші артады:
*+жүрек ишемиялық ауруы;
* жедел гастрит;
* созылмалы гастрит;
* анемия;
* ентігу.
! Егде және қарт адамдарда жүректің астмалық ұстамасымен медициналық көмекке жүгіеу жиі тіркеледі:
* физикалық күшеме кезінде;
* тамақтан кейін ;
* тыныштық жағдайда;
*+түнде;
* тамаққа дейін.
! Табиғи қартаю сипатталады :
* жастық өзгерістердің ерте дамуымен ;
*+жастық қзгерістердің сатылы дамуымен;
* жастық өзгерістердің айқын көрініс беруімен;
* жедел аурулардың дамуымен;
*созылмау аурулардың дамуымен
! Өмірінің соңғы кезеңіндегі емделмейтін ауруы бар науқастарғакөмек көрсететін медицина саласы:
* гериатрия;
* геронтология;
*+паллиативті медицина;
* геронтофобия;
* терапия.
! Биологиялық жас тәуелді:
* тұқымқуалаушылық;
* қоршаған орта;
* өмір салты;
*+дұрысы A,B,C;
* тәуелді емес.
! Геронтология – бұл:
* адамның қартаю кезіндегі психологиялқ,психикалық өгерістерді зерттейтін социология бөлімі;
*+адамныі қартаю үрдісін зерттейтін биологиялық және медициналық бөлім
* егде жастағы адамдар тобының ауруларын зерттейтін клиникалық медицицналық бөлім;
* психология бөлімі
* патофизиология бөлімі.
! Медициналық қызметкер есте сақтау керек, ұзақ төсектік режим мынандай асқынуларға әкелмейтіндігін :
* гипостатиялық пневмония;
*+жедел бронхит;
* тромбоэмболиялық бұзылыстар;
* зәр шығару қиындауы;
* ойылулар.
! Адамның жастық дамуында заңды және қайтарымсыз келетін соңғы кезең:
* жаңғыру;
* Ауру;
* есею;
*+қартаю;
* витаукт
! БДҰ жіктелуібойынша 75 астан асқагдар аталады:
* ұзақ жасаушылар;
*+қарттар;
* егде адамдар;
* жетілген адамдар
* жастар
! Адамның қартаюы мынаған әкелетін биоло5гилық үрдіс:
*+қызметтің адоптацияның төмендеуі
* қызметтің жоғарлауы
* ағзалардың атрофиялануы
* еңбекке жарамдылықтың жоғарлауы;
* адаптацияның жоғарлауы.
! қартаю қарқынының жылдымдауына әкеледі:
* бақытты неке;
*+ ауру
* қаржылық жағдайдың жақсаруы;
* өлшенген физиологиялық жүктемелер ;
* генетикалық сілтемелер.
! асқоруты жүйесінің қартаю пайда болады
* тәбеттің жоғарлауымен ;
* бауырлық ұстамалардың болуымен;
* дәмдік сезінулердің жоғарлауымен
*+дәмдік сезінулердің төмендеуімен
* ферменттік үрдістердің жоғарлауы .
! Қарт адамдар іш қатулар жиі мынамен байланысты
* сұйықты пайдалану
* гипердинамика;
* ішек перистальтикасының жоғарлауы;
*+ішек периталтикасының төмендеуі;
* сфинктердің спазмы
! зәр шығару жүйесінің қартаюы мынаған әкеледі:
*+кіш дәреттің көбеюі
* зәр шығарудың төмендеуі
* жедел қабыну ауруларының дамуы
* Альцгеймер ауруы;
* қозғалыс белсенділігінің төмендеуі
! Бұлшықет жүйесінінің қартаюы көрінеді:
* бойдың өсуі
* салмақтың артуы;
* қозғалыс белсенділігінің жоғарлауы
*+подагра;
* толып кету
! тыныс алу жүйесінің қартаюы пайда болады:
*+өкпенің тіршілік сыйымдылығының төмендеуі;
* өкпенің тіршілік сыйымдылығының жоғарылауы;
* Альвеола санының көбеюі;
* тыныс алу жиілігінің төмендеуі;
* қозғалыс белсенділігінің төмендеуі.
! ОЖЖ қартаюы пайда болады:
* есте сақтаудың жақсаруы;
*+есте сақтаудың төмендеуі;
* менингиттің пайда болуы;
* оқуға қабілеттіліктің жоғарылауы;
* ұйқының жақсаруы.
! Қартаюды тездететін фактор:
* жалғыздық;
* қаржы жағдайының жақсы болуы;
*+депрессия;
* жұмысқа қанағаттануы;
* Эмоциясын көрсете білу.
! Егде және қарт жастағы науқастардың психологиялық ерекшеліктерін медициналық қызметкер ескеру қажет:
* әңгімелесуде өткеніне көп көңіл аудармауы;
* адамдармен тіл табысуы жоғары;
* оқуға қабілеттіліктің жоғарылауы;
*+соңғы уақыттағы жағдайды есте сақтауы төмендеуі;
* өткен жылдағы жағдайды есте сақтауы төмендеуі.
! Егде және қарт науқастардың ұйқысының бұзылуының негізгі себебін медициналық қызметкер ескеру керек:
*+күндізгі уақыттағы ұйқы;
* ұйқы алдындағы жиі серуендеу;
* хвойные(қылқан жапырақты) ванналар ;
* тыныштандырғыш және ұйқы шақыратын дәрілерге әдеттену;
* ентігу.
! Емдеу-профилактикалық мекемелердегі егде және қарт жастағы науқастардың қайғылы жағдайының негізгі себебін медициналық қызметкер ескеру қажет:
*+тепе-теңдіктің бұзылуы;
* палаталар мен коридорлардың жақсы жарықтануы;
* жақындарының кездесуге келуі;
* қозғалыстың анық белсенділігі;
* қоғамдыө орныдарды арнайы сүйенетін жабдықтардың болуы.
! Қарт жастағы адамдардың физикалыұ мүмкіндігін бағалауда қолданады:
*+биожасын анықтау;
* тамақ істеуге қабілеттілігі;
* телебағдарламаларды қарау жиілігі;
* жақындарының телефон номерлерін білуі;
* дәрі қабылдау жиілігі.
! Қарт адамдардың жиі кездесетін физиологиялық мәселесі:
* мәселенің жоқтығы;
* ентігу;
* жақсы түс көру;
*+ұйқысыздық;
* көнілді журу.
! Егде жастағы адамдардың жиі психологилық мәселесі:
* жақсы ұйқы;
* қарым-қатынастың жоғарлығы;
* тәуелсіз болу;
*+қимыл-қозғалыстың шектелуі;
* тәуелді болуы.
! Егде және қарт жастағы адамдардың диеталық тағамдарын ұйымдастыруда шектеу қажет:
* қиын сіңірілетін көмірсу;
* өсімдік майы;
*+тұзды қуырылған тағамдар;
* көкөніс және жеміс жидектер;
* E сұйықтықтар.
! Егде және қарт жастағы адамдардың диеталық тағамын ұйымдастыруда кальциі көп тағамдар ұйымдастырылады:
*+сүтті өнімдер және ірімшік;
* балық;
* жеміс-жидектер;
* көкөністер;
* етті тағамдар.
! Остеопороздың алдын-алуда қолданады:
* геропротекторлар;
* стероидты гормондар;
*+кальций препараттары;
* витаминдер;
* жоғарыфизическалық жүктеме.
! Қарт адамдарды профилактикалық қарау кезінде АҚҚ-ны мына қалыпта өлшейді:
*+отырған қалыпта;
* оң жағымен жатқанда;
* физикалық жүктемеден соң;
* кез-келген қалыпта;
* сол жағымен жатқанда.
! егде және қарт жастағы адамдардың медикаментозды терапияны қабылдаудың сапасы бағаланады, егер :
* дәрілердің орташа дозасын тағайындау;
* жоғары дозасын тағайындау;
* дәрі тек парентеральды қабылданады;
* бірден барлық дәрі қабылданады;
*+тек пероральды қабылданады.
! Қартаю туралы Халықаралық Мадридтік жоспар қай жылы қабылданды
* 2000 -2001 жж.
*+2002 ж.
* 2005 ж.
* 2010ж.
* 2011 ж.
! Халықаралық Мадридтік жоспар бойынша қартаю:
*+«жол картасы» мемлекеттің демографиялық қартаюының жоғарғы қарқыны
* егде жастағы адамның құқығы
* құрылымдық көмек бойынша мәлімет
* қысқы анықтама
* қаржы құжаттары
! «Демографиалық қартаю» дегеніміз:
*+тұрғындар арасындағы егде жастағы адамдардың көбеюі
* тұрғындар арасындағы егде жастағы адамдардың азаюы
* тұрғындар арасындағы балалар санының көбеюі
* тұрғындар арасындағы балалар санының азаюы
* тұрғындар арасында жұмысқа қабілетті адамдар санының көбеюі
! Тұрғындарға қарттық көмек:
* хосписы және үйге стационар
* санаторлық мекемелер
* жалпы жүйедегі үй, интарнат және аурухана
*+Қартайған және егде жастағыларға жүйелі түрде мамандандырылған әлеуметтік –
медициналық стационарлық мекелер және емханалық көмек
* үйге көмек
! Қазақстан тұрғындарында 80 және одан жоғары жастағы ерлер мен әйелдер арасындағы қатынасы:
* 1:2
* 1:2,5
* 1:3
*+1:4
* 1:5
! Казақстанда 2013-2014 жж. тұрғындар арасында орташа өмір сүру ұзақтығы:
* 68 жас
*+70 жас.
* 72 жас
* 74 жас
* 75 жас
! Казақстанда 2013-2014 жж. ерлердің орташа өмір сүру көрсеткіші:
*60 жас
*+64 жас.
* 65 жас
* 70 жас
* 75 жас
! Казақстанда 2013-2014 жж. әйелдер арасындағы орташа өмір сүру көрсеткіші:
* 68 жас
* 70 жас
* 72 жас
*+74 жас
* 75 жас
! Паллиативті көмектің терепиялық көмектен айырмашылығы:
*+симптоматикалық ем, топтық әрекет
* интенсивті ем
* медбике мен фармакологтың біріккен жұмысы
* психологиялық көмек
* стационарлық көмек
! Мемлекетіміздегі қартаюды қандай әрекет арқылы төмендетуге болады:
*+туу көрсеткішін жоғарлату, өлім көрсеткішін төмендету
* егде жастағы адамдар арасында өмір сүру ұзақтығын ұзартатын іс – шаралар өткізу
* туу көрсеткішін төмендету
* кең тараған ассорциалық ауралар(СПИД/ВИЧ, туберкулез) алдын- алуды бақылауды күшейту
* журек қан тамыр ауруларын төмендету
! Европалық мемелекетте зейнеткерлік жасы:
* 60 жас
* әйелдер – 60 лет, ерлер – 65 лет.
* әйелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет
*+65 жас
* 70 жас
! Казақстанда 2013-2014 жж. тұрғындар арасында зейнеткерлікке шығу жасы:
* 60 жас
*+әйелдер -58 лет, ерлер – 63 года.
* әйелдер – 55 лет, ерлер – 60 лет
* 63 жас
* 65 жас
! Тұрғындар арасында қартаюға әсер ететін негізгі фактор:
*+тұрғындар арасында орташа өмір сүру ұзақтығын жоғарлату, негативті өзгерістер
* тұрғындар арасында орташа өм