 |
|
Номенклатурасы, стереоизомериясы. 9 страница
4) Полимерлердің ісіну кинетикасын тәжірибе арқылы көрсету және ісіну қисығын сала білуге.
5) Белоктың изоэлектрлік нүктесін ісіну дәрежесіне қарай анықтауға және алынған нәтижелер арқылы қорытындылар жасауға.
ТАҚЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:
1) Тірі ағзаның биополимерлері. Белоктардың адам ағзасы үшін маңызы. Белок молекуласының құрылысы.
2) Шектелген және шексіз ісіну. Ісіну дәрежесі және оған әсер ететін факторлар.
3) Биополимерлердің тұрақылығын бұзатын факторлар: денатурация, тиксотропия, синерезис, тұз түзу(тұнбаға түсу), коацервация. Сірненің, тиксотропияның және синерезистің медико-биологиялық маңызы.
4) Белоктардың денатурациясы. Денатурациямен бірге жүретін процестер; денатурацияны тудыратын физика- химиялық факторлар; денатурацияның физиология мен медициналық практика үшін маңызы.
5) Қанның онкотикалық қысымы және оның биологиялық маңызы. Биополимерлердің осмостық қысымын есептеудің ерекшеліктері. Галлер теңдеуі.
6) ЖМЗның тұтқырлығы. Марка Кун-Хаувинк теңдеуі. Қанның және басқа биологиялық сұйықтықтардың тұтқырлығы. Биореология туралы түсінік.
7) Белоктар – полиамфолиттер. Белоктың изоэлектрлік нүктесі және оны анықтау әдістері. Ортаның рНның қандай жағдайында белок қатарлас негіз және қышқыл бола алады? Электрофорез, белоктар ме пептидтерді бөлетін әдіс. Белок молекуласының зарядын қалай анықтайды?
8) Белоктарға сапалық реакциялар: ксантопротеин, нингидрин, биурет .
Оқыту мен сабақ беру әдістері:
Әдіс - құрастырылған:
1) құрастырылған сұрау (ауызша сұрау, кіші топтармен жұмыс, жазбаша сұрау);
2) үйге берілген тапсырманы тексеру.
Оқыту құралдары: оқу кестелері, тақырып бойынша суреттер, тестілік тапсырмалар, билеттер.
Сабақтың хронометражы
| Мазмұны | Әдістемелік жабдықтар | Уақыт, мин |
| 1.Кіріспе бөлімі(ұйымдастыру кезеңі) | Оқу журналы | |
| 2.Ауызша сұрау | Силлабус, Оқытушыларға арналған сценарииі көрсетілген әдістемелік нұсқаулар | |
| 3.Зертханалық жұмыс | Силлабус | |
| Үзіліс 10 минут | ||
| 4.Кіші топтармен жұмыс істеу | Зертханалық жұмыстарға тапсырма беру | |
| 5.Үйге тапсырманы тексеру (жаттығулар, ситуациялық есептер мен тестілік тапсырмалар). Қиын тапсырмаларды талдау. | Жаттығулар, тестілік тапсырмалар | |
| 6.Жазбаша сұрау | Жазбаша сурауларға арналған билеттер, тестілік тапсырмалар | |
| 7.Қорытындылау | Оқу журналы |
Кіші топтармен жұмыс істеу:
Студенттер уш топқа бөлінеді, әр топқа оқытушы орындауға зертханалық жұмыстарды бөліп береді.
Жұмыс алдында ауызша сол тақырыпқа талдау жүргізіледі. Студенттер берілген тапсырмаларды шағын топта талдайды, одан кейін бір студент сол топтан жауап береді. Зертханалық жұмыстардың бәрін талдап толық бітірген топ ең жоғары бағаланады. Талдау кезінде оқытушы студенттердің жұмысын бақылайды және түзетулер енгізеді.
ӘДЕБИЕТТЕР:
Негізгі:
1. Тюкавкина Н.А., Бауков Ю.И. Биоорганическая химия. - М., 2006. – С. 345-370
2. Равич-Щербо М.И., Новиков В.В. Физическая и коллоидная химия.- М., 2001.- С.196-244.
3. Есімжан А. Жалпы химя практикумы: оқу құралы-Алматы «Кітап» баспаүйі, 2004,- 258-268 б.
4. Веренцова Л.Г., Нечепуренко Е.В. Бейорганикалық, физикалық және коллоидтық химия : оқу құралы - Алматы: «Эверо», 2009.- 190-209 б .
5. Рубина Х.М. и др. Практикум по физической и коллоидной химии. – М., 2001. – С. 113-120.
6. Патсаев А., Жайлауов М., Органикалық химия негіздері, Алматы,Білім, 1996ж.
7.Сеитов З.С. Биохимия- Алматы, 2007 34 -66 б.
Қосымша:
1. Степаненко Б.Н. Курс органической химии, М., 1991г.
2. Артеменко А.Н. Органическая химия. Теоретические основы, углубленный курс. М., 1997г.
3. Шайхутдинов Е.М.., Тореханов Т.М., Шарифханов А.Ш., Органикалық химия, Алматы,1999ж.
4. 1.Ершов Ю.А. и др. Общая химия. Биофизическая химия. Химия биогенных элементов.- М.: ВШ, 2003.- С. 526-547.
5. 2. Слесарев В.И. Химия. Основы химии живого. - СПб.: Химиздат, 2001.- С. 554-568, 735-751.
6. 3. Зеленин К.Н., Алексеев В.В. Химия.- С.-Пб.: ЭЛБИ-СПб, 2003.- С.547-547, 646-656.
Зертханалық жұмыс:
«ЖОҒАРЫМОЛЕКУЛАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ ІСІНУ КИНЕТИКАСЫ: ПОЛИМЕРДІҢ ІСІНУ ДӘРЕЖЕСІНЕ ЕРІТКІШТЕРДІҢ ТАБИҒАТЫНЫҢ ЖӘНЕ ОРТАНЫҢ рН НЫҢ ӘСЕРІ»
Жұмыстың мақсаты: Полимердің ісіну кинетикасын зерттеу; ортаның рНның ісінугеәсері және белоктың изоэлектрлік нүктесін анықтау.
1 тәжірибе . «Резинаның бензин мен спиртте ісіну кинетикасын зерттеу»
Жұмысты жүргізу жолы: Торсионды таразыға екі резинаны сақинасын өлшеп алады. Біреуін спирті бар бюкске, екіншісін бензині бар бюкске салады. Кестеде көрсетілгендей белгілі бір уақытта резинаны еріткіштерден алып, фильтр қағазымен құрғатып,қайтадан таразыға салып,салмағын өлшейді. Алынған нәтижелерді кестеге жазып отырады.
Нәтижелер арқылы есептеулер жүргізеді
| Реттік № | Ісіну уақыты t, мин | Резинаның бастапқы құрғақ массасы m0, мг | Ісінген резинаның массасы m, мг | Ісіну дәрежесі
| |||
| бензин | спирт | бензин | спирт | бензин | спирт | ||
Алынған нәтижелер арқылы резинаның спирт пен бензинде ісіну дәрежесінің( 
) уақытқа(t) тәуелді графмгін салады.
Қорытынды: Резина қандай еріткіште ісінетіндігін және ол қай ісінуге жататындығын(шекті және шексіз) қорытындылайды
2 тәжірибе. «Желатиннің ісіну дәрежесіне ортаның рНның әсері»
Жұмысты жүргізу жолы Ход работы: Бес құрғақ пробиркаға желатин ұнтақтарының бірдей мөлшерін -5мм (h0) биіктікте салады. Одан кейін пробиркаларға З10 мл ден рНы әртүрлі ерітінділерді құяды. Пробиркалардың ішіндегі қоспаны шыны таяқшамен араластырады да 40 минуттей уақытқа қойып қояды.Уақыт өткеннен кейін әр пробиркадағы ісінген желатиннің деңгейін (h) өлшейді. Алынған нәтижелерді кестеге жазады.
Нәтижелер арқылы есептеулер жүргізеді
| Пробиркалардың № | Ерітінділердің рН | Желатиннің деңгейі | Ісінген желатиннің деңгейі, Dh, мм | |
| бастапқы, h0, мм | Ісінгеннен кейінгі, h, мм | |||
| 4,1 | ||||
| 4,7 | ||||
| 5,3 | ||||
| 12,0 |
Тәжірибе нәтижесінен ісінген желатин деңгейінің (Dh) ортаның рНна тәуелділік графигін салады. Графиктен желатиннің изоэлектрлік нүктесін (ИЭН) табады.
Қорытынды: Желатиннің ісінуінің ерітінділердің рНна тәуелділігін сипаттау және ИЭНін көрсету.
№ 3тәжірибе. БИУРЕТ РЕАКЦИЯСЫ.
Реактивтер:белок (3), 10% натрий гидроксидінің ерітіндісі , 2% мыс сульфатының ерітіндісі.
Пробиркаға 5тамшы белок ерітіндісін,3тамшы натрий гидроксидін,1тамшы мыс сульфатын тамызады. Пробирканы араластырғанда ерітінді күлгін түс береді.
Белоктағы пептидтік байланыстар сілтілік ортада мыс сульфатымен әрекеттесіп, түсті мыстың тұз тәрізді комплексті қосылысын түзеді. Бұл комплекстің түсі пептидтік байланыстың санына тәуелді болады. Белоктың аралық өнімі пептидттер(саны белокқа қарағанда аз) ерітіндіде күлгін-қызғылт түсті немесе қызғылт түсті береді. Бұл реакция жалпы белоктарға тән пептидтік байланыстардың барлығын дәлелдейді. Биурет реакциясын кейбір белок емес заттар да көрсетеді, олардың құрамында 2ден жоғары пептидтік байланыстар болады.
№ 4тәжірибе. НИНГИДРИН РЕАКЦИЯСЫ.
Реактивтер:белок, 0,1% нингидрин ерітіндісі.
Пробиркаға 5 тамшы белок ерітіндісін 3тамшы нингидрин ерітіндісін тамызады да қыздырады. 2-3 минуттан кейін ерітінді көк түске боялады. Реакция белок молекуласында a-амин қышқылының қалдықтары бар екендігін көрсетеді. Қыздырғандаамин қышқылындағы бос a-амин тобы мен нингидрин әрекеттеседі. Реакция нәтижесінде аммиак, көмірқышқыл газы, сәйкес альдегид және тотықсызданған нингидрин түзіледі. Амин тобы аммиакпен және нингидриннің екінші молекуласымен әрекеттесіп көк түсті конденсация өнімін түзеді.
Бақылау:
Бұл сабақтың компотенциясының бағалау әдісіне кіреді:
«Білім» компетенциясын бағалау: ауызша жауап беру, кіші топтармен жұмыс істеу (тәжірибелік жұмыстарды түсіндіре білу), жазбаша сұрау(билеттер немесе тесттер арқылы), үйге берілген тапсырмаларды орындау(жаттығулар мен тесттерді жасап келу) арқылы бағаланады.
БАҚЫЛАУ:
Ситуациялық есептер:
1) Бұлшық ет миозині суға қарағанда сутек ионының концентрациясы 100есе артық ерітіндіге .батырылды. Белок молекуласының зарядын анықтаңыз.
2) Гидрофосфат- және дигидрофосфат-аниондарының концентрациялары бірдей буферлік ерітіндіге батырылған β-лактоглобулин электрофорез кезінде қай электродқа қарай жылжиды, егер белок рН=5,2 де бастапқы стартта қозғалмай қалса?
3) рН=8,6 буферлік ерітіндісіндегі β-лактоглобулиннің электрофорезді жүргізгенде қай электродқа жылжитынын анықтаңыз, егероның рI= 5,2 болса. Жауабын түсіндіріңіз.
№8 Тәжірибелік сабақ
ТАҚЫРЫП: Моносахаридтер: құрлысы, стереоизомериясы, цикло-оксотаутомериясы, химиялық қасиеттері, биологиялық ролі. Фелинг, Троммер, Селиванов теакциялары. Крахмалға түсті реакция.
МАҚСАТЫ:
1. Тірі ағзадағы бұл заттардың алмасуын түсіну үшін, моносахаридтердіңреакциялық қабілеттілктерін, оптикалық изомерлері, құрлысы туралы білімдерін қалыптастыру.
2. Көмірсуларды биологиялық сұйықтықтарда демонстрациялы сапалы реакциялармен ашу және алынған нәтижелерге негізделген дағдыларды қалыптастыру
ОҚЫТУ МІНДЕТТЕРІ:
Білім алушылар қабілетті болады:
1. Биологиялық маңызды моносахаридтердің кеңістіктік құрылымының өкілдері және молекуладағы хиралды орталықтың бар екендігін анықтау.
2. Моносахаридтердің маңызды өкілдерінің формулаларын көрсету және олардың реакциялық қабіліеттіліктерін түсіндіру..
3. Моносахаридтердің рекациялық қабілеттіліктерін бағалау үшін көмірсутектердің гомо және гетерофункционалды туындыларының реакциялық қабілеттіліктерінен алған білімдерін пайдалану.
4. Моносахаридтердің қасиеттері мен құрлысы туралы білімдерін жануарлар ағзасындағы бұл заттардың алмасуын түсіну үшін пайдалану.
5. Көмірсуларға сапалы реакцилар жасаудың нәтижесіне қортынды жасай білу, оларды биологиялық сұйықтықтарда моносахаридтердің ашу үшін қолдану.
ТАҚЫРЫПТЫҢ НЕГІЗГІ СҰРАҚТАРЫ:
1) Көмірсулар, жіктелуі, маңызы.
2) Моносахаридтер.Функционал топтардың түрі бойынша (альдозалар, кетозалар) және көміртегі атомдарының саны бойынша (пентозалар, гексозалар).
3) Көмірсулардың стереоизомериясы.Энантиомерлер. Диастереомерлер. Эпимерлер.a-,b-аномерлер. Рацемат.
4) Глюкоза, галактозалар, манноза, фруктоза, рибоза, дезоксирибозаның оксо түрі және сақиналы түрін түзуі. Фишер формуласы. Циклооксотаутомерия. a- және b-аномерлер. Хеуорстың перспективті формулалары. Гликозидтік гидроксил.
5) a-және b-гликозидтердің түзілуі және қасиеттері.
6) Моносахаридтердің тотығуы: он, ар, урон қышқылдары. Урон қышқылдарының декарбоксилденуі.
7) Тотығу реакцияларына негізделген сапалық реакциялар: күміс айна (Толленс) және мыс гидроксидімен (II) (Троммер) және Фелинг реактивімен реакциялар.
8) Моносахаридтердің тотықсыздануы: маннит, сорбит, дульцит, ксилит.
9) Гидроксил тобы бойынша реакциялар: жәй және күрделі эфирлер, органикалық және минералды (Н2SО4, Н3РО4) қышқылдармен.
10) Аминоқанттар: глюкозамин, галактозамин. О- и N-ацил туындыларының түзілуі.
ОҚЫТУ әдістері:
Әдіс- үйлескен түрде:
1) үйлесімді сұрау (ауызша сұрау, кіші топтармен жұмыс, жазбаша сұрау).
2) Үй тапсырмасын шығару.
Оқыту құралдары: оқу кестелер, тақырып бойынша сызба нұсқалар, тесттік тапсырмалар, билеттер.
Сабақтың хронометражы
| Мазмұны | Әдістемелік | Уақыт, мин |
| 1. Кіріспе бөлім (ұйымдастыру кезеңі) | ||
| 2. Ауызша сұрау | Силлабус, Дәріс тақырыбы бойынша, оқытушының әдістемелік пікірі | |
| 3. Лабораториялық жұмыс | Силлабус | |
| 4. Нәтижелерді талдау және хаттама толтыру | Силлабус | |
| Үзіліс 10 минут | ||
| 5. Шағын топтармен жұмыс | Лабораториялық жұмыс бойынша тапсырма | |
| 6. Үй жұмысын тексеру (есептер, ситуациялық жаттығулар және тест тапсырмалары). Қиын тапсырманы талдау. | Жаттығулар, Тесттік тапсырмалар | |
| 7. Жазбаша сұрау. | Жазбаша алуға билеттер, тесттік тапсырма | |
| 8. Қортынды шығару. | Оқу журнал |
Шағын топтармен жұмыс:
Оқытушының нұсқауымен студенттер үш топқа бөлінеді, әр топқа ситуациялық есептер беріледі.Тапсырманы орындау алдында сабақтың тақырыбы студенттермен ауызша талданады. Тапсырманың орындалуы шағын топтарда талданады, содан кейін студенттердің біреу жауабын айтады. Тапсырманы бірінші орындаған, екі топқа, тағыды бір тапсырмадан беріледі. Барлық тапсырмаларды орындаған, топтар, үздік деп саналады. Талдау кезінде оқытушы студенттердің жұмысын бақылап және коррекция енгізіп отырады.
ӘДЕБИЕТТЕР:
Негізгі:
1. Тюкавкина Н.А., Бауков Ю.И. Биоорганическая химия. - М., 2006. – С. 369-420.
2. Асанбаева Р.Д. Учебно-методическое пособие по биоорганической химии для самостоятельной работы студентов 1-го курса. - Алматы. 2004.–С. 100-125.
3. Асанбаева Р.Д., Салыкова Ш.Г. Практикум по биоорганической химии. -Алматы. 2003.–С. 27-33.
4. Асанбаева Р.Д., Илиясова М.И., Салыкова Ш.Г. Методическое пособие по биоорганической химии для самостоятельной работы студентов 1курса лечебного, педиатрического санитарно – гигиенического и стоматологического факультетов. - Алматы. 2003.– 50 с.
Қосымша:
1. Иванов В.Г. и др. Органическая химия, М., 2005.
2. Райлс А. и др. Основы органической химии, М.,1983.
3. Степаненко Б.Н. Курс органической химии, М., 1981.
4. Артеменко А.Н. Органическая химия. Теоретические основы, углубленный курс. М., 1997.
5. Шабаров Ю.Ф. Органическая химия: учебник для ВУЗов. М., 1996., т 1-2.
Лабораториялық жұмыстар:
Студенттер хаттаманы толтырады (реакция химизмі және негізгі қортындылар). Оқытушы студенттердің жұмысын бақылыап, оларды практикалық дағдыларға үйретеді.
№ 1 ЖҰМЫС. ГЛЮКОЗАНЫҢ МЫС (II) ГИДРОКСИДІМЕН СІЛТІЛІК ОРТАДА ӘРЕКЕТТЕСУІ (СУЫҚТА)
Реактивтер:1% глюкоза ертіндісі, 10% натрий гидроксиді ертіндісі, 2% мыс сульфаты ертіндісі Пробиркаға 1 тамшы глюкоза және 2-3 тамшы натрий гидроксиді ертіндісін таммызып шайқап, оның үстіне 1 тамшы мыс сульфатын қосады. Алғашқы кезде түзілген тұнба мыс гидроксиді Cu(OH)2 тез еріп, мөлдір көк түсті мыс сахараты түзіледі. Мыс (II) гидроксидінің еруі глюкозада гидроксил тобы бар екенін дәлелдейді. Қоспа ертіндіні келесі тәжірибеге қалдырыңыздар. Жүргізілген реакцияны, мыс глицератын (3 жұм.қара), және шарап қышқылының комплексті тұздарын алу реакцияларымен салыстырыңыздар.
Рекациятеңдеуін жазыңыздар.
№ 2 ЖҰМЫС. МЫС (II) ГИДРОКСИДІНІҢ СІЛТІЛІК ОРТАДА ГЛЮКОЗАМЕН ӘРЕКЕТТЕСІП ТОТЫҚСЫЗДАНУЫ (ҚЫЗДЫРУ КЕЗІНДЕ – ТРОММЕР РЕАКЦИЯСЫ)
Алдыңғы тәжірибеден алынған көктүсті мыс сахаратын қыздырыңдар. Не байқадыңыздар?
Сілтілік ортада глюкозаның молекуласының көміртегі тізбегі үзіліп, түрлі тотығу өнімдері түзіледі, олардың ішінен: глицерин, гликоль, құмырсқа қышқылдарын кездестіруге болады.
№ 3 ЖҰМЫС. ФЕЛИНГ РЕАКЦИЯСЫ.
Реактивтер:1% глюкоза ертіндісі, Фелингреактиві.
Пробиркаға 1 тамшы глюкоза тамызып, оныңүстіне 2-3 тамшы Фелинг реактивін қосып қыздырыңдар. Не байқалады? Фелинг реактиві құрамында мыс (II) гидроксиді және сегнет тұзы кіретін күрделі комплексті қоспа ертінді. Кейде сегнет тұзының орнына мыс (II) гидроксидін ертіндіге ауыстыру үшін, глицерин (Гайнес рекативі) қолданады. Троммер реакциясына қарағанда Фелинг және Гайнес реактивтерінің артықшылықтары олармен қантты тез ашуға болады. Сонымен қатар глюкозаның аздығына қарамай, мыс (II) гидроксидінің комплексті қосылысы артық болса да қайнатқанда бүл інбейді, яғни қара тұнба мы (II) оксиді түзілмейді.
Фелинг және Гайнес рекативтері, клиникада кіші зәрден глюкозаны ашуға қолданылады.
№ 4 ЖҰМЫС. ТҰЗ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ ФРУКТОЗАҒА ӘСЕРІ – СЕЛИВАНОВ РЕКАЦИЯСЫ
Реактивтер:1% фруктоза ерітіндісі, Селиванов реактиві.
Пробиркаға 2-3 тамшы фруктоза тамызып және оның үстіне 1-2 тамшы Селиванов реактивін қосады. Пробиркадағы затты су моншасында қыздырады. Біразданкей інсұйықтық шие–қызыл түске боялады.
Кетогексоздарды тұз қышқылымен немесе күкірт қышқылымен қосып қыздырғанда, резорцин мен конденсация өнімін беретін (шие–қызыл түсті), үш молекула су бөлініп гидроксиметилфурфурол түзеді.
№ 5 ЖҰМЫС. ДИСАХАРИДТЕРДІҢ ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРУ ҚАСИЕТТЕРІ
Реактивтер:1% сахароза ерітіндісі, 1% мальтоза ерітіндісі, 1% лактоза ерітіндісі, Фелинг реактиві.
Бірінші пробиркаға 1 тамшы сахароза, екінші пробиркаға 1 тамшы мальтоза, үшінші пробиркаға 1 тамшы лактоза ертінділерін қосыңдар. Содан кейін барлық үш пробиркағада Фелинг реакциясын жүргізіңдер (3 жұм. қараңыз) және мыс (II) гидроксидімен қандай дисахаридтер тотықсыздандаратынын анықтаңыздар. Нәтижелерін кестеге енгізіңіздер (6 жұм. қараңыз).
Мальтоза үшін Фелинг реакциясының химизмін жазыңыздар.
№ 6. ДИСАХАРИДТЕРГЕ СЕЛИВАНОВ РЕАКЦИЯСЫ
Реактивтер:1% сахароза ерітіндісі, 1% мальтоза ерітіндісі, 1% лактоза ерітіндісі, Селиванов реактиві.
Бірінші пробиркаға 2-3 тамшы сахароза, екіншіге – мальтоза, үшіншіге – лактоза ерітінділерін қосып, және осы ертінділерге Селиванов реакциясын жүргізіңдер (4 жұм.).
Алынған нәтижелерді салыстырыңдар және қортынды жасаңдар, қандай дисахаридтерде фруктоза бар екенін анықтаңыздар.
Дисахаридтердің қасиеттеріне қортынды жасап және жүргізілген реакциялардың нәтижелерін (5, 6 жұм.) таблицаға енгізіңіздер. Реакция нәтижелерін жүрсе оң (+), жүрмесе сол (-) таңбалармен белгілеңіздер.
| Дисахаридтер | Реакциялар | Тотықсыздандыратын, тотықсыздандырмайтын дисахаридтер | |
| Фелинг | Селиванов | ||
| Мальтоза | |||
| Лактоза | |||
| Сахароза |
№ 7 ЖҰМЫС. САХАРОЗАНЫҢ ҚЫШҚЫЛ ӘСЕРІНЕН ГИДРОЛИЗДЕНУІ
Реактивтер:1% сахароза ертіндісі, 10% күкіртқышқылы ертіндісі, 10% натрий гидроксиді ерітіндісі, Фелинг реактиві.
Пробиркаға 1-2 тамшы сахароза тамызып, 1 тамшы күкіртқышқылын және 5-6 тамшы су қосыңдар. Қоспаны 1 минут қайнатыңыздар. Одан кейін сілтімен нейтралдап, Фелинг реакциясын жүргізіңіздер (3 жұм.).
Сахарозаның гидролиз реакциясынжазыңыздар.
№ 8 ЖҰМЫС. ДИСАХАРИДТЕРДЕГІ ГИДРОКСИЛ ТОПТАРЫН АШУ
Реактивтер:1% сахароза ерітіндісі, 1% мальтоза ерітіндісі, 1% лактоза ерітіндісі, 10% натрий гироксиді ерітіндісі, 2% мыс сульфатының ерітіндісі.
Үш пробирка алып, бір тамшыдан біріншіге 1 тамшы лактоза, екіншіге – мальтоза және үшіншіге – сахароза ертінділерін тамызып, олардың үстіне 2-3 тамшыдан натрий гидроксидінің ертіндісін қосып, шайқап және оған 1 тамшыдан мыс сульфатының 2% ерітіндісін барлық пробиркаларға қосыңыздар – реакция нәтижесінде көк түсті лактоза, мальтоза және сахароза алкоголяттары түзіледі.
Дисахаридтердің біреуімен мыс сахаратының түзілу реакциясын жазыңыздар.
№ 9 ЖҰМЫС. КРАХМАЛДЫ ИОДПЕН АНЫҚТАУҒА АРНАЛҒАН ТҮСТІ РЕАКЦИЯ.
Реактивтер:1% крахмал ерітіндісі, Люголь реактиві.
Пробиркаға 1-2 тамшы Люголь тамызып оны ақшыл-сары түске дейін сумен сұйылтыңдар (ертіндіні келесі әдістерді жасау үшін сақтаңыздар).
Басқа пробиркаға 2-3 тамшы крахмал ертіндісін және 1 тамшы сұйытылған Люголь реактивін қосыңыздар. Ерітінді комплексті қосылысты түзе отырып көк түске боялады.
Егерде пробиркадағы ерітіндіні сулы моншада қыздырса – ерітінді түссізденеді, салқындатса қайтадан көк түске айналады.
Иодкрахмалды реакцияны, крахмалды және иодты ашуға қолданады.
№ 10 ЖҰМЫС. КРАХМАЛДЫҢ ҚЫШҚЫЛДЫҢ ӘСЕРІНЕН ГИДРОЛИЗДЕНУІ (ДЕКСТРИНДЕНУІ)
Реактивтер:1% крахмал ерітіндісі, 10% күкіртқышқылыныңерітіндісі (9), Фелинг реактиві (8), лакмус қағазы, 10% натрий гидроксидінің ерітіндісі.