Главная | Обратная связь

Репликация. Транскрипция 12 страница

а) Қыздың әкесi гемофилиямен және дальтонизммен ауру, шешесi сау және оның туыстары да сау. Сол қыз денi сау жiгiтке тұрмысқа шықты. Осы некеден туылатын балалардың фенотиптерi қандай болады?

б) Қыздың шешесi дальтонизммен, ал әкесi гемофилиямен ауырады. Сол қыз екi аурумен де ауыратын ер адамға тұрмысқа шықты. Осы жанұяда екi аномалия бiрге кездесетiн балалардың туылу мүмкiндiгi қандай?

17.Тырнақ және тiзе сүйегiгiнiң дефектiсiнiң генi АВ0 жүйесi бойынша қан топтарын анықтайтын гендерiмен 10 морганид ара қашықтықта тiркескен. Резус-фактордың генi эллиптоцитоздың генiмен басқа хромосомада бiр-бiрiнен 3 морганидке тең қашықтықта орналасқан. Тырнақ және тiзе сүйегiгiнiң дефектiсi, АВ0 жүйесiнiң қан топтары, эллиптоцитоз, резус-фактор доминантты типте тұқым қуалайды.

а) Ерлi-зайыптылардың бiреуi барлық талдап отырған белгiлер бойынша гетерозиготалы, қаны IҮ топ (алдыңғы буындарда ешкiмде кроссинговер болмағаны және тiзе сүйегi мен тырнақ дефектiсi генiн, екiншi қан тобының генiн әкесiнен алғаны белгiлi). Ерлi-зайыптылардың екiншiсi барлық рецессивтi гендер бойынша гомозиготалы және I қан тобы бар. Осы некенiң ұрпақтарының фенотиптерiн анықтаңыз.

б) Ерлi-зайыптылардың бiрi тырнақ пен тiзе сүйегiнiң дефектiсi бойынша гетерозиготалы, қаны IҮ топ, резусы жоқ, эритроциттерi қалыпты. Ерлi-зайыптылардың екiншiсiнде тырнақ және тiзе сүйегi қалыпты, қаны Iтоп, резус-фактор және эллиптоцитоз бойынша гетерозиготалы. Оның шешесiнiң резус-факторы және эллиптоцитозы бар. Осы жанұядағы балалардың фенотиптерiн анықтаңыз.

18. Адамда резус-фактордың локусы эритроциттің пішінін анықтайтын локуспен тіркескен. Резустың болуы (+) мен эллиптоцитоз доминантты генмен анықталады. Басқа хромосомада көздің түсін анықтайтын ген орналасқан (қара көз көк көзге қарағанда доминантты).

Әкесінің көзі көк, қара көзді, резус факторы жоқ (-) және эллиптоцитозбен (гомозиготалы) ауру әйел, көк көзді, резус факторы бар және эриторциттерінің пішіні қалыпты ер адамға тұрмысқа шықты, оның әке-шешесінің көздері қара, резус факторлары бар және эритроциттері қалыпты. Осы жанұяда ауру балалардың туылу мүмкіндігін және олардың резус факторлары мен көздерінің түсін анықтаңыз.

19. Адамда ангидрозды эктодермальді дисплазия және гемофилия рецессивті түрде беріледі және Х-хромосомасымен тіркескен. Гемофилиямен ауыратын, ангидрозды эктодермальді дисплазия ауырмайтын жас жігіт, әкесінде тер безі жоқ қызға үйленген, оның шешесі мен арғы тектері сау. Осы жанұядан гемофилия мен тер бездері жоқ балалардың туылу мүмкіндіген анықтаңыз.

20. 1962 ж. қанның Х_д-тобы табылды, ол Х-хромосомасымен тіркескен. Х_д- ның бар болуы (+) доминантты генмен анықталады, ал тұқым қуалауы, жыныспен тіркес тұқым қуалауға бағынады. Х_д- ның ана мен ұрықта сәйкес келмеуі қыз балалардың туылу жиілігін таңдамалы түрде азайтады. Осы хромосомамен бірге дальтонизм мен гемофилия да тұқым қуалайды.

Әкесі гемофилиямен және дальтонизммен ауырған Х_д- сы жоқ қыз, Х_д- сы бар және ақаулықтары жоқ жігітке тұрмысқа шықты.

Осы жанұяда ауру балалардың және анасы мен ұрықтың арасында Х_д – конфликттің даму мүмкіндігін анықтаңыз.

Құрастырушы: доц. Нуртаева К.С.

2-сабақ (СОЖӨЖ)

1. Тақырыбы: Тұқым қуалайтын аурулардың клиникалық белгілерінің пайда болуының генетикалық механизмдері

2. Мақсаты: ситуациялық есептерді шығара отырып, тұқым қуалайтын аурулардың клиникалық белгілерінің көрінуінің генетикалық механизмдерін түсіну үшін тәжірибиелік дағдыны дамыту.

3. Оқытудың міндеттері:

-аурудың пайда болуы мен ағымын түсіну үшін ауру адамның генотипіндегі гендер әсерінің рөлі жайлы түсінікті студенттерде қалыптастыру және түсіндіру;

-студенттерде тұқым қуалайтын ауру кезінде аса жоғары доминанттылық, кодоминанттылық, комплементарлық, эпистаз түсінігін қалыптастыру және олардың пенетранттылықта, эпистазда, плеотропияда және гетерозиготтардың таңдамалы артықшылықтарының маңызын түсіндіру.

 

4. Өткізу түрі:типтік және ситуациялық есептерді шығару, тақырып бойынша бейнефильмдер көру.

5. Тақырып бойынша тапсырма:

5.1.Медициналық биология және генетика. Оқу құралы проф. Қуандықов Е.Ө. ред. А., 2004, 112-115 б. № 1 – 20 аралығындағы типтік және ситуациялық есептерді шығару.

 

5.2. Қосымша тапсырмалар:

5.2.1. А1 және А2 аллельді емес гендер адамның терісінде меланин түзілуін және теріде қара түсінің қалыптасуын бақылайды. а1 және а2 рецессивті аллельдердің ондай қабілеттілігі жоқ. Рецессивті аллельдерін тасымалдаушылардың терісінің түсі ақ болады. Белгінің көріну деңгейі генотиптегі доминантты аллельдердің санына байланысты.

Аллельді емес гендер әсерінің түрін анықтаңыз.

 

5.2.2. һ гені бойынша рецессивті гомозиготалы адамдардың эритроциттерінде А және В антигендері түзілмейді. Генотипінде І ^А және І ^В гендері болса да адамның қан тобы І топ болады. І ^А және І ^В гендерінің әсері байқалу үшін адамның генотипінде доминантты Н гені болу керек.

а. Аллельді емес гендер әсерінің түрін анықтаңыз.

б. Генотиптері І^А І^А hh, I^A I^B hh, I^A iHH, I^B I^B Hh, iiHh, I^AI^BHh адамдардың фенотипін (қан топтарын) көрсетіңіз.

 

6. Үлестірілетін материал:есептер.

7. Әдебиеттер:

7.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006. б. 82-115.

7.1. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007. С. 35-39, 55-57.

7.2. Медициналық биология және генетика. Е.Ө. Қуандықовтың ред. Алматы, 2004. б. 104-113.

7.3. Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Жалпы және медициналық генетика негіздері (дәрістер жинағы). Алматы: Эверо, 2009. б. 35-42.

7.4. Аманжолова Л.Е. Жалпы және медициналық генетиканың биологиялық негіздері. Алматы, 2006. 126-140 б.

7.5. Қазымбет П.Қ., Аманжолова Л.Е., Нұртаева Қ.С. Медициналық биология. Алматы, 2002. 118-133 б.

7.7. Қуандықов Е.Ө., Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. Алматы, 2006. 39-45 б.

7.8. Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық-генетикалық терминдердің орысша -қазақша сөздігі. Алматы: Эверо, 2012. 112б.

 

Қосымша:

7.9.Биология. Под ред. Ярыгина В.Н. В 2-х томах. М.: Высшая школа, 2004. с. 234 - 242.

7.10. Заяц Р.Г., Бутвиловский В.Э. и др. Общая и медицинская генетика. Р-на- Дону, 2002. б.106-116.

7.11. Вопросы и задачи по общей биологии и общей и медицинской генетике (с пояснениями). Под ред. проф. Иткеса А.В. М., 2004. б. 68-83.

7.12. Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л.Ньюссбаум, Родерик Р, Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред. акад. РАМН Н.П.Бочкова. М., ГЭОТАР-Медиа, 2010. б. 203-205.

8. Бақылау:

8.1.Есептердің шешу жолдарын альбомда тексеру. Әрбір студент 5 есептен шығару керек.

Үш тілдегі түсіндірме сөздер:

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Комплементарлық – екі доминантты аллельді емес гендердің бірін-бірі толықтыра отырып жаңа белгіні жарыққа шығаруы	Комплементарность – взаимодополняющее взаимодействие двух доминантных неаллельных генов, приводящее к появлению нового признака	Complementarity – complementary interaction of two dominant non-allelic genes which leads to the appearance of a new sign
Полимерия – бір белгінің айқындығының күшейюі генотиптегі доминантты аллельді емес гендердің (аллельдердің) санының артуымен сипатталады	Полимерия – взаимодействие доминантных неаллельных генов (аллелей), характеризующееся усилением проявления одного признака с увеличением их количества в генотипе (организме)	Polymery – interaction of dominant non-allelic genes characterized by strengthening of one trait with increasing genes number in genotype
Эпистаз – бір ген екінші бір геннің фенотиптік көрініс беруін басып тастауымен сипатталатын екі аллельді емес (доминантты немесе рецессивті) гендердің әрекеттесу түрі	Эпистаз – тип взаимодействия двух неаллельных генов (доминантных или рецессивных), характеризующийся подавлением одним из генов фенотипического проявления другого гена	Epistasis – interaction of non-allelic (dominant or recessive) genes characterized by suppression of one of them phenotypic expression of another gene
Экспрессивтілік – геннің фенотиптік көрініс беру дәрежесі; геннің экспрессивтілігі генотиптегі гендердің өзара әсерлесуімен анықталады	Экспрессивность – степень фенотипического проявления гена; экспрессивность гена определяется взаимодействием генов в генотипе	Expressivity – degree of gene phenotypic expression; gene expressivity is determined by the interaction of genes in genotype
Пенетранттылық – әртүрлі генотипте доминантты геннің (фенотиптік) көрініс беру мүмкіндігі, % өлшенеді	Пенетрантность – вероятность внешнего (фенотипического) проявления доминантного гена в различных генотипах, измеряется в %	Penetrance– probability of external (phenotypical) expression of dominant gene in different genotypes (measured in %)
Плейотропия – бір геннің белсенділігі бірнеше фенотиптің (клиникалық) көрініс беруі	Плейотропия – множественное фенотипическое (клиническое) проявление активности одного гена	Pleiotropy - multiple phenotypic (clinic) expression of a single gene activity

 

 

Құрастырған: доц. Альмухамбетова С.К.

3-сабақ (СОЖӨЖ)

1. Тақырыбы: Дамудың туа біткен ақаулықтары, себептері, жіктелуі, медициналық маңызы. Жүрек – қантамырлар жүйесінің туа біткен ақаулықтары

 

2. Мақсаты: студенттерде дамудың туа біткен ақаулықтарыныңсебебі, даму механизмдері, диагноз қою және алдын алу жайлы және денсаулық сақтауда заманауи медицинасында олардың рөлі жайлы білімдерін қалыптастыру.

 

3. Оқытудың міндеттері:

- студенттерді тератология, тератогендік факторлар, тератогенді терминациялық кезеңдер, дамудың туа біткен ақаулықтары, микроаномалиялардың дамуы және туа біткен кемістіктер, эмбриопатия, фетопатия терминдерімен таныстыру;

- дамудың туа біткен ақаулықтарының қалыптасуында генетикалық факторлардың рөлін ашу;

- дамудың туа біткен ақаулықтарының қалыптасуындағы орта факторлардың рөлін ашу;

- адамның онтогенезіндегі қауіпті кезеңдерінің маңызы мен мәнін ашу;

- мультифакторлық дамудың туа біткен ақаулықтарының қалыптасуындағы ішкі орта факторларының және генетикалық өзара әсерлерінің рөлін ашу

- студенттерді дамудың туа біткен ақаулықтарының Қазақстанның денсаулық сақтаудағы перинатальды және жаңа туылған нәрестелердің өлім - жітім көрсеткіштері үлесіндегі маңызымен таныстыру;

- дамудың туа біткен ақаулықтарын алдын-алудағы салауатты өмір салтының маңызы мен рөлін көрсету;

- студенттерді дамудың туа біткен ақаулықтарына диагноз қою және алдын алудың заманауи әдістерімен таныстыру;

- жүрек – қантамырлар жүйесі бойынша туа біткен ақаулықтарының қалыптасуында орта және генетикалық факторлардың рөлін ашу.

 

4. Өткізу түрі: «кейс» әдісімен (сценариі 2-ші қосымшада), тақырып бойынша бейнефильмдер көру.

4. Тақырып бойынша тапсырма:

5.1. Адам онтогенезінің қатерлі кезеңдерінің мәні мен маңызын түсіндіру және сызбасын сызу.

5.2. Дамудың туа біткен ақаулықтарының жіктелуінің сызбасын сызып түсіндіру:

- пайда болу себебіне қарай;

- ағзада таралуына байланысты.

5.3 Кесте толтыру:

Тератогенді және мутагенді факторлардың әсері

 

	Тератогендердің әсері	Мутагендердің әсері
Генетикалық материалдың өзгерісі
Генетикалық материалдың тұқымқуалауы
Әсер ету ұзақтығы
Уақытқа байланысты дамудың туа біткен ақаулықтарының пайда болу қауіптілігі

5.4. Жүрек – қантамырлар жүйесінің туа біткен ақаулықтарының пайда болуының мүмкін болатын себептерін анықтап, олардың даму механизмдерін түсіндіру арқылы кейсті талдау.

Жүрек – қантамыр жүйесінің ақаулықтарын талдауға арналған алгоритмдер:

- Клиникалық жағдай

- Ақпарат

- Даму ақаулықтарының мүмкін болатын себептері:

· Генетикалық факторлар

· Экологиялық факторлар

· Мультифакторлы жағдай

· Биологиялық мутагендер

· Физикалық мутагендер

- Қосымша ақпарат

- Қосымша ақпаратты талдау

- Туа біткен ақаулықтардың мүмкін болатын себептерін анықтау.

1-клиникалық жағдай

1-ақпарат: Б. Камила 5 жаста. Күрделі жүректің туа біткен ақаулығымен туылған: Жүректің үш жақты клапанының атрезиясы (атрезия трехстворчатого клапана).ШҚО Белое селосында тұрады.

Қосымша ақпарат: Қыздың анасы – 42 жаста, үй шаруасымен айналысады, қызмет жасамаған. Жүктілік кезінде ревматоидты ауруларды емдеу және алдын алу үшін дәрігер ұсынған дәрілік препараттарды қолданған. Алкоголь ішпейді, темекі шекпейді.

Әкесі – 45 жаста. Ұзақ жылдар бойы қорғасын – мырыш зауытында қызмет жасап, денсаулығына байланысты қызметін ауыстырған. Темекі шекпейді, мейрам кездері ішімдік ішеді.

Отбасында тағы екі бала бар. Олардың дені сау. Отбасында және оның туыстарында тұқым қуалайтын аурулар кездеспейді.

 

2-клиникалық жағдай

2-ақпарат:Қ. Аяулым 1,5 жаста. Күрделі жүректің туа біткен ақаулығымен туылған: Оң жақ жүрекшеден екі тамырлардың шығуы, магистральді тамырлардың транспозициясы, жүрекше аралығының ақаулығы.

Қосымша ақпарат: Қыздың анасы – 34 жаста. Кітапханада қызмет жасайды. Жүктіліктің 8 айында УДЗ балада жүрек ақаулығы бар екенін көрсеткен. Зиянды әдеттерден аулақ ішпейді, темекі тартпайды. Жүктілік қалыпты өткен. Дәрілік препарат қолданбаған. Жүктіліктің алғашқы айларында, қызамықпен ауырған 5 жасар баласына күтім жасаған.

Әкесі 35 жаста. Алматы қаласының 6 подстанциясында фельдшер болып қызмет атқарады. Зиянды әдеті жоқ.

Отбасында тұқым қуалайтын аурулар кездеспейді.

 

3-клиникалық жағдай

3-ақпарат: Д. Арина 3 жаста. Жүректің туа біткен ақаулығымен туылған: Жүрекше аралықтарының ақаулығы, ашық артериялды ағыс (дефект межпредсердной перегородки, открытый артериальный проток).

Қосымша ақпарат: Қыздың анасы 37 жаста. Қалалық әкімшілікте қызмет жасайды. Жүктілік қалыпты өткен. Жүктілік кезінде дәрілік препараттарды қолданбаған. Зиянды әдеті жоқ.

Әкесі 40 жаста. Шет елдік уран өндіретін компанияда инженер болып қызмет жасайды. Зиянды әдеті жоқ.

Отбасында 7 сыныпта оқитын үлкен ұлы бар.

 

4-клиникалық жағдай

4-ақпарат: Ж. Эльдениз 6 жаста. Жүректің туа біткен ақаулығымен туылған: Магистральді тамырлардың транспозициясы, өкпе артериясының тарылуы (стеноз).

Қосымша ақпарат: Анасы 45 жаста. Жүктілік ауыр өткен: 1 триместрде токсикоз, жүктіліктің тоқтату қауіптілігі болған. Әйелдің анамнезінде өлі туылу, түсік тастау кездескен. Жүктілікті сақтау үшін дәрілік препараттарды пайдаланған.

Анасының әкпесінің отбасында бір бала жүректің туа біткен ақаулығымен туылған.

Әкесі 49 жаста. Қант диабетімен ауырады.

 

5-клиникалық жағдай .

5-ақпарат: Серік 3 айлық. Жүректің туа біткен ақаулығымен туылған: Жүрекше аралықтың ақаулығы, аорта стенозы, 21 хромосома бойынша трисомия.

Қосымша ақпарат: Анасы 39 жаста. Дүкенде менеджер болып жұмыс атқарған. Бірінші жүктілік.

Балаға 21 хромосома бойынша трисомия диагнозы қойылған. Жүктілік қалыпты өткен. Жүктілік жасы ұлғайғанда болуына байланысты босану уақытынан 3 апта бұрын перинатальді орталыққа жатқызылды.

Әкесі 45 жаста. Зиянды әдеттен аулақ. Құрылыс компаниясында прораб болып қызмет жасайды.

6. Үлестірілетін материал: жүрек – қантамырлар жүйесі бойынша ақпараттық блок, әр түрлі клиникалық жағдайлар, ақаулықтарды талдау үшін алгоритмдер.

7. Әдебиеттер:

Негізгі:

7.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006. б.291-314.

7.2. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007. С. 369-389.

7.3. Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Жалпы және медициналық генетика негіздері (дәрістер жинағы). Алматы: Эверо, 2009. б. 61-69.

7.4. Аманжолова Л.Е. Жалпы және медициналық генетиканың биологиялық негіздері. Алматы, 2006. 126-140 б.

7.5. Медициналық биология және генетика. Е.Ө. Қуандықов ред. Алматы, 2004. 103-113 б.

7.6. Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық-генетикалық терминдердің орысша

қазақша сөздігі. Алматы: Эверо, 2012. 112 б.

 

Қосымша:

7.7. Корочкин Л.И. Введение в генетику развития. М., 1999. 252 с.

7.8. Медицинская биология и генетика. Учебное пособие для студентов под ред. проф. Куандыкова Е.У. Алматы, 2004. б. 220-227.

7.9. Нуртазин С.Т., Всеволодов Э.Б. Биология индивидуального развития. Алматы, 2005. 260 с.

7.10. Қазымбет П.Қ., Аманжолова Л.Е., Нұртаева Қ.С. Медициналық биология. Алматы, 2002. б. 193-194.

7.11. Қуандықов Е.Ө., Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. Алматы, 2006. б. 124-135.

7.12. Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л.Ньюссбаум, Родерик Р. Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред. акад. РАМН Н. П. Бочкова. М., ГЭОТАР-Медиа, 2010. б. 355-363.

 

8. Бақылау сұрақтары:

8.1.1. Дамудың туа біткен ақаулықтарының пайда болуындағы тератогендік факторлардың рөлі.

8.1.2. Дамудың туа біткен ақаулықтарының пайда болуындағы мутагендік факторлардың рөлі.

8.1.3. Адам онтогенезін қауіпті кезеңдерге бөлудің маңызы мен мәні неде?

8.1.4. Неліктен қандайда бір даму ақаулықтарын бластопатияға, эмбриопатияға және фетопатияға

жатқызылады?

8.1.5. Мультифакторлы даму ақаулықтарының пайда болу механизмдері қандай?

8.1.6. Жүктілік кезінде және сау баланың туылуында салауатты өмір салтының әсері қандай?

8.2. Жүрек – қантамырлар жүйесі ақаулықтарының мүмкін болатын себептерін кейсте анықтау.

Үш тілдегі түсіндірме сөздер:

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Дамудың туа біткен ақаулықтары – мүшенің қызметінің бұзылуына алып келетін бастапқы онтогенетикалық дамудың ауытқуынан пайда болатын тұрақты морфологиялық өзгерістер	Врожденные пороки развития – стойкие морфологические изменения органов, являющиеся следствием нарушения раннего онтогенетического развития, с выраженным нарушением их функций	Congenital malformations - persistent morphological and functional changes of organs resulting from early ontogenetic development disorders
Гаметопатиялар – жыныс жасушаларының (гаметалардың) құрылымы мен қызметінің бұзылуы себебінен пайда болатын дамудың туа біткен ақаулықтары	Гаметопатии – врожденные пороки развития, обусловленные нарушением структуры и функции половых клеток (гамет)	Gametopathies - congenital malformations caused by damage of structure and function of reproductive sells (gametes)
Бластопатиялар – бластула сатысында ұрықтың дамуының бұзылуына әкелетін дамудың туа біткен ақаулықтары	Бластопатии – врожденные пороки развития, обусловленные нарушением развития зародыша на стадии бластулы	Blastopathies - congenital malformations caused by damage of embryo development at the stage of blastula
Эмбриопатиялар– эмбриональдық сатыда ұрықтың дамуының бұзылуына алып келетін туа біткен ақаулықтары	Эмбриопатии - врожденные пороки развития, обусловленные нарушением развития зародыша в эмбриональном периоде	Embryopathies - congenital malformations caused by damage of embryo development at the embryonic stage
Фетопатиялар – нәрестелік (фетальдық) кезеңде дұрыс қалыптасқан мүшенің бұзылуынан пайда болатын туа біткен ақаулықтары	Фетопатии - врожденные пороки развития органов, возникшие в плодном (фетальном) периоде в результате нарушения развития первоначально нормально сформированного органа	Fetopathies – congenital malformations caused by damage of organ development which was initially well-formed
Оқшауланған – бір мүшеде пайда болатын дамудың туа біткен ақаулықтары	Изолированные –врожденные пороки развития, возникшие в одном органе	Isolated – congenital malformations occurred in a single organ
Жүйелік– бір жүйеде пайда болатын дамудың туа біткен ақаулықтары	Системные – врожденные пороки развития, возникшие в одной системе	Systematic – congenital malformations occurred in a single system
Көптік – екі және одан көп мүшелердегі дамудың туа біткен ақаулықтары	Множественные – врожденные пороки развития двух или более органов	Multiple – congenital malformations of two or more organs
Тератогенез – туа біткен ақаулықтардың пайда болуы және даму үдерісі	Тератогенез – процесс возникновения и становления врожденных пороков развития	Teratogenesis – process of arising and development of congenital malformations
Тератогендер – онтогенездің қалыпты дамуын бұзып, дамудың туа біткен ақаулықтарына алып келетін сыртқы орта факторлары	Тератогены – факторы внешней среды, нарушающие нормальное онтогенетическое развитие с последующем возникновением врожденных пороков развития	Teratogens – environmental factors which interfere with normal ontogenetic development followed by emergence of congenital malformations
Тератология – туа біткен ақаулықтардың себептерін және пайда болу механизмдерін (патогенезін) зерттейтін ғылым	Тератология – наука, изучающая причины и механизмы развития (патогенез) врожденных пороков развития	Teratology – science studying causes and mechanisms of congenital malformations development
Атрезия –туа біткентесiктiң болмауы	Атрезия –врожденное отсутствие естественного отверстия	Atresia - congenital absence of natural body orifice
Стеноз - қуыстың тарылуы	Стеноз -сужение отверстия	Stenosis – narrowing of orifice