 |
|
Switch операторлары
Кілттік сөздер:шартты операторлар, қатынас және логикалық амалдар.
Иллюстрациялық материал:слайд, электрондық оқулық – Алдабергенова А.О. С++ тілінде программалу негіздері
Шартты оператор орындалатын өрнектің мәніне байланысты екі бағытқа тармақталады.Жалпы жазылу түрі:
if (өрнек) a;
немесе
if (өрнек) a; else b;
Өрнек міндетті түрде жақшаға алынып жазылады.
Мысалы.
Екі сан берілген. Осы екі санның үлкенін табу керек.
# include < iostream.h>
# include < math.h>
int main (){
float a,b,max;
cout<<”a=”;cin>>a;
cout<<”b=”;cin>>b;
if (a<b) max=b;
else
max=a;
cout<<”max=”<<max;
return 0 ;
}
a= 8; b= 5; мәндерін берсек, онда
нәтиже : max=8 болады.
switch таңдау операторы
Бұл оператор есептеу процесін бірнеше бағытқа тармақтау үшін арналған. Таңдау операторының жазылу түрі:
switch (өрнек)
{ case 1-ші тұрақты:[1-ші оператор;]
case 2-ші тұрақты:[2-ші оператор;]
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
case n-ші тұрақты:[n-ші оператор;]
default: оператор;
}
Бұл оператордың case тармағына сәйкес әрбір жолдан кейін break сөзін жазу қажет. Әйтпесе әрбір орындалған сәйкес жолдан кейін келесі тармаққа сәйкес операторлар орындала береді. Мысалы, апта аттарын шығару.
# include < iostream.h>
int main (){
int apta;
cin>>apta;
switch (apta){
case 1:cout<<”Дүйсенбі“;break;
case 2:cout<<”Сейсенбі“;break;
case 3:cout<<”Сәрсенбі“;break;
case 4:cout<<”Бейсенбі“;break;
case 5:cout<<”Жұма“;break;
case 6:cout<<”Сенбі“;break;
case 7:cout<<”Жексенбі“;break;
default:cout<<”Басқа апта аты жоқ“;
}
return 0 ;
}
4 деген мәнді енгізсек, онда нәтиже : «Бейсенбі» болады.
6-дәріс
Тақырып. Қайталану операторлары
Жоспар:
1. for операторы
2. while операторы
3. do while операторлары
Кілттік сөздер:цикл, итерация, модификация, санағыш
Иллюстрациялық материал:слайд, электрондық оқулық – Алдабергенова А.О. С++ тілінде программалу негіздері
for операторы.Цикл параметрлерінен келесі форматты иеленеді:
for(инициализация; өрнек; модификация) операторлар;
Циклда пайдаланылатын шамамен бастапқы шамалар және хабарлама үшін инициализация пайдаланылады. Бұл бөлімде үтірмен бөлінген бірнеше операторлар жазуға болады. Мысалы, бүтін оң сандардың барлық бөлінгіштерін табу.
#include <iostream.h>
int main (){
int num,half, div;
cout <<”\nСан енгізіңіз:”cin>>num;
for (half=num/2,div=2;div<=half;div++)
{
if (!(num%div ))
cout <<div<<”\n”;
}
return 0;
}
Кез келген while циклы for циклының эквивалентіне алып келуі мүмкін.
for(b1;b2;b3) оператор b1;
немесе
while (b2){
оператор;
b3;
}
while операторы.Әзір циклдық операторында шарт цикл денесінен бұрын тексеріледі, оның жазылу түрі:
while (өрнек) оператор
Цикл денесінің қайталану шартында көрсетілген жай және құрылымды операторларды өрнек анықтайды. Операторды орындау өрнекті есептеу кезінде басталады. Егер ол ақиқат (true) болса, онда циклдың операторы орындалады. Егер бірінші тексеруде өрнек false болса, онда цикл бір рет те орындалмайды. Өрнектің типі арифметикалық немесе оған алып келетіндей болуы керек. Өрнек циклдың итерациясының әрқайсысының алдында есептелінеді. Мысалы, барлық бүтін оң сандардың бөлінгіштерін табу керек.
#include <iostream.h>
int main (){
int num;
cout <<”\nСан енгізіңіз:”cin>>num;
int half=num/2; //санның жартысы
int div=2; //кандидат бөлгіште
while (div<=half){
if (!(num%div )) cout <<div<<”\n”;
div++;
}
return 0;
}
Программалаудың кеңейтілген тәсілі- шексіз циклдың ұйымдастыруы while(true) немесе while(l) басымен және қандай да бір шарттың орындалуы цикл денесінен зорлықпен шығуы.
while кілттік сөзінен кейін жай жақшаның ішіне ауыспалының бейнелеуін енгізуге болады. Оның әрекет ету облысы цикл болады.
while(int х=0) {.../* әрекет ету облысы*/}
do while операторы.Цикл шартпен құрамдық схеманы жүзеге асырады және оның жазылу түрі:
doоператорwhileөрнек;
Алдымен циклдың денесін құрайтын жай және құрама операторлар орындалады, ал одан кейін өрнек есептелінеді. Егер ол ақиқат (true) болса, онда цикл денесі тағы да бір рет орындалады. Өрнек false болған кезде немесе цикл денесінде қандай да бір тасымалдау операторы орындалынса, онда цикл аяқталады. Өрнектің типі арифметикалық немесе оған алып келетін болу керек. Мысалы, х аргументінің квадрат түбірі берілген Eps дәлдікте итерациялық формуламен құру.
Мұндағы, yn-1-алдыңғы түбірге жақындау (басында есептеулер озбырлықпен таңдалады). yn- кейінгі жақындау. Жақындаулар абсолюттік шамаға қарағанда, шамаға берілген дәлдіктері бір бірінен ерекшелене бастаған кезде есептеулер процесі тоқталады. Абсолюттік шамаларды есептеу үшін fabs( ) стандартты функциясы пайдаланылады.
7-дәріс
Тақырып.Басқаруды беру операторлары.
Жоспар:
1. goto операторы.
2. break операторы
3. continue операторы
4. return операторы
Кілттік сөздер:белгі, цикл, итерация
Иллюстрациялық материал:слайд
С++ -те есептеудің орындалу ретін өзгертетін төрт оператор бар, олар:
- goto, шартсыз көшу операторы;
- break, циклдан шығу операторы;
- continue,циклдың келесі итерациясына өту операторы;
- return, функциядан қайту операторы.
goto операторы.
goto операторының жазылу форматы келесі түрде болады:
goto белгі;
Сол функцияның денесінде белгі: оператор; конструкциясы болуы керек.
goto операторы басқаруды белгіленген операторға жібереді.Белгі – бұл әдеттегі идентификатор. Оның көріну облысы (аймағы) денесінде берілген функция болып табылады.
Шартсыз көшу операторын пайдалану келесі екі жағдайда ақталған:
1. бірнеше қабаттасқан циклдан немесе ауыстырып- қосқыштан тұратын программаның мәтіні бойынша төмен қарай шығу (мәжбүрмен);
2. функцияның бірнеше орнынан бір жерге (орынға) шығу;
Басқа жағдайларда goto операторын пайдалану тек қана программа құрылымын күрделендіруге және жөндеуді қиындатуға әкеліп соғады, сондықтан кез келген алгоритмді жазу үшін әлдеқайда сәйкес келетін құралдар бар. goto операторын қолдану құрылымдық және модулдік программалау принципін бұзады. Бұндай программалауда программалардың барлық блоктары тек қана бір кірістен (кіру) және бір шығыстан (шығудан) тұруы керек.
Кез келген жағдайда басқаруды if, switch және цикл операторларының ішінде беруге болмайды.Айнымалыларды инициализациялаудан тұратын блоктың ішінде, одан кейін орналасқан операторларға өтуге болмайды, өйткені бұл жағдайда инициализация орындалмайды.
int k;…
goto E1;…
{int a=5,b=10;
k=a+b;
E1:int s=k+1;
Программаның бұл фрагменті (үзіндісі) орындалғаннан кейін Е1 айнымалысының мәні анықталмаған болады.
break операторы
break операторы цикл операторының , if операторының ішінде немесе switch операторында құрамында break операторы бар оператордан кейін орналасқан программаның нүктесіне өтуді қамтамасыз етеді.
continue операторы
Циклдың келесі итерациясына өтетін continue операторы цикл денесінің соңына дейін қалған барлық операторларды өткізіп жібереді де, басқаруды келесі итерацияның басына жібереді.
return операторы
return функциядағы қайтару операторы функцияның орындалуын аяқтайды және басқаруды оның шақырылған нүктесіне береді. Оператордың жазылу түрі:
return [өрнек];
8-дәріс
Тақырып. Функциялармен жұмыс. Функция аргументтері.
Жоспар: