Web-беттерін дайындау

Web-беттерін дайындау үшін біз HTML тiлiн пайдаланамыз. HTML тiлi - (Hypertext Markup Language) - дүниежүзiлiк құжаттардың əйгiлi стандартты гипертексттiк белгi тiлi. Барлық веб беттер HTML (немесе XHTML) тiлiнiң көмегiмен

жасалады. HTML тiлi браузерде анықталады жəне адамға ыңғайлы құжат ретiнде көрсетiледi. HTML тiлi SGML (Standard Generalized Markup Language )-дiң қосымшасы болып табылады жəне əлемдiк ISO стандартына сəйкес келедi.

HTML тiлi жобалаушыға келесi мүмкiндiктердi жүзеге асыруға көмектеседi:

• Тақырыбымен қоса мəтiндердi, кестелердi, тiзiмдердi, суреттердi жəне басқа да

маңызды online құжаттарды жариялау

• Online-ақпаратты алу үшiн тек түйменi басу арқылы гипертексттiк сiлтемеге өту

• Қажеттi ақпарат iздеу, архивтердi құру жəне басқа да мақсатқа арнап түрлер (form)

құру

• Сол құжаттың өзiне мəлiметтер кестелерiн, видео жəне аудиоклиптер жəне басқа да

қосымшаларды қосу

HTML тiлiнiң кодталған мəтiндiк құжаттары (" html " немесе " htm " деп сақталатын) арнайы қосымшалармен , оның форматталған түрiнде құжатты суреттейдi . Браузер немесе интернет - шолушылар деп аталатын қосымшалар веб - беттердiң сұранысына арналған ыңғайлы интерфейстi пайдаланушыға ұсынады, оларды көру ( жəне басқа сыртқы құрылғыларға шығару ) , əрине қажет болған жағдайда , осыларды серверге жiберу мүмкiндiктерi бар. Бүгiнгi күндегi ең əйгiлi браузерлер: Internet Explorer , Firefox , Safari , Google Chrome жəне Opera болып табылады.

HTML тіліндегі міндетті тегтер: Кез-келген HTML құжат келесі тегтердің көмегімен құралады <html></html>,

<head></head>, <body></body>, <title></title>.

Тақырыптар. HTML тіліндегі тақырыптар келесі тегтермен анықталады <h1></h1>, <h2></h2>, ... ,

<h6></h6>. Яғни, тақырыптың 6 дəрежесі бар. Тəжірибе ретінде кқруіңізге болады.

Жоғарыдағы мысалдағы "Құжат денесі" деген жерге <h1>HTML - бұл өте оңай</h1> деп қойып, мəтіндік форматта сақтап, оны .txt деген түрінен .html түріне өзгертіңіз жəне бірден браузерде ашып көріңіз. Яғни нəтижені көре аласыз. Келесі дəрежелерін де осылай қойып шығуға болады

1.4 HTML-құжаттарының жалпы құрамы.

HTML тiлi - (Hypertext Markup Language) - дүниежүзiлiк құжаттардың əйгiлi стандартты гипертексттiк белгi тiлi. Барлық веб беттер HTML (немесе XHTML) тiлiнiң көмегiмен жасалады. HTML тiлi браузерде анықталады жəне адамға ыңғайлы құжат ретiнде көрсетiледi. HTML тiлi SGML (Standard Generalized Markup Language )-дiң қосымшасы болып табылады

жəне əлемдiк ISO стандартына сəйкес келедi. HTML тiлi жобалаушыға келесi мүмкiндiктердi жүзеге асыруға көмектеседi:

• Тақырыбымен қоса мəтiндердi, кестелердi, тiзiмдердi, суреттердi жəне басқа да маңызды online құжаттарды жариялау

• Online-ақпаратты алу үшiн тек түйменi басу арқылы гипертексттiк сiлтемеге өту

• Қажеттi ақпарат iздеу, архивтердi құру жəне басқа да мақсатқа арнап түрлер (form)

құру

• Сол құжаттың өзiне мəлiметтер кестелерiн, видео жəне аудиоклиптер жəне басқа да

қосымшаларды қосу

құрылғыларға шығару ) , əрине қажет болған жағдайда , осыларды серверге жiберу мүмкiндiктерi бар. Бүгiнгi күндегi ең əйгiлi браузерлер: Internet Explorer , Firefox , Safari , Google Chrome жəне Opera болып табылады.

HTML құжаттарды жасау үшін мəтіндік редакторларды (мысалы, қойын дəптер (блокнот)), мəтіндік процессорлар (Word) жəне визуалдық HTML редакторларын қолданады. Сіздер қарапайым блокнотта құжатты жасай алаcыздар. Арнайы стандартты ұстана отырып, HTML кодты мəтіндік файлында жазып қойып, қатқыл дискіде .txt деген кеңейтуді .html

немесе .htm құжат ретінде сақтасаңыз толық құнды web бетті аласыз

1.5 HTML тегтері: контейнерлер, атрибуттар жəне қабатталған тегтер.

HTML тілінің бастапқы мәтінді белгілейтін командасы тег (tag) деп аталады. Тег символдар тізбегінен тұрады. Барлық тег кіші (<) символынан басталады да үлкен (>) символмен аяқталады. Осындай қос символ тік бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан команда аты болып табылатын сөз тег орналасады. HTML тіліндегі әрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. HTML тілінің бір тегі ,әдетте құжаттың белгілі бір бөлігі ,мысалы, бір абзацқа ғана әсер етеді.

Атрибуттар (сипаттамалар) тег атауының жане бір-бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден тұрады. Атрибут мәні оның түйінді сөзінен теңдік белгісі (=) арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қостырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қостырнақшаға алмаса да болады. Жабылу тегтерінің ешқандай да атрибуттары болмайды. Сонымен қатар атрибуттар компьютер желісін қамтамасыз етеді.

Контейнерлер – HTML тегтерінің көмегімен мәтінді белгілеу жиілігінде жазылған мәтіндік құжат , мұндағы тег деп отырғаны белгі мағынасын береді .МЫСАЛЫ: Bgcoler = ”түс”жолды көрсетеді.Direction – “Left” Meight = 40 </ Marque><IP> http:///www. google. Com.

Қабатталған тегтер – ақпараттық алмасудың негізінде пакеттер комуникациясын қамтамасыз етеді. Әрбір ақпараттық хабар пакет деп аталатын бөлікке бөлінеді , әрбір пакет адреспен қамтамасыз етіледі.

HTML-тілі.

HTML тілі мәтіндік және графилалық редакторлардың өзгешеліктерін қамтитын ерекше топтағы редактор. Ол Web деп аталатын құжаттарды жасап, редакциялауға арналған. Web- құжаттары бұл әзірлеу барысында Интернеттегі информацияны қабылдау және тасымалдаумен байланысты бірқатар ережелерді ескертуді қажет ететін электрондық құжаттар. Web – құжаттарын теориялық тұрғыдан жасау үшін қарапайым мәтіндік редакторларды, процессорларды сондай-ақ векторлық графиканың бірқатар графикалық редакторларын пайдалануға болады, алайда Web – редакторы Web – дизайншылардың еңбек өнімділігін арттыра алатын бірқатар пайдалы міндетті істерге ие. Бұл кластың программасын электрондық құжаттар мен мультимедиялық бұйымдарды дайындауды да тізімді пайдалануға болады.Интернеттің бар мәліметтерінің, яғни барлық WEB парақтарының бір ортақ қасиеті олардың барлығыда HTML тілінде жазылған.HTMLтілінде WEB парақтарын жасау программалауға ұқсас болғаны мен,ол қарапайым программа тілі емес.HTML-гипермәтінді белгілеу тілі.Ол кәдімгі мәтіндерді Web парақтар түрінде бейнелеуге арналған ережелер жиынын анықтайды.HTML тілі мәтіндерді пішімдеу көрсетін тілге жатады.

Интернетте орналастырылатын материалдар екі кезеңде даярлықтан өткізу керек: материалдарды дайындау ж\е оларды жариялау. Материалдарды дайындау кезінде НТМл заңдылықтарын сақтай отырып, интенет талабына сәйкес құжаттың бастапқы нұсқасын жазып шығу керек. Ал оларды жариялау көмтеген ұйымдастыру мәселелерін шешкеннен кейңн жүзеге асады.

2-сұрақ

2. Жергілікті есептеу желілерінің тағайындалуы жəне сипаттамасы.

Жергілікті желі-бұл компьютерлер арасында мәліметтерді жеткізу үшін пайдаланатын кабелдер арқылы өзара қосылған бірнеше компьютер тобы.Жұмыс үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған желілік орта қалтасының белгішесі көрініс табады.Компьютерлерде жергілікті желіге біріктіру үшін әрбір компьютерде желілік бейімдеуіш немесе желілік тақта орнатылған болуы тиіс.Компьютерлер арасында мәліметтер алмасуы арнайы құрылғы-шоғырлаушы көмегімен жүзеге асырылады.Желідегі әрбір компьютерді жұмыс станциясы деп атайды.Жергілікті желінің қоры көздерін қарап шығу.Желідегі қай қалталарға ортақ қатынас құруға болатынын қарау үшін жұмыс үстеліндегі Желілік орта белгішесін 2 рет шерту керек.Егер жұмыс үстелінде желілік орта белгішесі жоқ болса,Бастау-Желілік орта әрекеттер тізбегін орындау.Жергілікті басып шығарғыш-бұл жекеленген пайдаланушылар ортақ қатынаса алатын басып шығарғыш.Жергілікті желі әрбір тұтынушыға бір-бірінен өте жылдам қатысуға мүмкіндік жасайды.Оның мынадай ерекшеліктері;1.Құжаттарды бірге пайдалану.2.Құжат синонимдік жеңілдету.

2.2Желілердің құрылымы жəне негізгі компоненттері.

Жақын орналасқан ғимараттар кешенінде бір бөлмеде ғимаратта егер де пайдаланушылар қандайда бір мәселені бірігіп шешуге , мәліметтер алмасуға немесе ортақ мәліметтерді пайдалануға тиісті бірнеше компьютер бар болса, онда осы компьютерлерді жергілікті желіге біріктіру орынды болады. Жергілікті желі - бұл компьютерлер арасында мәліметтер жеткізу үшін пайдаланылатын кабельдер арқылы өзара қосылған бірнеше коьмпьютер тобы. Жұмыс үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған желілік орта қалтасының белгішесі көрініс табады .

Модем– жай телефон арналары арқылы интернетке қосылып, онымен мәлімет алмасу мүмкіндігін береді. Модем деген сөз осы құрылғының қызметіне байланысты шыққан, ол модулятор, демодулято сөздерінің қызқаша түрі. Модем дербес ком-ден шыққын цифрлық сигналдарды жалпы телефон арналары арқылы тасымалданатын анологтық сигналдарға түрлендіреді. Ал екінші модем қабылданған сигналдарды қайтадан цифрлық формаға ауыстырады

Қашықтықтағы компьютерлерді байланыстыру үшін телефон желісі ұолданылса ол,модем ұажет болды.

Модем(модулячтор,демодулятор сөздерінің қысқартылуы.) таратушы жағында компьютердегі сандық сигналдарды үзіктелген аналогтық сигналдарқа айналдыруды қамтамасыз ететін, қабылдаушы жағында сигналдарды оңыан кері түрлендіретін құрылғы .

Модем арқ. Көптеген дербес пайдаланушылар аймақтық және комерциялық желілерг,интернетке қосылады. Компютерлер жергілікті желіге желілік тақша деп аталатын интерфейстік блок-желілік адаптер арқылы қосылады.

Желілік адаптер-компьтердің байланыс жүйесімен сәйкестендірілуін қамтамасыз ететін құрылғы. Кең таралған адптерлерге :Ethernet,token ring және arcnett типтері жат ады. Адаптердің әр типі деректерді тарату және желімен қатынасудың нақты бір технологиясына сәйкес келеді. Ақпарат байланыс тораптары арқылы сандық түрде беріледі. Байланыс желісінің сымды және сымсыз түрлері бар.

Желілік құрылғыларға –концентратор мне коммутаторлар жатады. Олар дерек алмасу сапасын жақсартады және деректерді таратудың әртүрлі стандарьтын қолданатын желінің әртүрлі бліктерін біріктіреді.

2.3желідегі IP-адресінің анықтамасы.

Жергілікті желілер-саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін қолданылады.Компьютерлік желілер компьютерлерден басқа да желілік құрылғылардан тұрады.Бұл құрылғы желі арқылы жіберуге арналған ақпаратты түрлендіруге мүмкіндік береді.Компьютерлер,жергілікті желіге желілік тақша деп аталатын интерфейстік блок-желілік адаптер арқылы қосылады.Желіге қосылған әрбір компьютердің нүктелерімен бөлінген төрт ондық саннан тұратын-әр қайсысы 0ден255аралықта жеке физикалық адресі (ІР-адрес)болады.Желідегі компьютерлер бір-бірін осы сандар көмегімен тауып алады.Мысалы:194.84.93.29.немесе 128.29.15.124.желіге тұрақты қосылған компьютер осындай бекітілген адрес алады.Ал,желіге телефон арқылы ғана қосылатын компьютер сол сеансқа арналған уақытша ІР-адрес д.а.Түрлі желілер мен іздеу құралдарының адресі көп,олардыURLадрестер(Uniform resource locator –ықшамдалған ресурстар көрсеткіші )д.а.Мұндай адрес желідігі әрбір құжатқа меншіктеледі.URL адреске мысалдар:http://www.internet/ru(INTERNET журналы)Http://-Веб-ке ену кілттік сөзі ,одан кейін торпап серверінің ардресі,домен аттары каталогтар мен ішкі каталогтардың жазылуы,ең сонында файл аты жазылуы мүмкін.

2.4,-2.5 Браузер программасы (Internet Explorer жəне т.б.) , электрондық пошта программаларымен (Outlook

Express и др.) жұмыс.

Браузер- бұл Web беттерін (гипермәтіндік беттерді ) қарауға негізделген программа (Internet Explorer, Netscape Navigator ). Графикалық , бейнелік және аудиомәліметтер жеке файлдарға жазылады да , құжат ішіндегі сілтемелерге сәйкес браузерлер оларды біртіндеп іске қосу қызметін атқарады. Файлдарға мәліметтерді қабылдап браузер оларды реттеп орналастырады да , HTML тілінің командалары арқылы мәтінге қажетті түстер енгізіп , терезе көлемін, мәтін қаріпі мен оның мөлшерін және т.б әрекеттерді анықтап, нәтижесін экранда көрсетеді. HTML файлдары htm немесе html деген кеңейтілулер арқылы өрнектеледі. Оны құрастыру үшін “ Стандартные” программасындағы Блокнотты пайдаланамыз. Ал оның нәтижесін экранда көру үшін Microsoft Internet Exploler браузері қолданылады.

Windows амалдық жүйесінің құрамына Internet Expoler браузері кіреді .Internet Expoler бұл интернетке саяхат жасау үшін қолданылатын,браузер (қарап шығушы)деп аталатын арнайы программа.Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасынан Internet Expoler пиктаграммасын табу қажет,соған крусорды алып барып,тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек.Internet Expoler жұмысын Windows 98 ортасында көрсетіледі,сондықтан оның іс әрекеттерді осы сперациялық жүйеге сәйкес баяндалады.Internet Expoler-ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас құру программасы іске кіріседі,ал провайдер серверімен компьютерді байланыстырады. Internet Expoler терезесінің жұмыс аймағындағы 1 цифры орында ҒТР серверге кіріп отырған адамға арналған мәтін көрсетіледі.Экранда көрінбей одан тысқары тұрған мәтін бөліктерін көру үшін көлденең немесе тік жылжыту сызықтарын пайдалану керек,олар Internet Expoler терезесінің оң жақ және төменгі шеттерінде орналасады.Браузер арқылы біз кез келген уақытта басқа ҒТР-серверге ауыса аламыз.

2.6 Жергілікті есептеу желілердің тағайындалуы және сипаттамасы

3-сұрақ

3.1 Жергілікті желідегі компьютерлерде мəлметтердің алмасуы.

Жергілікті желі (LAN) бір ғимарат ішіндегі немесе қатар орналасқан ғимараттардағы дербес компьютер мен принтерлерді бір-бірімен байланыстырады. Жергілікті желінің барлық компьютерлері серверде жазылған қолданбалы программаларды және принтер,факс тәрізді шеткері құрылғыларды ортақ пайдалана алады. Желідегі әрбір дербес компьютер жұмыс станциясы немесе желі түйіні деп аталады.

Жергілікті желі – дербес компьютерді бір-бірімен немесе оларды желі сервері рөлін атқаратын қуатты компьютермен байланыстырып тұратын желінің ең қарапайым түрі.

Жергілікті желі әрбір тұтынушыға бір-бірімен өте жылдам қатынасуға мүмкіндік жасайды. Оның мынадай ерекшеліктерін атап көрсетуге болады:

Құжаттарды бірге пайдалану;

Құжат айналымын жеңілдету:тұтынушы жұмыс орнынан тұрмай ақ,жиналыс жасамай ақ әртүрлі құжаттарды оқуға, түзетуге, түсініктеме беруге мүмкіндік алады.

Компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып,өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу.

Сервердегі қолданбалы программамен оңай байланысу.

Компьютерді желіге қосу арнаулы желі адаптер арқылы орындалады. Желі адаптері бөлек сатылады, бірақ кейде компьютер құрамында болуы да мүмкін. Көптеген фирмалар шығаратын желі адаптерлерінің көптеген түрлері бар.

Соңғы кезде бір ғимаратқа орналасқан жергілікті радиоторапты желілер кең тарап келеді. Мұның артықшылығы,біріншіден,жалпы көрсеткіштері ойдағыдай болғанымен бағасы онша қымбат емес,екіншіден,жұмыс істеп тұрған кабельдік желілермен оңай байланысады.

3.2Желілік принтер.

10/100 Base-TX Жиілілік опциялары HP LaserJet P2010 тізбектері.1) HP jetidrect en 3700; 2) HP jetdired 175x; 3) HP jetdirect ew 2400. Баспа серверіне тапсырыс беру үшін 10|100 желілік баспа серверлері 102 бетте сайтына кіріңіз. Принтерді желіге қосыңыз. Желілік модельді қосу үшін мынадай заттар қажет болады. Жұмыс істеп тұрған желі 1. сат -5 Internet кабельді Internet жадындағы н/е маршрутизаторындағы бас портқа қосыңыз. 2) Internet кабелін принтердің артында орналасқан Internet портына қосыңыз. 3)Принтердің артында орналасқан желілік порт шамдарының біреуі жанып тұрғанына көз жеткізіңіз. 4) Конфигурация бетін басып шығарып, бұйымға принтер 1P адресі берілгенін растаңыз: Принтер істеуге даяр тұрған кезде 60 (баспа) түймесін басып, 5 секунд ұстап тұрыңыз. Принтер байланыстары. USB ж/е параллель байланыстары 1. Бағдарлама орнату дискісін компьютердің CD-ROM құрылғысына салығыз. 2. Егер орнату бағдарламасы автоматты түрде басталмаса, дискінің ішін ашып SETUP, exe файлын қосыңыз.

3. Экранда пайда болған нұсқауларды орындаңыз.

3.3Желілердің жалпы ресурстарын пайдалану.

Internet көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп,дүниедегі ең үлкен компьютерлер торабын құрайды.Internet-тің бір ерекшелігі-оның құрамындағы көптеген компьютерлер нақты BBS тәрізді жұмыс істейді. Internet-ке қосылу д/з-басқа жерлерде тұрған 1000-даған компьютерлік желілермен байланысу деген сөз.Internet желісі де дәл осы телефон жүйесі тәрізді басқарылады.Internet-тің бір мүмкіндігін,онда жиналған мәліметтерді де түгел айтып беру қиын.Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп түсіп жатады.Желіге қосылудың бірнеше түрі бар.Олар;

1.Қосылып тұратын тікелей байланыстар.

2.Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар.

3.Пошталық байланыстар.

Тұрақты қосылып тұратын байланыс-мұнда жеке компьютер тікелей TCP/IP желісіне қосылған түрінде болады.бұл Internet-тің бір шеткі бөлігі,яғни жеке компьютер мекемедегі желімен тұрақты байланыстағы негізгі компьютермен жалғасып тұр.Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс-мұнда керісінше жеке компьютер тікелей TCP/IP желісіне қосылмаған түрінде болады.Пошталық қатынастың қолмен терілетін терминалдық байланыс түріндегі тағы бір түрі бар,бірақ ол тек почта жүйесімен ғана қоса алады.UUCP деген почталық байланыс түрі бар,онда байланыс тек осы мақсат үшін жұмыс істейтін программа арқылы орнықтылады.Internet Expoler-бұл Интернетте саяхат жасау үшін қолданылатын,браузер деп аталатын арнайы программа.

Браузер-қарап шығушы (brouser).1.Гипермәтіндік байланысу мүмкіндігі бар файлдармен жұмыс істеуге арналған программа.Ол әркімнің таңдауы б/ша кәдімгі мәтіннің бейненің немесе графиктердің экранда бейнелеуін және олармен байланысқан басқа файлдарды іздестіруді қамтамасыз етеді.2.Желіде жұмыс істеуге арналған қосымша программалар жасақтама.3.Web беттерін қарапшығуға,құжат сақталған web-серверімен байланыс орнатуға web беттерді пішімдеуге,бейнелеуге,web- беттердің іздестіруін жеделдету т.б. арналған программа.
3.4Кілттік сөздер арқылы ақпаратты іздеу.

Іздеу жүйесі д/з-кілттік сөздер арқылы өзіңізге қызықты,қажетті ақпараттарды табу,іздеу WEB сайтын айтады.Іздеу жүйесінің көптеген түрлері бар,оны көбінесе 4 компанент арқылы ақпаратты іздеу және ұйымдастыру кілтін қолданылады.Олар:

.”Паук”-автоматтандырылған программа.Интернет жүйесінде іздеу арқылы WEB –сайттарды табады.Сонымен қатар WEB парақтарды да анықтайды.Сол арқылы оларды базалық тізімге енгізеді.Бет және Вб-Краулер программаларын пайдалану арқылы тұтынушыға жасырын түрде іздестіруді ұйымдастырады.

2.Индекстеуші программа Ақпараттарды құрылымдайтын және ұйымдастыратын программа.Ол WEB-сайтқа іздеу табуыңызды ұйымдастыратын программа Индекстеуші программа тұтынушыға көрінбейді.3.Іздеу жүйесінің деректер қоры.Барлық ақпараттардың жиынтығы.Ол сіздің іздеуіңізге жол ашады.Ол да тұтынушыға көрінбейді.

4.Интерфейс Интернет жүйесінде не керектігін кілт сөз арқылы іздестіруді ұйымдастыратын терезе.Іздеу жүйесін пайдалану арқылы бүкіл әлемдік тордан көптеген іздеу жүйесінің тізімін таңдай аламыз.Іздеу жүйесінің негізгі үш түрі бар.Метомәліметтер арқылы.Бұл көптеген іздеу жүйесін зерттейтін жіәне нәтижесін жинақтайтын жүйе.Универсалды іздеу жүйесі.Ақпаратты әдеттен тыс іздеу арқылы ақпараттардың кең көлемді қамтитын іздеу жүйесін айтады.Іздеу агентті күрделі іздеуге арналған прграммалық құралдар.Бүкіләлемдік тордағы тобынан ақпаратты бағалаудың ең жақсы жолы-оны қайдан тапқаныңызды көре білу.WEB сайттың ең негізгі 7 типі бар.1.Насихаттау сайыты.2.коммерциялық сайттар.3.ақпараттық сайттар 4.ойын-сауық сайыты 5.білім беру сайыты 6.Жаңалықтар сайыты 7.Дербес сайттар.

3.5Іздеу технологияларын пайдалану.

Интернетте миллиондаған сайттар бар, соның ішінде өзекті ақпаратпен қоса көптеген ескі қорлар орналастырылған. Интернет- белгілі бір басқарушысы жоқ демократиялық ақпарат көзі болып табылады. Кез келген адам желіге өзінің қорын орналастыра алады. Желіде барлығы бар екені белгілі, бірақ оны алу қиын. Яғни мәлңметті алу үшін оны жақсы іздей білу керек.

Интернетте ақпаратты іздеуге арналған мынадай әртүрлі аспаптар бар: іздеу машиналары, индекстелген каталогтар, рейтингілер, метаіздеуіш жүйелер және тематикалық сілтемелердің тізімі, онлайн энциклопедиялармен анықтамалар.

Индекстелген каталогтер. Каталог дегеніміз тақырыптары бойынша топтастырылған иерархиялық құрылым түрінде берілетін мәліметтер. Иерархиялық құрылым бірінші деңгейі спорт, демалыс, ғылым, дүкендер сияқты кең тараған тақырыптардан тұрады.

Желіде каталогтардан басқа рейтингтер де бар. Каталогтан рейтингтің айырмашылығы, мұнда қорларды тікелей оның иесі суреттесе, ал каталогта авторы, демек онығ редакторы суреттейді.

3.6Электрондық адресті құру.

Электрондық пошта хабарламасы адресатқа жету үшін,адресті дұрыс көрсету керек.Пошталық адрес @ белгісімен бөлінген екі бөлектен тұрады.Адрестің сол жақ бөлігі пайдаланушының жергілікті аты,ал оң жақ бөлігі домен аты.Адрестің жазылуы nora@krok.net.ua болса,онда жәшік nora доменінде krok.net.ua оқиды.Домен аты жеке сөздерден-бағынышты домендерден тұрады да,олар нүкте арқылы бөлініп жазылады.Оң жаңында,ең жоғарғы деңгейде елдің аты жазылады;kz-Қазақстан,ru-Ресей.Домендер атынан провайдердің пошталық серверінің атын шығаруға болады.Пошталық программалардың атқаратын қызметі хабарламаны қабылдау,оқу,дайындау,жөнелту,адрестік кітапты жүргізу болып табылады.

4-сұрақ

4. 1Желілердің жалпы ресурстарын пайдалану.

1.Қосылып тұратын тікелей байланыстар.

2.Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар.

3.Пошталық байланыстар.

Браузер-қарап шығушы (brouser).1.Гипермәтіндік байланысу мүмкіндігі бар файлдармен жұмыс істеуге арналған программа.Ол әркімнің таңдауы б/ша кәдімгі мәтіннің бейненің немесе графиктердің экранда бейнелеуін және олармен байланысқан басқа файлдарды іздестіруді қамтамасыз етеді.2.Желіде жұмыс істеуге арналған қосымша программалар жасақтама.3.Web беттерін қарапшығуға,құжат сақталған web-серверімен байланыс орнатуға web беттерді пішімдеуге,бейнелеуге,web- беттердің іздестіруін жеделдету т.б. арналған программа.
4.2Жергілікті желідегі құжаттарды құру жəне олармен жұмыс.

Құжаттарды бірге пайдалану;

Компьютер дискісіндегі орынды тиімді пайдаланып,өз жұмыс нәтижелерін серверде сақтау және архивтеу.

Сервердегі қолданбалы программамен оңай байланысу.

4.3Internet Explorer браузерін баптау жəне онымен танысу.

Windows амалдық жүйесінің құрамына Internet Expoler браузері кіреді .Internet Expoler бұл интернетке саяхат жасау үшін қолданылатын,браузер (қарап шығушы)деп аталатын арнайы программа.Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасынан Internet Expoler пиктаграммасын табу қажет,соған крусорды алып барып,тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек.Internet Expoler жұмысын Windows 98 ортасында көрсетіледі,сондықтан оның іс әрекеттерді осы операциялық жүйеге сәйкес баяндалады.Internet Expoler-ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас құру программасы іске кіріседі,ал провайдер серверімен компьютерді байланыстырады.Мұндайда 3 терезе мәліметтер енгізілуі тиіс желідегі аты-жөніңізге және пороль,оған қоса провайдер серверімен байланыстыратын олардың телефон нөмірі сеанс кезінде кез келген сәтте “болдырмау” батырмасын басу арқылы байланысты үзуге болады.

Internet Expoler терезесінің жұмыс аймағындағы 1 цифры орында ҒТР серверге кіріп отырған адамға арналған мәтін көрсетіледі.Экранда көрінбей одан тысқары тұрған мәтін бөліктерін көру үшін көлденең немесе тік жылжыту сызықтарын пайдалану керек,олар Internet Expoler терезесінің оң жақ және төменгі шеттерінде орналасады.Браузер арқылы біз кез келген уақытта басқа ҒТР-серверге ауыса аламыз.

4. 4Электрондық поштамен жұмыс істеу реті.

Компьютерлік желі көмегімен тек бір қала аумағында ғана емес,дүние жүзі деңгейінде,ақпараттарды таратуға алады.Ақпараттардың хат,есеп,құжат,баяндама,электрондық кесте және т.б.түрінде берілуі мүмкін.Хабарлар алмасудың мұндай жүйесі электрондық почта д.а.Электрондық почта бұл компьютер желісінде электронды хаттар алмасу жүйесі.Электрондық почта жағынан әдеттегі пошта қызметіне ұқсас.Сіз абонеттерге хатты олардың мекен-жайына жібересіз,ал олар кезегінде сіздің мекен-жайға жазады.Электронды поштаны әдеттегі поштамен салыстырғанда бірқатар маңызды артықшылығы бар

1.Хабарларды жіберу жылдамдығы.Егер әдеттегі поштамен жіберілген хат бірнеше күнде,аптада жетсе,электронды пошта арқылы жіберілген хат тарату бірнеше секундта немесе бірнеше сағатта жетеді.Электрондық хат тек мәтіндік хабарлардан ғана тұрмайды.Сонымен оған бірнеше файлдар салыну мүмкіндігі бар,бірақ хатты жылдам жеткізуге кедергі келтірмес үшін өте үлкен файлдарды жіберуге болмайды.Мұндай кедергілерден алдын-ала сақтану үшін кейбір пошталық Серверлерге жіберілетін хабарламалардың өлшеміне шектеулер енгізіледі.2.Электрондық хатты бірден бірнеше абонентке жіберуге болады,Мысалы,кездесуге шақыру.Пошталық қызметтің негізгі объектісі хат.

4.5Веб бетіндегі мəтінді безендіру жəне графиктерді қою.

мүмкiндiктерi бар. Бүгiнгi күндегi ең əйгiлi браузерлер: Internet Explorer , Firefox , Safari , Google Chrome жəне Opera болып табылады. HTML құжаттарды жасау үшін мəтіндік редакторларды (мысалы, қойын дəптер (блокнот)), мəтіндік процессорлар (Word) жəне визуалдық HTML редакторларын қолданады. Сіздер қарапайым блокнотта құжатты жасай алаcыздар. Арнайы стандартты ұстана отырып, HTML кодты мəтіндік файлында жазып қойып, қатқыл дискіде .txt деген кеңейтуді .html немесе .htm құжат ретінде сақтасаңыз толық құнды web бетті аласыз. HTML тіліндегі міндетті тегтер:Кез-келген HTML құжат келесі тегтердің көмегімен құралады <html></html>, <head></head>, <body></body>, <title></title>.<head></head>, <body></body>, <title></title>.Тақырыптар.HTML тіліндегі тақырыптар келесі тегтермен анықталады <h1></h1>, <h2></h2>, ... , <h6></h6>. Яғни, тақырыптың 6 дəрежесі бар. Тəжірибе ретінде кқруіңізге болады. Жоғарыдағы мысалдағы "Құжат денесі" деген жерге <h1>HTML - бұл өте оңай</h1> деп қойып, мəтіндік форматта сақтап, оны .txt деген түрінен .html түріне өзгертіңіз жəне бірден браузерде ашып көріңіз. Яғни нəтижені көре аласыз.

4.6 Гиперсілтемелер және фреймдерді құру

Келесі дəрежелерін де осылай қойып шығуға болады Гиперсілтемелер HTML тіліндегі гиперсілтемелер мына тегпен көрсетіледі: <a></a>. Мысалы жазба түрі <a href="php.chm">PHP кітабын түсіріп алу</a> Нəтижесі мынадай: PHP кітабын түсіріп алу href параметрі сілтеме берілетін құжаттың орнын көрсетеді, біздің мысалымызда сілтеме белгілі бір құжатқа сілтеме жасап тұр. php.rar құжаты осы HTML беттің тұрған директориясында, яғни екеуі бер жерде орналасқан. Абсолютті сілтемелер келесі түрде жазылады:

<a href="http://webdesign.net-soft.ru/php.chm">PHP кітабын түсіріп алу</a> Дəл манадағы сілтемемен ұқсас, тек нақты құжаттың орналасқан жерін көрсетеді.Web бетке сурет қою. HTML құжатқа сурет келесі түрде қойылады <img src="suret.jpg" width="100" height="140" alt="Менің сүйікті қалам - Алматы">. <img> тегінің параметрлерінің мəніне тоқталайық. Көріп тұрғандарыңыздай бұл дара тег. src параметрі суреттің жолын, яғни қай жерден алатынымызды көрсетеді. width жəне height парметрлері HTML құжатта суреттің ені мен биіктігін пиксель бойынша береді. alt параметрі альтернативті мəтін, яғни егер сурет браузерде ашылмаған жағдайда көрінетін мəтін. Нақтырақ айтсақ, HTML құжатқа қойған суретіміздің атауы десек болады. HTML құжаттағы фреймдер. Фрейм - бұл басқа HTML құжат орналасатын рамка. Көптеген сайттар фреймдік құрылыммен жасалады.name параметрі- фреймнің аты, src - сол фреймде ашылатын беттің жолы (орналасқан жері), ал width, height сəйкесінше рамканың ені мен биіктігі. scrolling параметрі фреймнің айналасындағы сызықтар (белдік) бар жоқтығын анықтайды, егер HTML кодта бұл параметр жоқ болса, онда фреймнің айналасындағы сызық қажет болғанда ғана көрінеді, егер ол параметр "no" деген мəнге тең болса, онда кез-келген жағдайда көрінеді.

5-сұрақ

5. Кестелер құру.

Кесте құру үшін тышқанның көмегімен Кесте объектісін екпінді етіп алу керек.Сұхбат терезесінде кесте құрудың 5 түрі бар;

1.Кестелік тәртіп-әр бағдарламадағы өріс аттарын енгізу арқылы кесте құрады.

2.Конструктор-өріс тізімдерін жазу арқылы және ол өрістің қасиетін беру арқылы кесте ққрады.

3.Кесте шебері-кестені автоматты түрде программа шебері арқылы,ондағы тізімдерден дайын өрістерді таңдап алу арқылы құрады.

4.Кесте импорты-кесте құрлымы мен мәліметтерді басқа МҚ нан алу арқылы құрылады.

5.Кестелермен байланыс-кесте базада МҚ да бар кестемен байланыс жасау арқылы құрылады.

Кесте жасау үшін”Конструкторды” пайдаланады.Конструктор екі бөліктен тұрады.Терезенің жоғарғы бөлігінде өріс атаулары,мәлімет типтері мен түсініктемелер,коментарийлер жазылады,төменгі бөлігінде өріс қасиетін сипаттау параметрлері енгізіледі.

5.2 Пішін құру

Тінтуір түймешігін бір рет басып, пішін жасау үшін пішін құралын пайдалануға болады. Бұл құралды пайдаланған кезде негізгі деректер көзіндегі барлық өрістер пішінге орналастырылады. Жаңа пішінді бірден пайдалана беруге немесе қажеттіліктеріңізге дұрыстап сай келтіру үшін, оны орналасу көрінісінде немесе құрастырушы көрінісінде өзгертуге болады.

Жаңа пішін жасау үшін пішін құралын пайдалану керек.

1 Шарлау аумағында пішіннен көрінетін деректері бар кестені немесе сұрауды басыңыз.

2 Жасау қойындысындағы Пішіндер тобынан Пішін параметрін таңдаңыз.

Access бағдарламасы пішінді жасап, оны орналасу көрінісінде көрсетеді. Орналасу көрінісінде пішін деректерді көрсеткенде, оған жоба өзгертулерін енгізуге болады.

Егер Access бағдарламасы пішінді жасауға пайдаланылған кестесімен немесе сұрауымен бірге көпке-бір қатынасы бар бір кестені тапса, Access бағдарламасы деректер кестесін қатысты кестеге немесе сұрауға негізделген пішінге қосады.

5.3 Броузер өрістерін баптау.

Internet желісінде адасып қалмау үшін шолғыш браузер деп аталатын арнайы бағдарлама қажет.Браузер-бұл веб бетінің мәліметтерін сіздің компьютеріңіздің бейне бетіне шығаруды қамтамасыз ететін,Internet қор көздерін қарауға арналған бағдарлама.Windows амалдық жүйесінің құрамына Interrnet Expoler браузері кірeді.Web жүйесімен жұмыс істеудің бірнеше тәсілі бар.Unix операциялық ортасында сервисттік қызмет көрсететін,компания жасап қойған,арнайы команда арқылы www браузерлерімен оңай байланысу жолы бар.Оны іске қосу үшін www немесе lynx сөздерін енгізу. Internet Expoler немесе Navigator іске қосылса,браузер автоматты түрде,сіз “өз”серверлерімен байланыс орната береді.Ал,егер де Internet Expoler жүйесімен жұмыс істейтін болсаңыз,онда бірден Microsoft компаниясының www сервері парағымен байласатыныңыз есіңізде болсын,оған мынадай мәлімет енгізілсе,http||www.home.microsoft.com|int| ru InternetExpoler.

5.4Алгоритм ұғымы.

Алгоритм атауы атақты араб математигі Әбу Жафар Мұхамед ибн Мұса әл-Хорезми(763-850ж)есімінің латынша Algorithmi болып жазылуынан шыққан.Әл-Хорезмидің ұсынған тәсілін жақтаушыларды алгоритидіктер деп,ал «алгоритм»ұғымын бірқатар қасиеттері бар ережелер жүйесі деп атаған.Алгоритм ұғымы тек матиматикалық есеп шешу әдісімен ғана шектелмейді.Алгоритмді реттелген амалдар жиыны,кезекпен орындалатын операциялар тізімі.Алгоритм-берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру.Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жазып шығу керек.Алгоритмді орындаушының рөлін,негізінен,адам н/e автоматтандырылған құрылғы,яғни компьютер, робот т.б. атқарады.Алгоритмді енгізу үшін оны белгілі бір заңдылықпен мәтін түрінде жазу қажет.

Алгоритм-есеп шығару тәсілі, яғни белгілі бір нәтижеге жету үшін қолданылатын амалдардың реттелген жиыны. Алгоритм атқарушы-көрсетілген тізбегін бұлжытпай орындай отырып,керекті нәтиже алуды жүзеге асыратын машина,құрылғы немесе адам бола алады.

5.5 Алгоритм қасиеттері.

1.Алгоритмнің айқын,дәл қасиеттері.Алгоритмде келтірілген барлық іс-әрекеттерді мағнасы айқын,нақты анықталған болуы керек.Онда қандай қадамдар көрсетілсе,тек солар орындалуы қажет.

2.Алгоритмнің үздіктілік қасиеті.Алгоритмнің үздік модульдерге бөлінуі,яғни үлкен алгоритмді бірнеше кішкене алгоритмдерге жіктеу мүмкін.Бұл қасиет б/ша алгоритм аралық нәтиже беретіндей бірнеше ықшам бөліктерге,ал олар одан да кіші қадамдарға бөлінеді,яғни мәселені шешу процесінің тізбегі жеке-жеке әрекеттерге жіктеледі.Алгоритмдік процестің құрлымы үзікті(дискреттік),яғни бір-бірінен бөлек командалар біріктіріліп командалар тобын құрайды. 3.Алгоритмнің нәтижелік қасиеті.Кез келген алгоритмнің нәтижесі болуы керек.Әрбір алгоритм белгілі бір бастапқы мәліметтерді пайдаланады және олар нәтиже алуға жеткізеді.Алгоритмде құрастырылған нұсқаулардың шектеулі саны орындалғаннан кейін,егер есептің шешуі болса,оның шешуін,ал шешуі болмас<шешуі жоқ>деген нәтиже беруі қажет.Мысалы,сандарды қосу алгоритмі үшін бастапқы мәліметтерге қосылғыштар мәні жатады,ал нәтижесі қосынды болады.

4.Алгоритмнің жалпылық немесе ортақтық қасиеті.Алгоритмнің бұл қасиеті,бастапқы мәліметтер мәнінің бір жиыны бір ғана нәтиже беретініне кепілдік бере алады.Егер берілген мәліметтер өзгерсе,нәтижеде өзгереді.

5.Алгоритмнің формальді орындалуы.Алгоритмнің әр командасы орындаушының нақты бір әрекетті орындауын талап етеді.Орындаушының алгоритм командаларында көрсетілген әрекеттерді дұрыс орындауы үшін командалар орындаушының білім деңгейіне сәйкес болуы қажет.

5.6Алгоритм құрылымы.

1.Сызықты немесе тізбекті алгоритм.Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады.Әрекеттердің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритм-сызықтық деп аталады. 2.Тармақталу алгоритмі.Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі.Егер ол орындалса,онда алгоритм бір тармақпен,ал орындалмаса екінші тармақпен жүзеге асырылады да,соңында екі тармақ қайта бірігеді.Мұндай алгоритмдерде шартты тексеру тармақталу командасы деп аталады.Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер,әйтпесе,онда,бітті түйінді сөздері пайдаланады.

3.Циклдік алгоритм.Көптеген алгоритмдерде белгілі бір әрекеттерді тізбегі бірнеше рет қайталанып орындалып отырады.Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып,ондағы айнымала мәннің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді.Осындай есептеу процесі бөліктерінің қайталап орындалуын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады.Циклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталану командасы құрайды.Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше,цикл басы және цикл соңы түйінді сөздер қолданылады.Қайталану саны алдын ала белгілі цикл-арифметикалық цикл деп,ал орындалу саны белгісіз цикл-қадамдық цикл деп аталады.

6 сұрақ

12 Следующая ⇒