 |
|
Діни философия формалары
АЛМАТЫ 2014
МАЗМҰНЫ
Мамандыққа қабылдау емтихандарының мақсаты мен міндеттері
Магистратураға қабылдау емтихандарының мақсаты – талапкерде профессионалды дінтану саласында,оған жеке түрде әртүрлі деңгейдегі және түрдегі міндеттерді орындайтын кәсіби міндеттерді негізгі кәсіби жауапкершілік пен білімнің қалыптасуын бағалау болып табылады.
Емтихан міндеттері:
1. Магистр дәрежесін ізденушінің теориялық және тәжірибелік дайындық дәрежесін, ғылыми білімді ЖООда және мектепте дінтану білімін ұйымдастыруында қолдана білуін бағалау.
2. Кәсіби салада типті міндеттерді шешу үрдісінде білімді біріктіре білу және қалыптастыру дәрежесін анықтау.
3. Ақпараттық және коммуникативтік мәдениет білімділік дәрежесін анықтау.
4. Жалпы мәдени ережелер және кәсіби ынталандырудың қалыптасу дәрежесін енгізу.
«Қабылдау емтихан формасы – жазбаша емтихан.
«6М020600 - Дінтану» мамандығы бойынша магистратураға түсушілерге қойылатын талаптар
Емтиханда ізденушілер жеке бастарымен зерттеудің жаңа тәсілдеріне үйрену, кәсіби функцияларды іске қосуымен байланысты міндеттер мен мақсаттарды қоя білу дәрежелерін көрсету керек. Оларды шешуде алынған ғылым әдістерін қолдануға дайын болу,адамзат пен мемлекет алдында істеген кәсіби және ғылыми іс нәтижелеріне жауап беру, демокртаиялық сенім мен гуманистикалық құндылықтар негізінде құрылған белсенді азаматтық позиция ұстану,кең кәсіби салада шығармашылығын көрсете білу,өз мамандығының қоғамдағы орнын түсіне білу,кәсіби міндеттерді орындауда жоғары ынталындыруға, іске үлкен жауапкершілікке ие болу,азаматтық және кәсіби борыш сезіміне ие болу, жаңа идеялар ойлап табу қасиетіне ие болу,өзінің мүмкіншіліктерін жоғарылату,қоғам және этикалық нормаларға әсер етпей өз саласында оптималды стратегияларды жасау,жаңа немесе аяқ асты ситуацияларда мәселерді шеше білу және істеген ісіне жауап берусекілді қасиеттерді бойына дарыта білу керек.
Емтихан тақырыбының тізімі
«Дін тарихы» пәні
Дін: анықтама, элементтері және дін құрылымы
Діннің пайда болуы және оның маңызы туралы теологиялық, философиялық, социологилық, психологиялық және т.б.тұжырымдамалары. Дін құрылымы мен элементтері. Діни таным, иман діни танымның интегративті қасиеті сипатында.Дін функциялары.
Дін негізі мен алғышарттары.Дін әлеуметтік феномен ретінде
Діннің пайда болу, өмір сүру, орындалу факторы (әлеуметтік,әлеуметтік-мәдени, антропологиялық, гносеологиялық).Оның Ресейдегі ерекшелігі.Адам тарихы санатында діннің қоғамдағы ролі.
Діни танымның алғаш формалары
Дін классификациясы әдістері.Діннің қалыптасуының тарихи тәсілнамасы.
Тотемизм, фетишизм, анимизм, магия діннің алғаш формалары ретінде. Олардың маңызы мен ерекшелігі. Әлем діннің алғаш формаларында адам сезімдерінің проекциясы мен бағалауы ретінде.
Мәдениеттер: бабалар,жер игерушілік, мал бақташылық,ақсүйектер, шамандар және т.б. Олардың сипаттары; тарихи анализ;қоғам өмірінде ролі. Қазіргі заман діні мен діннің әртүрлі формалардың қатынасы.
Көне славян діні
Ежелгі славяндардың нанымдары туралы жазбаша деректері.Ежелгі славян діні пұтқа табынушылық түрі ретінде.Оның ерекшелігі.Адамдардың ісімен және күнделікті өмірмен байланысы.Славяндік пұтқа табынушылық және христиандық.
Индуизм діни-философиялық жүйе ретінде
Индуизм ұлттық дін,әлеуметтік ұйымдастыру синтез,діни-философиялық доктриналар мен теологилық қөзқарас , өмір сүру бейнесі мен тәрбие стандарты ретінде. Индуизм тарихының ұзақтығы мен тартымдылық себептері.Діни-философиялық жұйе ретінде индуизмның негізгі компоненттерінің сипаты.
Қытай діні: конфуциандық және даосизм
Бабалар мәдениеті Қытай дінінің негізі ретінде. Олардың этикалық бағыттары. Конфуцийдің діни-философиялық ізденістері.Оның «Нақыл сөздер» кітабы. Даосизм,оның мазмұны мен негізгі жағдайы. Қытайдың діни жүйелерінің өзіне тән ерекшелігі және олардың Қытай мәдениетінде алатын орны.
Иудаизм
Иудаизмныі мазмұны мен маңызы ұлттық дін ретінде. Иудаиз дінтануын түсіндіретін каноникалық жазбалар. Иудаизм мен христиандық: тарихи байланыс, жалпы және ерекше.
Буддизм: шығу тарихы, діни танымы және мәдениеті
Буддизм ең ежелгі әлемдік дін ретінде.Оның пайда болуы мен тарихы. Буддизм көзқарастар жүйесі ретінде,оның философиялық, этикалық, әлеуметтік құрылымы. Діни таным мазмұны.Сансарлар, кармалар, нирвана ойлары. Драхма туралы ізденіс буддалық философияның біріккен идеясы. Основные идеи и принципы Махая мен Хинаяның негізгі ойлары мен қағидалары буддизмнің негізгі бағыттары ретінде.
Христиандық: шығуы, негізгі бағыттары, дін танымы және мәдениеті
Христиандықтың пайда болуы, әлемдік дін ретінде қалыптасуы.Христиандық аплоегетика мазмұны, оның христинадық дамуында трансформациясы. Христиандық ойлардың маңызы (провиденциализм, креационизм, трансценденттік и Құдайға жете алмауы, қасиеттілік,ерекше болужәне т.б.). Нагордық уағыздау ойлары мен қағидалары.Христиандықтың бөлінуі және зардаптары. Негізгі бағыттары. Ресейдегі христиандық.
Ислам: шығу тарихы, дін танымы және мәдениеті. Қасиетті кітаптар
Ислам әлемдік дін ретінде пайда болуы. Ислам идеологиясы, догматикасы, этикасы, мәдениеті.Иудо-христиандық ағымдармен байланысы және өзіне тән ерекшеліктері. Мұсылмандардың қасиетті кітаптары.Исламные негізгі бағыттары: шиизм, суннизм, суфизм. Олардың ерекшеліктері. Қазіргі әлемдік мәдениетте исламның алатын орны.Оның қоғами-саяси өмірге әсері.Ресецдегі ислам.
Дәстүрлі емес діндер
Қазіргі дәстүрлі мес діндердің пайда болуының себептері.Дәстүрлі емес діндердің әртүрлілігі: неохристиандық, сайентологиялық, сатаниндік және т.б.Олардың ізденістерінің мазмұны және олардың дәстүрлі діндер иснтитуттарымен байланысы.Дәстүрлі емес діндер және діни перспективалар.
Қазіргі әлем және қазіргі заман адамы діни және діни емес парадигаларда
Гуманизм қоғами және діни баяндамада.Олардың сөйлесу мәжбүрлігі. Возможности и примеры диалога о мире и человеке в XX – XXI ғғ. Адам және әлем туралы диалогтардың мүмкіндігі мен мысалдары.Дін бірлігі ойы, орыс және батыс философиясында адамзаттың бірлігі,философия және ғылым жайында
«Діни философия» пәні
Діни философия пәні, ерекшеліктері, негізгі ұғымдары және методтары
Философия пәні. Философияның анықтамалары. Діни тәжірибенің философиялық түсінігі. Философияның негізгі сұрақтары және оның діни –философиялық түсініктемесі. «Құдай туралы сұраныс» діни –философиялық рефлексияның пәні.
Философия методтары. Философия және ғылым. Философия және өнер. Философия және дін. Философия тархы философияны оқу методтары ретінде. Діни философия пәні, ерекшеліктері, негізгі ұғымдары және методтары
Діни философия мен теологияның, діни философия мен дін философиясының қатынасы.
Діни философия формалары
Діни философияның негізгі формалары және типтері.
Әлемнің діни - философиялық, теологиялық және ғылыми-философиялық бейнесінің байланысы: тарих және қазіргі кезең. Конфессиялық, конфессиядан тыс және синкреттік діни философияның ерекшеліктері. Діни философия және мәдениет.
Ежелгі шығыс діни философия формалары
Индо-буддистік философия ерекшелігі және мәселелері. Хинаяна философиялық мектебі – вайбхашика и саутрантика. Махаяна философиялық мектебі. Махаяна әдебиет сутралары. Триптаканың махаяналық варианты – қытайлық Да цзан цзин және тибеттік Ганджур (Кангьюр) және Данджур (Тангьюр). Кумараджива мектебі – қытайлық буддистік философия бастамасы. Сэн – чжао трактаттары. «Ғажайыптың барлығы» идеясының қалыптасуы. Бұл идеяның қытайлық философия – «субстанция және қызмет» концепциясымен үндесуі. Мадхьяма (шуньявада) философиялық мектебі. Йогачара (виджиянавада) философиялық мектебі. «Будда табиғаты» теориясы және Татхагатагарбхи ілімі. Ваджраяна. Ілімі, символы және тантралық текстер практикасы (ануттара йога тантры).
Қытай философиясы
Қытайлық мифология, ежелгі культтер және философияға дейінгі дүниетаным. Әдеби мәтіндер: Ши-цзин, Шу-цзин, И-цзин, Ли-цзинь, Чунь-цю. Конфуций мен Лао-Цзы: Ғарыш әлемдік заң, үндестік және мәңгілік жаңару ретінде. Негізгі мектептер: конфуцишылдық, даосизм, моизм, легизм (фацзя), «инъ-янъ» мектебі, есімдер (мин цзя) мектебі. Қытай философиясы және буддизм: антагонизм және синтез. Қытай философиясының конфуцишылдық, даосизм және дзен-буддизм діни формаларға ауысуы.
Антикалық философия
Ежелгі мысыр діндері және олардың қалыптасып келе жатқан философияға әсері. Милет мектебі: архэ (су, ауа, апейрон), мифологиялық интуиция. Ксенофандық «ойды» сынау және бір Құдай туралы ілім. Пифагорлықтардың діни философиясы: эзотеризм, рәсімдік, қайта туу туралы және сандар туралы ілім. Гераклиттің диалектикасы және Логос туралы ілім. Элей мектебі: Нақ шын Болмыстың бірлігі және қозғалмайтындығы. Эмпедоклдің көзқарасындағы Бірлік пен көптіктің диалектикасы. Критика Анаксагордың құдайлар туралы «топтың ойын»сынауы және Бірлік ретіндегі әлемдік Ақыл туралы ілім. Софистердің антропологиясы және көпқұдайлықты сынау.
Сократтың софистермен күресі. Платонның «Сократтың апологиясы». Жаңа мәселелерге – адам мәселесіне – философияға кіріспе. Өзін-өзі тануға бағыттау. Сократтың майевтикалық тәсілі. Сократтың мысқылы, толық білімсіздік туралы ілім. Сократтың рационализмі және этикасы. Сократтың политеизм мен антропоморфизмді сынауы. Философия тарихындағы Сократтың ролі.
Платонның идеялар туралы ілімі. Идея заттың мәні, себебі, оның шын болмысы. Идеялар әлемі және жоғарғы Игілік идеясы. Зұлымдық мәселесі. Жанның мәңгілігін дәлелдеу. Теология, әлемнің жаратылуы туралы ілім. Платондық және христиандық.
Аристотель білімнің түрлері және бірінші философияның артықшылығы туралы. Аристотель теологиясы. Құдай қозғалмайтын қозғалушы күш және өздігінен ойлайтын ақыл. Физика және космология, телеология. Психология: жан тәннің формасы ретінде, жанның бірлігі, «жалпы сезім». Этика, бақыт туралы, жақсылық және күнә туралы ілім. Философтың танымдық өмірі. Аристотелдік және христиандық.
Эпикурдің атеизмі Стоиктердің пантеизмі. Логос туралы ілім. Стоиктердің материализмі. Таным теориясы, сенсуализм. Адам еркіндігі және көрегендік. Стоиктердің данышпан идеалы. Теодицея. Пиррон және антикалық скептицизм. Атараксия (күреспеу) скептиктік өмір идеалы. Секст Эмпирик. Христиандық философияда скептиктік аргументтерді екі жақты қолдану – Августин и Лактанций.
Антикалық философияның синтезі: Плотин. Санамен түсінетін әлемнің барлығын дәлелдеу. Өзін-өзі тану. Үш болмыс туралы ілім. Микро және макрокосмос. Бірлік: апофаттық және катафаттық бейнелеу. Құдайлық Сана: эманация және тану, идеялар әлемі. Жан және материя. Плотиннің адам туралы ілімі. Жанның тәнге кіру себебі. Адамның әлемдегі ауыр жағдайы. Плотинның теодицеясы. Мистикалық экстаз. Плотиннің алғашқы ғасырлардағы христиандыққа әсері. Платондық пен плотиндықтың христиандық ілімнен өзгешелігі. Неоплатондық: Порфирий, Ямвлих, Прокл. Трансформация Неоплатондықтың пұтшылдықтағы, гностик – манихейлік культтік жүйелерге ауысуы.
Ежелгі христиандық діни философия (патристика)
Алғашқы ғасырлардағы христиандық. Христиандық философияның пайда болуы. Алғашқы апологеттер (Иустин Мученик, Татиан, Афиногор, Климент Александрийский, Тертуллиан) христиандық ашылуы және «әлемдік данышпандықтың» көрінісі. Оригеннің христиандық неоплатонизмі.
Августиннің діни – философиялық жүйесі: теоцентрлік онтология, креационизм, уақыт мәселесі, сенім мен ақылдың қатынасы , адамгершілік теодицеясы, адам еркі және бақыты, о «жер тіршілігі» және «Құдай әлемі». Скептицизмді сынау және жеңу. Августиннің гносеологиясы: сезім мен ақыл арқылы таным, иллюминизм. Құдай Шындық және Болмыс. Уақыт туралы ілімі. Әлемнің пайда болуы: экземпляризм. Адам туралы ілімі: жан мен тән, теодицея, еркіндік және тағдыр. Манихейлік және пелагиандықпен пікірталас. Августиннің этикасы. Тарих философиясы.
Православиялық философия
Византияның православиялық философиясы. Иоанн Дамаскин, Фотий.
Византиялық философиядағы мистикалық және иррационалистикалық
тенденциялар. Григорий Палама, Григорий Сананта, Николай Кавасила және
т.б.
Академиялық философия, негізгі мәселелер, принциптер, міндеттер мен идеялар. Мәскеу діни академиясы: В.Д. Кудрявцев - Платоновский, Голубинский; Қазан діни академиясы: А.И. Бровкович, В.И. Несмелов; Петербург діни академиясы: М.И. Каринский, Ф.Ф. Сидонский, В.Н. Карпов;
Киев діни академиясы: П.Д. Юркевич, С.С. Гогоцкий. Славяндық философтардың діни философиясы: соборлық түсінігі. Православиялық мәдениет идеясы. «Тұтас рух» философиясы. Оптина Пустыньямен байланыс.
Қасиетті әке дәстүріне бейімделу. Негізгі өкілдер: А.С. Хомяков, И.В.Кириевский, К.С. Аксаков, Ю.Ф. Самарин,К.К. Леонтьев. Православиялық
антропология, негізгі мәселелер, адам мәселесін түсіну спецификасы; Құдай мен Адам; Адам және Христос. Жарату мен эманация. " Барлық тұтастық"
метафизикасы, негізгі принциптер, идеялар, міндеттер, негізгі өкілдер: В.С:
Соловьев, П.В. Флоренский, С.Н. Трубецкой, С.Л. Франк, Л.П. Карсавин.
Неохристиандық: «философиялық ауысу», Батыспен кездесу. Діни философиялық академия (Бермен). «Путь» журналы. Еуразия. Христиандық
персонализм (Н.А. Бердяев) және т.б. Мистицизм: дін философиясы
(О.П. Флоренский), софиология (С. Булгаков), діни тәжірибенің
аксиомасы(И. Ильин) және басқалар.