 |
|
Онкогинекология негіздері 11 страница
Intrauterine contraception is a contraception by means of the means entered into a cavity of a uterus, they reduces activity or provides death of spermatozoa in a uterus cavity.
15.Гормональды контрацепция- құрылымы эстрогенді- гестогенді не тек қана гестогенді компонент болады және сол гормондар әйел организміне түскен соң овуляция процесінің алдын алады.
Гормональная контрацепция- состоят из эстрогенного и гестагенного или только гестогенного компонентов, гормоны, попадая в организм женщины, предотвращают процесс овуляции.
Hormonal contraception - hormones consist from estrogenny and gestagenny or only gestogenny components, getting to an organism of the woman, prevent ovulation process.
16.Мүшеқап - еркек жыныс мүшесіне киіледі, ол жұқа резинадан көбіне латекстен жасалады,эякуляциядан кейін сперма қалады.
Презерватив -Чехол из тонкой резины (чаще латекса), надеваемый на пенис, в котором остаётся сперма после эякуляции.
Condom- Chekhol from thin rubber (is more often than latex), put on a penis in which there is a sperm after an ejaculation.
17. Фемидом- Қынапқа қойылатын полиуретан не латекстен жасалған түтікше, АИВ-дан қорғайды.
Женский презерватив (Фемидом)- Вставляемая во влагалище трубка из полиуретана или латекса; защищает от ВИЧ и ЗППП
Female condom (Femid) - a tube Inserted into a vagina from polyurethane or latex; protects from HIV and STD.
18.Мойындық қалпақша-Жатыр мойнын жабатын силикон не латекстен жасалған қалпақша.
Маточный колпачок- Колпачок из латекса или силикона, прикрывающий шейку матки; более надёжен при одновременном использовании спермицидов.
Uterine cap - the сap from latex or the silicone, covering a uterus neck.
19.Түсік(жасанды түсік латын тілінен abortus )- Жүктілікті жасанды жолмен үзу.
Аборт (искусственный аборт, от лат. abortus — «выкидыш») — искусственное прерывание беременности
Abortion (artificial abortion, from armor. abortus — "abortion") — artificial interruption of pregnancy.
20. Хирургиялық стерилизация- хирургиялық араласулар болып табылады, нәтижесінде адам ұрпақ өрбіту қабілетінен айырылады.
Хирургическая стерилизация - хирургическое вмешательство, в результате которого человек лишается способности к воспроизводству потомства.
Surgical sterilization - surgical intervention as a result of which the person loses ability to posterity reproduction.
БЛОК №3
Жүктіліктің физиологиясы және патологиясы
Сабақ № 5.
1. Тақырып: Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы. Жүкті әйелді тексеру әдістері.
2 Сабақтың мақсаты: Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер туралы білімді қалыптастыру. Жүктілік диагностикасын білуді қалыптастыру.
3. Оқыту міндеттері:
1) жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістерді білу.
2) жүктілік диагностикасының принциптерін оқып үйрету.
4) қосымша зерттеу тәсілдерін оқытып үйрету.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1) Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер
2) Жүктілік диагностикасы.
3) Жүктіліктің күмәнді белгілерін атаңыз.
4) Жүктіліктің мүмкін болатын белгілерін атаңыз.
5) Жүктіліктің нақты белгілерін атаңыз.
7) Жүктіліктің екінші жартысындағы арнайы тексеру әдістерін атаңыз.
8) Акушериядағы қазіргі жаңа қосымша тексеру әдістерін атаңыз. Өту мерзімі.
9) Нәрестені антенатальды зерттеуіне баға беру.
5. Сабақ оқудың және оқытудың әдістері:
1) Бастапқы білім деңгейін тексеру (бастапқы білім бойынша тест)
2) Оқытушымен жұмыс. Таблицаларды және көрнекті құрал- жабдықтарды қолданумен теориялық материал талқыланады.
3) Кіші топтармен жұмыс (2-3 студент): ситуациялық тапсырмаларды шешу
4) Ұстазбен бірге жұмыс: түсініксіз сұрқтарды талқылау.
5) Қорытынды білім деңгейін бағалау. (қорытынды деңгей бойынша тест).
6) Аралық бақылау (тестілеу)
6. Қолданылатын әдебиеттер:
Негізгі:
Савельева Г.М. Акушерство: Учебник. / М.: Медицина, 2000. – с.30-57, 781-784.
2. Бодяжина В.И. и др., Акушерство. - М.: Медицина, 1996.
Қосымша:
1. Айламазян Э.К. Акушерство: Учебник для медицинских вузов. 4-е изд., доп./ Э.К. Айламазян. - Спб.:СпецЛит, 2003. - 528 с.
2. Е.А. Чернуха «Родовой блок». Руководство для врачей. 3-е издание переработанное, исправленное и дополненное – М., «Триада-Х», 2005. – 6-64.
7. Бақылау (тесттер, тапсырмалар)
СОӨЖ сабақ № 5.
1.Тақырып: Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы. Жүкті әйелді тексеру әдістері.
2. Сабақтың мақсаты: студенттердің өзіндік жұмыс істеген кезіндегі білімдері бойынша анамнез жинауды үйрету, объекктивті зерттеу нәтижесі, жүктілік және босану мерзімін анықтау. Акушериядағы қазіргі қосымша тексеру әдістерін қарастыру.
3. Оқыту міндеттері:
- білімді қалыптастыру :
- анамнез жинау:
- сыртқы және ішкі акушерлік тексеру;
- жүктілік және босану мерзімін анықтау;
- жүктілік пен босану жоспарын қарастыру.
4. Сабақ жүргізу түрі;
Кіші топтармен жұмыс.
1) Студенттің өзіндік жұмысы. Жүктілік патологиясы бөліміндегі жүктілер курациясы. Анамнез жинау және жүктілерді толық тексеру. Жүктілік және босану мерзімін анықтау. Сыртқы акушерлік тексеру.
2) Ұстазбен бірге жұмыс. Студенттер өзіндік жұмыс кезінде жинаған анамнездері, объективті зерттеу бойынша нәтижелерін береді. Жүктілік және босану мерзімін есептейді, ұстаздың берген мәліметтеріне сай қосымша тексеру әдістерін қолданады.
3) Алған білімдері бойынша қорытынды бақылау. (сұрақтар,тест, ситуациялық тапсырмалар).
Қорытынды білім және өзіндік жұмыстардың жеке түрлері (муляждар, фантомдар и тренажерлар, интерактивті модельдер, курстық жұмыстар; ауру тарихы, сабақ хаттамасы, әдебиеттер, рефераттар, видео- және фотоальбомдар), практикалық жұмыстарды және материалдарды жақсы игеруді жоғарылатады.
5.Тақырып бойынша тапсырмалар:
1) Ерте және кеш жүктілікті диагностикалау .
2) Босанудың болжамды мерзімін анықтау, жүктілік мерзімі (етеккір, овуляции, нәрестенің бірінші қозғалуы, әйелдр консультацисына бірінші келуі, УДЗ бойынша)
3) Іш айналымын және жатыр түбі биіктігін анықтау тәсілі.
4) Жордания формуласы бойынша нәрестенің болжам салмағын анықтау.
5) Леопольд-Левицкий тәсілінің мақсаты. Жүргізу техникасы.
6) Нәрестенің жүрек соғуының аускультациясы.
7) Қынаптық тексеру жүргізілуі және мақсаты.
8) Бимануальды қынаптық-абдоминальды зерттеудің мақсаты мен жүргізілуі.
9) Акушериядағы қазіргі заманауи қосымша тексеру әдістерін бөліп қарастыру. Тексеру мақсаты.
5. Көрнекті материал:
Лабороторлы зерттеу нәтижелері, тағайындау парағы, дайындалған презентациялар, ситуациялық тапсырмалар.
6.Қолданылтын әдебиеттер:
Негізгі:
1. Савельева Г.М. Акушерство: Учебник. / М.: Медицина, 2000. – с.30-57, 781-784.
2. Бодяжина В.И. и др., Акушерство. - М.: Медицина, 1996.
Дополнительная:
1. Айламазян Э.К. Акушерство: Учебник для медицинских вузов. 4-е изд., доп./ Э.К. Айламазян. - Спб.:СпецЛит, 2003. - 528 с.
2. Е.А. Чернуха «Родовой блок». Руководство для врачей. 3-е издание переработанное, исправленное и дополненное – М., «Триада-Х», 2005. – 6-64.
7. Бақылау (тест сұрақтары,тапсырмалар)
Сабақ №5. Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы. Жүкті әйелді тексеру әдістері.
Бастапқы білім деңгейі бойынша тест
1.Жүктілік кезінде ФСГ және ЛГ өндірілуі төмендеп, пролактин жоғарылайды
Иә
Жоқ
2. Жүктілік кезінде ОЦК алдыңғыдан 30-50 % жоғарылайды(жүктілікке дейін)
Иә
Жоқ
3. Жүктілік соңында жатыр салмағы орта есеппен 100 г болады
Иә
Жоқ
4.Жатыр көлемі ұлғаюы, түрі мен консистенциясының өзгеруі жүктіліктің белгісі
Иә
Жоқ
5. Distantia christarum – мықын сүйегінің бір-бірінен біршама алыстаған нүктелері арасындағы өлшем.
Иә
Жоқ
6. Шынайы конъюгатаны анықтау үшін сыртқы конъюгатадан 11 см алып тастаймыз
Иә
Жоқ
7. Нәресте позициясы – нәресте арқасының жатырдың оң немесе сол қабырғасына қатынасы
Иә
Жоқ
8. Сыртқы акушерлік тексеудің бірінші жүргізгендегі мақсаты – нәресте бағытын анықтау
Иә
Жоқ
9. Акушерлік 6-шы айдың соңында (24 апта) жатыр түбі кіндік тұсында орналасады.
Иә
Жоқ
10 Негеле формуласымен босану мерзімін есептеу: соңғы етеккірдің бірінші күнінен 3 айды азайтып, шыққан нәтижеге 7 күнді қосады.
Иә
Жоқ
Бастапқы білім деңгейі бойынша тест жауптары
1 - Иә
2 – Иә
3 –Жоқ
4 – Жоқ
5 – Иә
6 – Иә
7 – Иә
8- Жоқ
9 – Иә
10-Иә
БЛОК №3. Жүктілік физиологиясы мен патологиясы
Сабақ 5. Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы. Жүкті әйелді тексеру әдістері
Қорытынды білім деңгейі бойынша тест
1. Жүктіліктегі зәр шығару жолдарының өзгеруі (кеңеюі, ұзаруы) мөлшеріне байланысты:
А) эстрадиолдың
Б) тестостеронның
В) пролактиннің
Г) созылмалы гонадотропиннің
Д) прогестеронның
2. Жүктіліктегі Пискачека белгісі - бұл:
А) жатыр жұмсаруы, мойын аймағында
Б) пальпация кезінде жатыр жұмсақтығының консистенциясының өзгеруі
Г) жатырдың үлкеюі
Д) жатырдың алдыңғы қабырғасындағы айдар тәрізді өсінді
3. Жүктілік мерзімін қандай негіздерге байланысты есептейміз? Дұрыс жауапты тандаңыз:
А) соңғы етеккір уақыты бойынша, нәрестенің бірінші қимылдауы, әйелдер консультациясына бірінші келуі бойынша, объективті көрсеткіштер , УДЗ бойынша
Б) соңғы етеккір уақыты бойынша, овуляция бойынша, іш айналымы бойынша, нәрестенің бірінші қимылдауы бойынша
В) соңғы етеккір уақыты бойынша, овуляция бойынша, іш айналымы бойынша, жатыр түбі биіктігі бойынша
Г) нәрестенің жатырда орналасуы бойынша, жүрек соғуы,УДЗ бойынша.
Д) соңғы етеккір уақыты бойынша, овуляция бойынша, жүрек соғуы бойынша.
4. D.spinarum қалай өлшенеді және нешеге тең?
А) алдыңғы мықынның жоғарғы бөліктері арақашықтығы, қалыпты жағдайда 25-26 см.
Б) мықын сүйектің қырларының аралығы, 28-29 см.
В) ортан жіліктің жамбас ойысында орналасқан ұршықтардың аралығы, 29-31 см.
Г) нәресте қиғаштануы
Д) кіндік тұсында іш айналымы
5. Үшінші Леопольд тәсілі анықтайды:
А) орнығуы, позициясы мен түрін
Б) нәресте бөлігін,оның кіші жамбас қуысына қатынасын
В) нәресте мүшесінің жатуы және оған қатынасы
Г) жатыр тонусы, босану әрекетінің ырғақтылығын
Д) жатыр деңгейін, оның түбінде нәрестенің қай бөлігі орналасқанын
6. Нәрестенің басымен орнығуы, II позиция. Жүрек тондарына аускультация нүктелеріне анықтаңыз
А) оң жағы кіндіктен төмен
Б) сол жағы кіндіктен төмен
В) оң жағы кіндіктен төмен
Г) сол жағы кіндіктен төмен
Д) оң жақ кіндік тұсында
7. Дене пішімі дұрыс әйелдерде ромбтың пішіні:
А) геометриялық дұрыс ромб
Б) үшбұрыш
В) дұрыс емес төртбұрыш
Г) төртбұрыш, вертикальды бағыттағы
Д) төртбұрыш, горизонтальды бағыттағы
8. Жатыр түбі биіктігі семсертәрізді өсінді және қабырға доғасы деңгейінде қай мерзімге сәйкес келеді:
А) 24 апта
Б) 28 апта
В) 32 апта
Г) 38 апта
Д) 40 апта
9. Соңғы етеккірдің бірінші күні 10 қаңтар болғандағы,босану мерзімін анықтаңыз:
А) 03.07
Б) 17.11
В) 17.10
Г) 10.11
Д) 07.11
10. Жордания формуласы бойынша болжамды ұрық салмағын анықтау:
А) ІА+ЖТБ
Б) ІА+ЖТБ/4
В) ІА*ЖТБ /4
Г) ІА*ЖТБ *4
Д) ІА*ЖТБ
БЛОК №3. Жүктілік физиологиясы мен патологиясы
Сабақ 5. Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы.Жүкті әйелді тексеру әдістері
Қорытынды білім деңгейі бойынша тест жауаптары
1. Д
2 В
3. А
4 А
5 Б
6 А
7 А
8 Г
9 Б
10 Д
Глоссарий
Сабақ 5. Жүктілік физиологиясы. Жүктілік кезіндегі әйел ағзасындағы өзгерістер. Жүктілік диагностикасы.Жүкті әйелді тексеру әдістері
1. Ұрықтану –еркектің (сперматозоид) және әйелдің (аналық жыныс жасушасы) жетілген жыныс клеткаларының қосылу құбылысы.
Оплодотворение –процесс слияния зрелых мужской (сперматозоиды) и женской (яйцоклетка) половых клеток.
Fertilization –process of merge mature man’s (spermatozoa) and female (ovum) of sexual cages.
2. Қағанақ суы – нәрестенің алғашқы өмір сүру ортасы. Ол өсіп дамуына күш пен қуат беріп отырады. Қағанақ суы – бұл табиғи тірі орта, осының арқасында нәрестеде өмірлік маңызы бар организм қызметтері жұмыс істей бастайды.
Околоплодные воды-первая среда обитания малыша. Они дают ему силы для роста и развития. Околоплодные воды — это живая среда, благодаря пребыванию в которой у ребенка начинают работать многие жизненно важные функции.
Аmniotic fluid are the first habitat of kid. They give to him forces for a height and development. Аmniotic fluid are a living environment, due to a stay in that for a child many vitally important functions begin to work.
3. Трофобласт- бластоциста қабырғасын түзетін шеткері орналасқан ұсақ бластомерлер. Имплантация кезінде ол 2 қабаттан түрады: ішкі жасушалы (цитотрофобласт) және сыртқы синцитий (синцитиотрофобласт).
Трофобласт - периферически расположенные мелкие бластомеры, которые образуют стенку бластоцисты. В момент имплантации он состоит из двух слоев: внутренний клеточный (цитотрофобласт (cytotrophoblast)) и наружный синцитиальный (синцитиотрофобласт (plasmoditrophoblast)).
Тrophoblast - peripheral located small blastomer which blastotsist form a wall. At the time of implantation it consists of two layers: internal cellular (cytotrophoblast) and external sintsitialny (plasmoditrophoblast).
4. Эмбрионның имплантациясы(лат. implantatio іш — ішке, plantare, plantatio — жабысу, жабыстыру, ауыстырып салу, қондыру) —іштегі ұрықтың жатыр кабырғасына жабысуы
Имплантация эмбриона - процесс внедрения оплодотворённой яйцеклетки или эмбриона в слизистую оболочку матки.
Implantation of the embryo - the process of introducing a fertilized egg or embryo in the uterine lining.
5. Триместр – жүктіліктің 3 айдан тұратын 1/3 мерзімін құрайды. 1-триместр ерте фетальды кезең деп аталып, 12 аптаға созылады. 2-триместр орта фетальды кезең - 13-аптадан 27аптаға дейін, 3-триместр нәрестелік кезең, ол 28-аптадан туғанға дейінгі уақытты қамтиды.
Триместр - 1/3 беременности женщины, составляет период из трех месяцев. 1 триместр называется ранни м фетальным и длиться до 12-ти недель, 2 триместр – средне-фетальный продолжается от 13-ти до 27-ми недель, 3 триместр – плодовый начиная с 28-ой недели и до конца срока беременности.
The trimester -1/3 pregnancies of the woman, makes the period from three months. 1 trimester is called early fetalny and to last about 12 weeks, the 2nd trimester – average фетальный proceeds from 13 to 27 weeks, the 3rd trimester – fruit since 28th week and until the end of pregnancy term.
6. Ұрық жолдасы- жүктілік кезінде ғана пайда болатын ең маңызды және бірегей ағза. Қажетті қоректі заттармен қамтамасыз ете отырып, ол екі ағзаны – ана мен ұрықты байланыстырады.
Плацента— это важнейший и абсолютно уникальный орган, существующий только во время беременности. Она связывает между собой два организма — матери и плода, обеспечивая его необходимыми питательными веществами.
A placenta is a major and absolutely unique organ existing only during pregnancy. She links inter se two organisms - mother and fruit, providing his necessary nutritives.
7. Перинаталды кезең –ұрықтың антенатальды дамуының 28 аптасынан басталып, жаңа туылған сәби өмірінің 7ші күніне дейінгі аралық.
Перинатальный период – развитие плода с 28 недели беременности, роды и последующие 7 дней после родов.
The perinatal period– fruit development since 28 weeks of pregnancy, childbirth and the next 7 days after the delivery.
8.Ерте неонатальды кезең – кіндік кескеннен баланың 7 күндік жасына дейінгі кезең.
Ранний неонатальный период – с момента рождения по 7-е сутки жизни.
Early neonatal period - from the moment of birth on the 7th day of life.
9.Соңғы неонатальды кезең - өмірдің 8-ші күннен 28 күніне дейінгі мерзім.
Поздний неонатальный период – с 8-го дня по 28 день жизни.
Late neonatal period - from day 8 to day 28 of life.
10. Акушерлік жүктілік мерзімі – дәрігердің соңғы менструалды циклдің алғашқы күнінен бастап есептеген жүктілік мерзімі.
Акушерский срок беременности — срок беременности который вычисляют врачи по первому дню последнего менструального цикла;
Obstetric term of pregnancy — pregnancy term which is calculated by doctors on the first day of the last menstrual cycle;
11. Акушерлік тексеру – жүкті әйелдерді, туу мерзіміндегі және босанған әйелдерді тексеру; жалпы қабылданған клиникалық, соның ішінде зертханалық және арнайы тексеру әдістері арқылы жүктілік ағымын, туу кезеңін және туғаннан кейінгі жағдайын бақылауға алу.
Акушерское обследование - обследование беременных, рожениц и родильниц; проводится с помощью общепринятых клинических, в т.ч. лабораторных, и специальных методов исследования с целью контроля за течением беременности, родов и послеродового периода. Obstetric inspection - inspection of pregnant women, women in labor and women in childbirth; it is carried out by means of standard clinical, including laboratory, and special methods of research for the purpose of control of the course of pregnancy, childbirth and the postnatal period.
12. Пельвиометрия— жамбас көлемін өлшеу. Әдетте туу кезінде нәрестенің жамбас сүйектері арқылы өте алуын анықтау үшін жүргізіледі.
Пельвиометрия— измерение размеров таза. Чаще всего проводится с целью определения способности свободного прохождения плода через кости таза при родах.
Pelviometry— measurement of the sizes of a basin. It is most often carried out for the purpose of determination of ability of free passing of a fruit through basin bones at childbirth.
13. Леопольд-Левицкий әдісі. Нәрестенің жатырда орналасуын Леопольд-Левицкийдің сыртқы акушерлік тексеруінің төрт әдісін қолданады.
Приемы Леопольда-Левицкого. Для определения расположения плода в матке используют четыре приема наружного акушерского исследования по Леопольду—Левицкому.
Leopold-Levitsky's receptions. For definition of an arrangement of a fruit in a uterus use four receptions of external obstetric research on Leopold — to Levitsky.
14. Лактация (лат. lactare - сүт болу, емізу), сүттену - ''сүт'' безінде сүттің түзілу, жиналу және оның мезгіл-мезгіл бөліну процесі. Сүттену кезеңі деп желінде сүт түзіліп және осы процесс тоқтағанға дейінгі аралықты атайды.
Лактация - образование молока в молочных железах и периодическое его выведение. Начинается у женщин после родов под действием гормонов, если молоко не выводится из железы, лактация прекращается.
Lactationdescribes the secretion of milk from the mammary glands and the period of time that a mother lactates to feed her young. The process occurs in all female mammals, although it predates mammals.
15. Амниоцентез — инвазивті әдіс, қағанақты немесе амниоредукцияны зерттеу үшін және амниондық қуысқа дәрілік заттарды енгізу үшін амниондық қабыққа пункция жасау. Амниоцентезді бірінші, екінші және үшінші үшайлықта орындауға болады.
Амниоцентез - инвазивная процедура, заключающаяся в пункции амниотической оболочки с целью получения околоплодных вод для последующего лабораторного исследования, амниоредукции или введения в амниотическую полость лекарственных средств. Амниоцентез можно выполнять в первом, втором и третьем триместрах беременности (оптимально — в 16-20 недель беременности).
Amniotsentez - the invasive procedure consisting in a puncture of an amniotic cover for the purpose of receiving okoloplodny waters for the subsequent laboratory research, an amnioreduktion or introduction in an amniotic cavity of medicines. Amniotsentez it is possible to carry out in the first, second and third trimesters of pregnancy (it is optimum — in 16-20 weeks of pregnancy).
16. Гестациялық доминанта – үлкен ми қыртысындағы жергілікті қозу ошағы.