Реакции IVтипа (опосредованные Т-лимфацитами) 11 страница

11Тақырып.Аралық бақылау Генетика. Экология. Микрофлора. Антибиотиктер. Дезинфекция. Стерилизация.

Мақсаты:Микроорганизмдер генетикасы мен экологиясынан алған меңгерулерін бақылау;адам ағзасындағы микрофлораның өзгерісиері мен олардың бұзылыстары (дисбактериоз); диагностика принциптері,емдеу және алдын алу,антибиотиктер, стерилизация және дезинфекция.

Оқытудың міндеттері:

- микроорганизмдердің генетикасының негiздерiне арналған материалды меңгеруiнiң деңгейiн анықтау;

- генетикалық зерттеу тәсiліне арналған материалдың меңгеруiн анықтау ;

- микроорганизмдардың экологиясы бойынша материалдың меңгеруiнiң деңгейiн ,биоценозға қарым-қатынасын анықтау;

- санитарлық микробиологиясының негiздерiне арналған материалын меңгеруiн және жан-жақты дәрiгердiң жұмысында және оның аясында қолдануын анықтау ;

- адам денесiнің микрофлораға, дисбактериоз, диагностика әдiстерi бойымен материалдың меңгеруiнiң деңгейiн анықтау және түзету;

- антибиотиктерге, жiктеуге,әрекет механизмі, орнықтылықтың дамуы тетiктерi мен материалдың меңгеруiнiң деңгейiн анықтау;

- антибиотикограмманың жүргiзуi бойымен материалдың меңгеру деңгейiн, жан-жақты дәрiгердiң қызметiнде түсiндiру, қолданылу аясын бiлуді анықтау;

- зарарсыздандырудың негiздерiне арналған материалдың меңгеруiнiң деңгейiн ; әдiстерi және олардың жүргізілуі ; жан-жақты дәрiгердiң қызметiнде мағынасын анықтау;

Оқыту әдiстер және сабақ беру:Ауысша сұрау( партфолио қорғау)

Әдебиеттер:

Негізгі:

1.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3.Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4.Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.:Медицина, 2002. - 352 с.

6.Компьютерная программа "Диаморф" - "Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Қосымша:

1.Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство клабораторным занятиямпо медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2.Н.Красилыников А II. Справочник по антисептике. - Минск. - Выс шк.- 1995. - 367с.

3.Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. "РИЦ МДК". - 2000. – 487с.

4.Воробьев А.А. "Микробиология, иммунология". - М.: МИА, 2002.

5.Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарнаямикробиология. - М.: Издательский центр "Академия" – 2003. – 464 с.

6.Аравийский Р.А., Горшкова Г.И. Практикум по медицинской микологии. - С-Пб. - 1995. - 50 с.

7.Всант P., Мосс У., Уивер Р. Определитель нетривиальных патогенных грамотрицательных бактерий (аэробных и факультативно-анаэробных). - М.: Мир, 1999. – 791 с.

8.Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П.Венцелла. - М.:Медицина, 1990.- 656 с.

9.Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир, 2001. - 470 с.

10.МаянскийА.Н.Микробиология дляврачей. - Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 с.

11.Котова А.Л. Клиническая микробиология: Методические указания.-Алматы, 2004.- 162с.

12.Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. – 1994.– 224 с.

13.Определитель бактерий Берджи /Под ред Д.Хоулта, Н.Крига, П.Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - в 2 томах.

14.Вопросы общей вирусологии, под ред. Кисилева И.О. Санкт- Петербург, 2007, 375 с.

15.Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб. О.К.Поздеев; под ред. В.И.Покровского.-2-е изд.испр.-М.:ГЭОТАР-МЕД,2004.-768 с

Қазақ тілінде:

негізгі:

1. Медициналық микробиология , Алматы,2011,683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұлы К.К редакциялаумен.

2. Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова және т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқу- әдістемелік құрал) Алматы,2007, 131б.

3. Б.А. Рамазанова, К.К Құдайбергенұлы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқу-құралы) Алматы 2007,111 б .

4. Б.А.Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқу - әдістемелік құрал). Алматы,2007, 126 б.

5. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқу- құралы). Алматы, 2007, 95 б.

6. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова және т.б. Микробтарға қарсы қолданылатын препараттар (оқу- құралы) Алматы, 2007.,47 б.

7. Микробиология және вирусология (жалпы бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2005. – 208 б.

8. «Микроорганизмдердің морфологиясы» оқу құралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология және вирусология (жеке бөлімі): Оқу құралы /Ү.Т.Арықпаева, К.Х.Алмағамбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдүйсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық және фармацевтикалық мамандық бойынша жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы) - Астана, 2006. – 199 б.

Қосымша:

1. Жалпы микробиологиядан лабораториялық сабақтар бойынша оқу-әдістемелік құрал (А.Л. Котованың ред.). – Алматы, 1997.

Ағылшын тілінде:

Қосымша:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims,Peter L Chiodini “Medical Microbiology”,4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”,7^th,WILEY,2010,p.846

3. Patric R Muray,Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”,5^th Edithion, 2008,p.962

4. Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing , Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”,3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5. Geo F Brooks,Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse,24^th Edithion, JAWETZ,MELNICK&ADELBERG^S

6. Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7. Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8. Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

Негізгі:

1.Robert M Diamond “Designing Assessing Courses and Curricula”, 3^th Edithion,Jossey-Bass,2008,p.487

2.Patric Leonardi “Microbiology Study Guide: Key Review Questions and Answers”, Silver Educational Publishig,2005,p.78

3.N.Cary Engelberg,Victor DiRita,Terence S Dermondy, “Mechanisms of Microbial Disease” , 4^th Edithion,Lippincton Williams&Wilkins,2007,p.762

4.William F Strohl, Harriet Rouse, Bruce D Fisher, “Microbiology”, Lippincton^s,2001,p.516

5.Jawetz, Melnic & Adelberg. Medical microbiology. Singapore. 2004.

6.Arora D.R. Text book of microbiology. CB. 2001.

7.William A. Stradit, Harriet Rouse, Bruce D. Fisher. Microbiology. 2001, Lippencott, Williams and Wilkins

8.Black Jacquelyn G. Microbiology. Principles & Applications, 1996 by Prentice-Hall, New Jersey

9.Medical microbiology. An introduction to Infectious Diseases. Ed. by Ryan Kenneth J. Appleton and Lange. Stamford, Connecticut, 1998.

10.Toni Hart, Paul Shears. Atlas de Roche de Microbiologie. - Paris., 1997.- 314р.

Бақылау (сұрақтар,тест және т.б):

Сұрақтар:

№ 8,9,10 сабақтың сұрақтары және № 6-8 СОӨЖ

Қосымша сұрақтар:

Білу керек:

1. Бактериялар мен вирустардың тұқымқуалаушылығы деген не?

2. Бактериялар мен вирустардың өзгергіштігі дегеніміз не?

3. Бактериялар мен вирустардағы гентикалық аппараттың маңызы.Тәжірибелік және теориялық білім.

4. Бактериялардағы генотип және фенотип дегеніміз не?

5. Плазмида дегеніміз не?Түрлері, олардың бактериялардағы патогенді белгілері мен дәріге тұрақтылығындағы маңызы?

6. Плазмидалар,түрлері, мінездемесі.

7. Бактериялардағы мутациялар. Мутация түрлеріне анықтама олардың маңызы.

8. Модификация. Микроорганизмдер табиғатындағы маңызы мен мәні.

9. Рекомбинация туралы түсінік. Түрлері. Микробиология мен медицинадағы практикалық маңызы.

10. Бактерия трансформациясы және оның мәні .

11. Бактерия трансдукциясы , және оның мәні

12.Бактериялардағы коньюгация,оның сатылары, маңызы. F+ жыныстық факторы

13. Трансформация тәжірибесі. Тәжірибе жүргізу. Механизмі. Маңызы.

14 Трансдукция тәжірибесі. Тәжірибе жүргізу. Механизмі. Маңызы.

15. Конъюгация тәжірибесі. Тәжірибе жүргізу. Механизмі. Маңызы.

16. Микробиология мен медицинадағы бактериялар мен вирустардың генетикасының теориялық және практикалық мағынасы

17. Гендік инженерияның мақсаты мен мағынасы.Микробиология, вирусология,биотехнологиядағы гендік инженерияның қолданылуы мен маңызы?

18.Су микрофлорасы.Санитарлық –бактериологиялық талдау әдістері.Санитарлық –көрсеткіштік микробтар су микрофлорасының тазалығын көрсететін санитарлық көрсеткіштер.

19.Судың Коли-титрі мен коли-индексі , медицинадағы маңызы.

20.Ауа микрофлорасы,санитарлық-бактериологиялық талдау әдістері. Санитарлық микроорганизмдер және көрсеткіштер. Медицинадағы маңызы.

21.Топырақ микрофлорасы.Санитарлық-бактериологиялық талдау әдістері. Санитарлық микроорганизмдер және көрсеткіштер. Медицинадағы маңызы.

22 Сыртқы ортаның объектiлерiнің жұқпаның беруiнiң факторларындағы мәні.

23.Сыртқы ортаны микробиологиялық бағалау белгiлерi

24.Микробтардың табиғатта таралуы және заттар айналымдағы маңызы.

25.Санитарлық - көрсеткiшті микробтар туралы ұғым. Ауа, су, топырақтың санитарлық-көрсеткіштік микробтары?

26.Адам ағзасының қалыпты микрофлорасы және оның физиологиялық рөлі.

27.Дисбактериоз. Сатылары.Туғызу факторлары,алдын-алу және емдеу жолдары?

28.Дисбактериоз. Фазалары.

29.Дисбактериозды туғызушы факторлар, алдын-алу мен емі.

30. Дисбактериоздың лабораториялық диагностикасы. Алынған нәтижелердi түсiндiру.

31. Микроорганизмдерге биологиялық факторлардың әсері, микробтық антагонизм, бактериоциногения,оларды зерттеу әдістері.

32..Микробтардағы антагонизмді анықтау әдістері мен биологиядық маңызы,түрлері

33. Бактериоциндер - түр iшiндегi антагонизмының факторлары

34. Стерилизации.Жүргізу құралдары мен әдістері.

35. Дезинфекция. Жүргізу құралдары мен әдістері.

36.стерилизация мен дезинфекциядағы бақылау әдістері

37.микроорганизмдерге физикалық факторлардың әсері.Жоғарғы және төменгі температура, атмосфералық және осмостық қысым мен радиацияның әсері.

38. Жылулық зарасыздандырудың әдiстерiн сипаттама. Зарасыздандырудың "салқын" әдiстері.

39. Автоклав, құрғақ қоламта пештердің әрекет ету қағидаты.

40.Микроорганизмдерге Дезинфекцияланатын заттардың әсері.Стерилизацияға қойылатын талап пен әдістері.

41.Стерилизацияның дезинфекциядан айырмашылығы.

42. Медициналық инструменттерге, киімдерге және басқа да заттарға қолданылатын деконтаминация әдістері

43.Қашан және қайда профилактикалық,күнделікті және қорытынды дезинфекция жасалады?

44. Қорытынды, яғни соңғы дезинфекция жасау реті

45. Микроорганизмдерге температураның әсері.Температураға қатысты микробтардың жіктелуі

46.Микрорганизмдерге дезинфекциялық заттардың әсері

47. Аурухана аралық жұқпалардың профилактикасында зарасыздандырудың мiндетi

48. Дезинфекция түрлері.

49. Түр және биоценозда микроорганизмдардың қарым-қатынастары.

50.Транзитті және резидентті микрофлора туралы түсінік.

51.Биоценоз, биотоп, экожүйе туралы түсінік.

52. Жатыр микрофлорасы.

53. ішек микрофлорасы

54. Ауыз қуысы микроффлорасы.

55. Жоғары тыныс жолының микрофлорасы

56. Асептика және антисептика туралы түсінік.

57.Антибиотиктердің негізгі топтары,олардың антимикробтық спектрі, әсер ету механизмі?

58. Бактериялардың дәріге тұрақтылығының негізгі себебі

59.Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығының сандақ және сапалық әдісін анықтау.

60.Қанда,зәрде, адам тініндегі антибиотиктерді анықтау әдістері

61. Рацоналды антибиотикотерапия мен микроб туғызатын ауруларды спецификалық профилактика әдістері

62. Антибиотикке сезімталдықты ,тұрақтылықты оқытудың микробиологиялық негізі

63. Антибиотиктердің антимикробтық спектрі, анықтау әдістері

64. Антибиотиктерге қойылатын негізгі талаптар

65. Антибиотиктерді алу.

66. Антибиотиктердің активтілігі.

67. Антибиотиктердің практикалық қолданылуы, химиотерапия туралы түсінік.

68. Рационалды антибиотикотерапияның принциптері.

69. Антибиотикотерапияның жеткіліксіздігі, асқынуы, сәтсіздігі.

70. Антибиотиктердің антимикробтық активтілігінің бірлігі,анықтау әдістері

71. Химиотерапевтік препараттарды анықтау әдісі, антимикробтың әрекет механизмі.

72. Антибиотиктер. Ашылу тарихы. Антибиотиктердің продуценттері.

Сабақтың болжамды жоспары:

№ р/н	Сабақтың этабы	Сабақ этабының мазмұны	Оқу әдісі (оқытушының таңдауы бойынша )	Бақылау әдістері (оқытушының таңдауы бойынша )	Берілген уақыт, этап / мин
	Кіріспе	Сәлемдесу, белгілеу, тақырыпты, мақсаты мен міндеттерін айту, компетенцияларға тоқталу, мотивациялық сипаттама	-	-	10 мин.
	Ақырғы білім деңгейлерін бақылау	Тақырып бойынша ақырғы және ағымды білім деңгейлерін анықтау	-	Тестілеу Ауызша	5 мин. 25 мин.
	Серпіндіру	-	Интерактивті	-	5 мин.
	Үзіліс	-	-	-	5 мин.
	Негізгі этап	Аяқталмаған фагоцитоз жағындысын микроскопия лау. Алынған нәтиже бойынша бағалау. Зерттеу материалын Петри табақшасына себу. Менингококты инфекцияның диагностикалық алгоритмін салу.	Пассивті (түсіндіру, демонстрация, бақылау). Белсенді (Тәжірибелік жұмыстарды орындау және талқылау, хаттамаларды, жұмыс дәптерін толтыру,мультимедиялық мәліметтер базасымен, компьютерлік моделдермен және бағдарламалармен жұмыс жасау.) Интерактивті (ситуациялық есептер, кроссвордтар шығару, кішігірім топтарда жұмыс жасау, блиц-сауал, ролдік ойындар, оймен штурм, критикалық ойлау, мини-зерттеулер)	Жұмыс дәптерлерін тексеру	30 мин.
6.	Сабақты қортындылау. Жеткен жетістіктерді талқылау және қойылған міндеттерді, үйренген компетенцияларды шешу. Бағаларын айту және жорналға қою	Бағалау парағын толтыру	Пассивті	-	5 мин
7.	Үй тапсырмасына комментарии келесі сабақ тақырыбы бойынша	-	Пассивті	-	5 мин

12-тақырып.Опсондыфагоцитарлы индексті анықтау. Комплимент және лизоцим реакцияларын қою. Агглютинация реакциясын қою,преципитация реакциялары,лизис реакцилары,бактериолиз, комплимент байланыстырушы реакциялар, бейтараптау реакциялары.

Мақсаты:

студенттерде жұқпалы аурулар, иммунодиагностика негізі бойынша; серологиялық реакцияларда иммунокомплекстің түзілу механизмі; бейспецификалық қорғаныс факторы - фагоцитоз бойынша; иммунодиагностика әдістері бойынша негізгі құзіреттілікті қалыптастыру (комплемент және лизоцим титрлеу реакциялары, агглютинация, преципитация,лизис, бактериолиз, КБР, бейтараптау) және олардың қорытындысының интерпретациясы.

. Оқытудың міндеттері:

-антиген және антидене туралы түсінік қалыптастыру;

-фагоцитоз туралы түсінік қалыптастыру, интенсивті көрсеткіштері;

- жұқпалы аурулардың иммунодиагнстика негіздері жайлы түсінік қалыптастыру;

- иммунодиагностика әдістері ұстанымдарына сипаттама беру және түсінік қалыптастыру (АР, ПР, комплемент және лизоцим титрлеу р-ы, лизис, бактеиолиз, КБР, БР)

-механизмді зерттеу, әртүрлі иммунологиялық реакцияларды қою әдістері және ерекшеліктері;

- алынған қорытынды бойынша студенттерді интерпретациялап үйрету

Оқытудың соңғы нәтижелері:

Студенттердің білімін қалыптастыру:

-.Жұқпалы аурулардың иммунодиагностикасының негіздері

-фагоцитоз туралы , интенсивті көрсеткіштері,олардың мәндері

- вирусты антигендердің идентификация мен индикациясының ерекшеліктері

- реакцияда иммунды кешеннің түзілу механизмы

- жұқпалы ауруларда серологиялық диагностиканың әдістері(АР, ПР,комплемент және лизоцим титрлеу реакциялары, лизис, бактеиолиз, КБР, БР).

Тәжірибелік дағдыларға қалыптастыру:

- серологиялық реакцияларды қою;

- фагоцитарлық сан және фагоцитарлық индексті санау ;

- алынған қорытындының интерпретациялары

Тақырыптың негізгі сұрақтары.

- антиген және антидене туралы түсінік, олардың химиялық табиғаты,өзгешелігі

-фагоцитоз, стадиялары, интенсивті көрсеткіштері, олардың мағынасы

-серологиялық рекциялар, түрлері, медицинадағы маңызы

-агглютинация реакциясы, қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-преципитация рекциясы, қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-бактериолиз және лизис реакциялары, қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-комплемент және лизоцим титрлеу реакциялары, қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-комплемент байланыстырушы реакция, механизмі, реакцияға қатысушы жүйелер,әр жүйенің қоспасы, қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-комплемент, оның компоненттері, иммунологиялық реакцияларға қатысуы,классикалық және альтернативті жол арқылы комплементтің активтенуі

-КБР қою схемасы қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-бейтарапту реакцилары қоспасы, механизмі, әртүрлілігі, қою әдістері,практикалық қолданулары, тұрақтылығы , кемшіліктері.

-гемагглютинация реакциялары, түрлері, мазмұны, қоспасы, практикалық қолданулары.

- жетілмеген антиденелердің пайда болуы үшін Кумбс реакциясы

Білім беру және оқыту әдістері: (кішігірім топтар, сабақ барысында жұмыс, кейс-стадиялар, пікірталастар, ситуациялық есептер, презентациялар және т.б.)

Пассивті әдіс - түсіндіру.

Белсенді әдіс – тәжірибелік жұмысты орындау және талқылау, зерттеу хаттамасын толтыру; мультимедиялық мәліметтер базасым, компьютерлік моделдержәне бағдарламалармен жұмыс жасау.

Интерактивті - кішігірім топтарда жұмыс жасау.