 |
|
Тапшысымен тасымалдау есебі 12 страница
Берілетін несиенің шамасы, тек өндірісті жүргізу үшін қара-жаттың жетіспейтіндігін ғана анықтамайды, сонымен қатар алдын-да алынған несие үшін төлемдерді және несиені қайтару әрекет-терінің басталу уақыттары, яғни басқа сөзбен айтқанда, бір шама уақыт несиенің (несие үшін төлеу) өзіне–өзі қызмет етуі және басқа да жағдайларды анықтайтынын атап өтейік.
Модельдің қосалқы бағаларына талдау жүргізейік (5.12-кесте). «Өнімді өткізуден түскен түсім» шектеуі бойынша нөлге тең емес баға (1,6507), ал «Өндірістегі шығын» шектеуі бойынша қосалқы баға (–1,9648) тең.
Бірінші қосалқы бағадан мынаны байқаймыз: өнімді өткізуден түскен түсімді 100 мың теңгеге өсірсек, артық өтімділік көбейеді 165,07 мың теңгеге, ал өндіріс шығыны 100 мың теңгеге көбейсе, ол артық өтімділікті кемітеді 196,5 мың теңгеге. Ақша қаражаттары ағымы (28–39 шектеулер) бойынша кәсіпорынның бос ақша қаражаттары шамасына әкелген кіріс («–») және шығыс («+») қаражаттар бірлігінің әсерін анықтаймыз. Объективті шындыққа жақын бағалар қаңтар, мамыр айларында бірдей және (–3,2987) тең. Осыдан мынадай қорытынды шығарамыз: осы айларға дейінгі ақша ағымының кіріс бөлігін ақша қаражатының займы арқылы 100 мың теңгеге көбейтсек, онда артық өтімділікті 330 мың теңгеге көбейтеміз. Несиені өтеген сайын маусым және шілде айларында бос, еркін қаражаттар ағымының (100 мың теңге) бірлігіне өсу қарқыны кемиді (–2,1094 және –1,4113 мың теңгеге сәйкес айларда) және несиені толық өтегеннен кейін мына қатынасқа 1:1 жетеді. Осындай қарқын «Несие бойынша қарыздар» шектеуі бойынша да байқалады.
5.11-кесте. Есептің компьютерде алынған нәтижесі
| Целевая ячейка (Максимум) | ||||||
| Ячейка | Имя | Исход. значение | Результат | |||
| $BZ$57 | ЦФ | 58,7187675 | ||||
| Изменяемые ячейки | ||||||
| Ячейка | Имя | Исход.зн. | Результат | |||
| $C$3 | ОР x1 | |||||
| $D$3 | ОР x2 | 2,954E-16 | ||||
| $E$3 | ОР x3 | -1,657E-16 | ||||
| $F$3 | ОР x4 | 2,4586E-13 | ||||
| $G$3 | ОР x5 | 3,0034375 | ||||
| $H$3 | ОР x6 | |||||
| $I$3 | ОР x7 | |||||
| $J$3 | ОР x8 | |||||
| $K$3 | ОР x9 | |||||
| $L$3 | ОР x10 | 4,3052E-15 | ||||
| $M$3 | ОР x11 | |||||
| $N$3 | ОР x12 | |||||
| $O$3 | ОР x13 | |||||
| $P$3 | ОР x14 | |||||
| $Q$3 | ОР x15 | |||||
| $R$3 | ОР x16 | |||||
| $S$3 | ОР x17 | |||||
| $T$3 | ОР x18 | 1,07979944 | ||||
| $U$3 | ОР x19 | 1,62921826 | ||||
| $V$3 | ОР x20 | 0,2944198 | ||||
| $W$3 | ОР x21 | 1,2681E-14 | ||||
| $X$3 | ОР x22 | |||||
| $Y$3 | ОР x23 | |||||
| $Z$3 | ОР x24 | 7,5834E-14 | ||||
| $AA$3 | ОР x25 | |||||
| $AB$3 | ОР x26 | |||||
| $AC$3 | ОР x27 | |||||
| $AD$3 | ОР x28 | 2,5477E-13 | ||||
| $AE$3 | ОР x29 | 3,0034375 | ||||
| $AF$3 | ОР x30 | 1,92363806 | ||||
| $AG$3 | ОР x31 | 0,2944198 | ||||
| $AH$3 | ОР x32 | 8,421E-14 | ||||
| $AI$3 | ОР x33 | 7,1529E-14 | ||||
| $AJ$3 | ОР x34 | 7,5834E-14 | ||||
| $AK$3 | ОР x35 | 7,5834E-14 | ||||
| $AL$3 | ОР x36 | |||||
| $AM$3 | ОР x37 | -3,6976E-15 | ||||
| $AN$3 | ОР x38 | 9,633E-17 | ||||
| $AO$3 | ОР x39 | 2,6835E-16 | ||||
| $AP$3 | ОР x40 | 4,4409E-16 | ||||
| $AQ$3 | ОР x41 | 1,0812375 | ||||
| $AR$3 | ОР x42 | 0,63480056 | ||||
| $AS$3 | ОР x43 | 0,08538174 | ||||
| $AT$3 | ОР x44 | |||||
| $AU$3 | ОР x45 | |||||
| $AV$3 | ОР x46 | |||||
| $AW$3 | ОР x47 | |||||
| $AX$3 | ОР x48 | |||||
| $AY$3 | ОР x49 | -3,6976E-15 | ||||
| $AZ$3 | ОР x50 | 9,633E-17 | ||||
| $BA$3 | ОР x51 | 2,6835E-16 | ||||
| $BB$3 | ОР x52 | |||||
| $BC$3 | ОР x53 | 1,0812375 | ||||
| $BD$3 | ОР x54 | 0,63480056 | ||||
| $BE$3 | ОР x55 | 0,08538174 | ||||
| $BF$3 | ОР x56 | 3,518E-15 | ||||
| $BG$3 | ОР x57 | |||||
| $BH$3 | ОР x58 | |||||
| $BI$3 | ОР x59 | |||||
| $BJ$3 | ОР x60 | |||||
| $BK$3 | ОР x61 | 1,8014198 | ||||
| $BL$3 | ОР x62 | 191,72 | ||||
| $BM$3 | ОР x63 | 131,19 | ||||
| $BN$3 | ОР x64 | 3,0265 | ||||
| $BO$3 | ОР x65 | 4,7411 | ||||
| $BP$3 | ОР x66 | 5,1438 | ||||
| $BQ$3 | ОР x67 | 1,6108 | ||||
| $BR$3 | ОР x68 | |||||
| $BS$3 | ОР x69 | |||||
| $BT$3 | ОР x70 | |||||
| $BU$3 | ОР x71 | 22,3067802 | ||||
| $BV$3 | ОР x72 | 53,5847802 | ||||
| $BW$3 | ОР x73 | 55,2993802 | ||||
| $BX$3 | ОР x74 | 57,0139802 | ||||
| $BY$3 | ОР x75 | 58,7285802 | ||||
| Ячейка | Имя | Значен. | Формула | Статус | Разн. | |
| $BZ$30 | огран, по обязательн, выплаты кр-та | $BZ$30=$CB$30 | не связ. | |||
| $BZ$4 | сумма задол, по кр, на кон, 1-месяца | $BZ$4=$CB$4 | не связ. | |||
| $BZ$5 | сумма задол, по кр, на кон, 2-месяца | 2,954E-16 | $BZ$5=$CB$5 | не связ. | ||
| $BZ$6 | сумма задол, по кр, на кон, 3-месяца | 1,296E-16 | $BZ$6=$CB$6 | не связ. | ||
| $BZ$7 | сумма задол, по кр, на кон, 4-месяца | -8,34E-15 | $BZ$7=$CB$7 | не связ. | ||
| $BZ$8 | сумма задол, по кр, на кон, 5-месяца | -7,10E-14 | $BZ$8=$CB$8 | не связ. | ||
| $BZ$9 | сумма задол, по кр, на кон, 6-месяца | -7,42E-14 | $BZ$9=$CB$9 | не связ. | ||
| $BZ$10 | сумма задол, по кр, на кон, 7-месяца | 1,067E-13 | $BZ$10=$CB$10 | не связ. | ||
| $BZ$11 | сумма задол, по кр, на кон, 8-месяца | 1,025E-13 | $BZ$11=$CB$11 | не связ. | ||
| $BZ$12 | сумма задол, по кр, на кон, 9-месяца | 1,025E-13 | $BZ$12=$CB$12 | не связ. | ||
| $BZ$13 | сумма задол, по кр, на кон, 10-месяц. | 1,025E-13 | $BZ$13=$CB$13 | не связ. | ||
| $BZ$14 | сумма задол, по кр, на кон, 11-месяц. | 1,025E-13 | $BZ$14=$CB$14 | не связ. | ||
| $BZ$15 | сумма задол, по кр, на кон, 12-месяц. | 1,025E-13 | $BZ$15=$CB$15 | не связ. | ||
| $BZ$16 | плата за кредит на конец 1-го месяц. | -3,66E-15 | $BZ$16=$CB$16 | не связ. | ||
| $BZ$17 | плата за кредит на конец 2-го месяц. | 9,63E-17 | $BZ$17=$CB$17 | не связ. | ||
| $BZ$18 | плата за кредит на конец 3-го месяц. | 2,685E-16 | $BZ$18=$CB$18 | не связ. | ||
| $BZ$19 | плата за кредит на конец 4-го месяц. | -9,89E-14 | $BZ$19=$CB$19 | не связ. | ||
| $BZ$20 | плата за кредит на конец 5-го месяц. | -1,07E-13 | $BZ$20=$CB$20 | не связ. | ||
| $BZ$21 | плата за кредит на конец 6-го месяц. | -1,02E-13 | $BZ$21=$CB$21 | не связ. | ||
| $BZ$22 | плата за кредит на конец 7-го месяц. | -2,07E-14 | $BZ$22=$CB$22 | не связ. | ||
| $BZ$23 | плата за кредит на конец 8-го месяц. | -1,51E-14 | $BZ$23=$CB$23 | не связ. | ||
| $BZ$24 | плата за кредит на конец 9-го месяц. | -2,07E-14 | $BZ$24=$CB$24 | не связ. | ||
| $BZ$25 | плата за кредит на конец 10-го мес.. | -2,12E-14 | $BZ$25=$CB$25 | не связ. | ||
| $BZ$26 | плата за кредит на конец 11-го мес. | -2,12E-14 | $BZ$26=$CB$26 | Связан | ||
| $BZ$27 | плата за кредит на конец 12-го мес. | $BZ$27=$CB$27 | связан | |||
| $BZ$28 | распред, платы за кр, по месяц, года | 4,86E-13 | $BZ$28=$CB$28 | Связан | ||
| $BZ$29 | определение суммы платы за кредит | 4,199E-13 | $BZ$29=$CB$29 | Связан | ||
| $BZ$31 | поток денежных средств в 1-ом мес. | 1,764E-15 | $BZ$31=$CB$31 | Связан | ||
| $BZ$32 | поток денежных средств в 2-ом мес. | -1,74E-15 | $BZ$32=$CB$32 | Связан | ||
| $BZ$33 | поток денежных средств в 3-ом ме. | -1,74E-15 | $BZ$33=$CB$33 | Связан | ||
| $BZ$34 | поток денежных средств в 4-ом мес. | 3,09E-13 | $BZ$34=$CB$34 | Связан | ||
| $BZ$35 | поток денежных средств в 5-ом мес. | -1,28E-13 | $BZ$35=$CB$35 | Связан | ||
| $BZ$36 | поток денежных средств в 6-ом мес. | 7,816E-14 | $BZ$36=$CB$36 | Связан | ||
| $BZ$37 | поток денежных средств в 7-ом мес. | 3,73E-14 | $BZ$37=$CB$37 | Связан | ||
| $BZ$38 | поток денежных средств в 8-ом мес. | 1,421E-14 | $BZ$38=$CB$38 | Связан | ||
| $BZ$39 | поток денежных средств в 9-ом мес. | -6,39E-14 | $BZ$39=$CB$39 | Связан | ||
| $BZ$40 | поток денежных средств в 10-м мес. | -2,13E-14 | $BZ$40=$CB$40 | Связан | ||
| $BZ$41 | поток денежных средств в 11-м мес. | 1,421E-14 | $BZ$41=$CB$41 | Связан | ||
| $BZ$42 | поток денежных средств в 12-м мес. | -6,39E-14 | $BZ$42=$CB$42 | Связан | ||
| $BZ$43 | начисление и плата за кред. в 1 мес. | $BZ$43=$CB$43 | Связан | |||
| $BZ$44 | начисление и плата за кред. в 2 мес. | $BZ$44=$CB$44 | Связан | |||
| $BZ$45 | начисление и плата за кред. в3 мес, | $BZ$45=$CB$45 | Связан | |||
| $BZ$46 | начисление и плата за кред. в 4 мес, | 4,449E-16 | $BZ$46=$CB$46 | Связан | ||
| $BZ$47 | начисление и плата за кред. в 5 мес, | -6,28E-14 | $BZ$47=$CB$47 | Связан | ||
| $BZ$48 | начисление и плата за кред. в 6 мес, | $BZ$48=$CB$48 | Связан | |||
| $BZ$49 | начисление и плата за кред. в 7 мес. | $BZ$49=$CB$49 | Связан | |||
| $BZ$50 | начисление и плата за кред. в 8 мес, | -3,51E-15 | $BZ$50=$CB$50 | Связан | ||
| $BZ$51 | начисление и плата за кред. в 9 мес, | $BZ$51=$CB$51 | Связан | |||
| $BZ$52 | начисление и плата за кр. в 10 мес, | $BZ$52=$CB$52 | Связан | |||
| $BZ$53 | начисление и плата за кр. в 11 мес, | $BZ$53=$CB$53 | Связан | |||
| $BZ$54 | начисление и плата за кр. в 12 мес, | $BZ$54=$CB$54 | Связан | |||
| $BZ$55 | Выручка от реализации продукции | 191,72 | $BZ$55=$CB$55 | Связан | ||
| $BZ$56 | Затраты на производство | 131,19 | $BZ$56=$CB$56 | Связан |
Сонымен, несиелік байланыс желісін экономикалық–матема-тикалық модель арқылы оңтайластыру, өндірістік жүйенің іс–әрекеттік құрамының және қаржыландыру жобасының бір–бірімен қарым–қатынасын, әсерін және берілген экономикалық ортада ең жақсы негізгі стратегиялық және тактикалық несиелеу сүлбесін (схемасын) анықтауға мүмкіндік береді. Модельді шешу негізінде несиелеу стратегиясымен тактикасын таңдау, бір–біріне ұқсас бірнеше несиелік байланыс желілерін қарастыруды қажет етеді, атап айтқанда, несиені өтеу тәсілдері әртүрлі (мысалы, аннуитент-тік өтеу немесе өтеу мерзімін ұзартып), несиені беру уақытын ұзартып немесе мерзімін ауыстырып (мысалға, қысқа мерзімдік немесе ұзақ мерзімдік несиелерді жылдың нақтылы бір айларында беру т.б.). Модельде материалдық–ақшалар ағымдарының күнде-лікті курспен және бірдей бірлікпен бағалануы ұсынылып отырған әдіспен инвестициялық жобаларды қаржыландыру тұрғыдан да, экономикалық тұрғыдан да талдауға мүмкіндік тудырады.
Несиелік байланыс желісін оңтайластыру мақсатында ұсы-нылып отырған экономикалық–математикалық модель несиелік–қаржылық қатынастар сұрақтарын, қарызгердің көзқарасы бойын-ша да, несиеге берушінің мүддесі бойынша да шешуге мүмкіндік береді. Несиелік байланыс желісін оңтайластыру әдістемесін қолдану, қарызгерге кәсіпорынның өтімділігін қамтамасызданды-ру бойынша тактикалық шешімін дұрыс бағалау және өзінің іс–әрекетін кеңейту стратегиясын анықтау болса, ал несиеге берушіге несиені қайтармау тәуекелділікті (риск) және ссудалық капитал-дардың нарық конъюктурасының ауытқуына байланысты тәуекел-ділікті кемітуге мүмкіндік береді.
Модельде уақыт аралықтары бойынша бос ақша қаражат-тарды қолдануды бейнелеу кәсіпорынындағы барлық жүйені, өнді-рістік–технологиялық және шаруашылық байланыстарды ескере отырып ұйымдастыру, сонымен қатар оларды қолдану каналдары-ның оңтайланған нұсқаларын таңдауға мүмкіндік тудырады.
Өндірістік тәжірибеде және терең ғылыми жұмыстар жүргізу-де несиелік байланыс желісін оңтайластыру үшін жасалған эко-номикалық–математикалық модельді жетілдіріп, әрі қарай оның мазмұнын күрделендіре берсек және оны өндірістің іс–әрекетін кейіптейтін моделі ретінде қолдансақ, қаржылық–экономикалық байланыстарды және бір–бірінің оңтайлы қатынастарын зерттеуге жаңа мүмкіншілік ашылады.
5.12-кесте. Орнықтылық бойынша есеп
| Результ. | Нормир. | Целевой | Допуст, | Допуст, | |||
| Ячейка | Имя | значение | стоимость | коэффиц | Увелич, | Умень, | |
| $C$3 | ОР x1 | 1E+30 | |||||
| $D$3 | ОР x2 | 2,954E-16 | 1,71586 | ||||
| $E$3 | ОР x3 | -1,66E-16 | 1,452322 | ||||
| $F$3 | ОР x4 | 2,459E-13 | 1,419744 | ||||
| $G$3 | ОР x5 | 3,0034375 | 3,297447 | ||||
| $H$3 | ОР x6 | 1E+30 | |||||
| $I$3 | ОР x7 | 1E+30 | |||||
| $J$3 | ОР x8 | 1E+30 | |||||
| $K$3 | ОР x9 | 1E+30 | |||||
| $L$3 | ОР x10 | 4,305E-15 | 0,29261 | ||||
| $M$3 | ОР x11 | 0,2828 | |||||
| $N$3 | ОР x12 | 1E+30 | |||||
| $O$3 | ОР x13 | 1E+30 | |||||
| $P$3 | ОР x14 | 1E+30 | |||||
| $C$4 | ОР x15 | -0,033005 | 9,01E+29 | ||||
| $D$4 | ОР x16 | -0,06601 | 9,45E+29 | ||||
| $E$4 | ОР x17 | -0,099014 | 9,89E+29 | ||||
| $F$4 | ОР x18 | -0,132019 | 1,03E+30 | ||||
| $G$4 | ОР x19 | -0,165024 | 1,08E+30 | ||||
| $H$4 | ОР x20 | -0,198029 | 1,12E+30 | ||||
| $I$4 | ОР x21 | -0,231034 | 1,16E+30 | ||||
| $J$4 | ОР x22 | -0,264038 | 1,21E+30 | ||||
| $K$4 | ОР x23 | -0,297043 | 1,25E+30 | ||||
| $L$4 | ОР x24 | -0,330048 | 1,3E+30 | ||||
| $M$4 | ОР x25 | -0,363053 | 1,34E+30 | ||||
| $N$4 | ОР x26 | -0,396058 | 1,38E+30 | ||||
| $O$4 | ОР x27 | -0,429063 | 1,43E+30 | ||||
| $P$4 | ОР x28 | -0,462067 | 1,47E+30 | ||||
| $C$5 | ОР x29 | -0,495072 | 1,52E+30 | ||||
| $D$5 | ОР x30 | -0,528077 | 1,56E+30 | ||||
| $E$5 | ОР x31 | -0,561082 | 1,6E+30 | ||||
| $F$5 | ОР x32 | -0,594087 | 1,65E+30 | ||||
| $G$5 | ОР x33 | -0,627091 | 1,69E+30 | ||||
| $H$5 | ОР x34 | -0,660096 | 1,74E+30 | ||||
| $I$5 | ОР x35 | -0,693101 | 1,78E+30 | ||||
| $J$5 | ОР x36 | -0,726106 | 1,82E+30 | ||||
| $K$5 | ОР x37 | -0,759111 | 1,87E+30 | ||||
| $L$5 | ОР x38 | -0,792115 | 1,91E+30 | ||||
| $M$5 | ОР x39 | -0,82512 | 1,96E+30 | ||||
| $N$5 | ОР x40 | -0,858125 | 2E+30 | ||||
| $O$5 | ОР x41 | -0,89113 | 2,04E+30 | ||||
| $P$5 | ОР x42 | -0,924135 | 2,09E+30 | ||||
| $C$6 | ОР x43 | -0,957139 | 2,13E+30 | ||||
| $D$6 | ОР x44 | -0,990144 | 2,18E+30 | ||||
| $E$6 | ОР x45 | -1,023149 | 2,22E+30 | ||||
| $F$6 | ОР x46 | -1,056154 | 2,26E+30 | ||||
| $G$6 | ОР x47 | -1,089159 | 2,31E+30 | ||||
| $H$6 | ОР x48 | -1,122163 | 2,35E+30 | ||||
| $I$6 | ОР x49 | -1,155168 | 2,4E+30 | ||||
| $J$6 | ОР x50 | -1,188173 | 2,44E+30 | ||||
| $K$6 | ОР x51 | -1,221178 | 2,48E+30 | ||||
| $L$6 | ОР x52 | -1,254183 | 2,53E+30 | ||||
| $M$6 | ОР x53 | -1,287188 | 2,57E+30 | ||||
| $N$6 | ОР x54 | -1,320192 | 2,62E+30 | ||||
| $O$6 | ОР x55 | -1,353197 | 2,66E+30 | ||||
| $P$6 | ОР x56 | -1,386202 | 2,7E+30 | ||||
| $C$7 | ОР x57 | -1,419207 | 2,75E+30 | ||||
| $D$7 | ОР x58 | -1,452212 | 2,79E+30 | ||||
| $E$7 | ОР x59 | -1,485216 | 2,84E+30 | ||||
| $F$7 | ОР x60 | -1,518221 | 2,88E+30 | ||||
| $G$7 | ОР x61 | -1,551226 | 2,92E+30 | ||||
| $H$7 | ОР x62 | -1,584231 | 2,97E+30 | ||||
| $I$7 | ОР x63 | -1,617236 | 3,01E+30 | ||||
| $J$7 | ОР x64 | -1,65024 | 3,05E+30 | ||||
| $K$7 | ОР x65 | -1,683245 | 3,1E+30 | ||||
| $L$7 | ОР x66 | -1,71625 | 3,14E+30 | ||||
| $M$7 | ОР x67 | -1,749255 | 3,19E+30 | ||||
| $N$7 | ОР x68 | -1,78226 | 3,23E+30 | ||||
| $O$7 | ОР x69 | -1,815264 | 3,27E+30 | ||||
| $P$7 | ОР x70 | -1,848269 | 3,32E+30 |